Chương 8
Không Gian & Nơi Chốn Thích Hợp Cho Thiền Định
Lần đầu chúng ta khởi đầu thiền định . Những điều kiện ở bên ngoài như : Nơi chốn và bạn đồng hành quanh ta có thể có ảnh hưởng thích hợp hoặc làm cản trở việc thực hành . Chỉ thuộc tính thực hành vững chắc chắn mới có thể giúp chúng ta sự ổn định và tự tin ; để những hoàn cảnh bên ngoài không cón ảnh hưởng đến . Khung cảnh thực hành như thế rất quan trọng với người sơ cơ . Đây là chủ đề được trình bày thật chi tiết . Longchenpa đã diễn tả nơi chốn thực hành như sau :
Trước tiên ,
Nơi chốn cần vắng vẻ và thoải mái .
Thích hợp cho thực hành vào mọi mùa trong năm .
Trước tiên ông diển tả những nơi chốn lý tưởng theo bốn mùa :
Mùa hè ,
Hãy dựng chỗ thiền định ở nơi mát mẻ ,
Gần những sông băng ,
Đỉnh núi hay những nơi chốn khác tương tự .
Cư ngụ trong căn lều đơn giản bằng mây , tre hay rơm .
Mùa thu ,
Thích hợp với thức ăn , cách ăn mặc và hạnh kiểm .
Thiết lập nơi trú ở nơi chốn ôn hòa .
Trong một khu rừng ,
Trên triền dốc ngọn núi hay công trình trong đá .
Mùa đông ,
Hãy ở nơi thấp có độ nóng .
Như một khu rừng ;
Một hang ở dốc đá hay một hầm đất .
Thích nghi với mùa thức ăn, trang phục , mền chiếu ;
Và tất cả những gì đi kèm .
Mùa xuân ,
Hãy chọn những ngọn núi hay bờ rừng ;
Trên hoang đảo hay một nơi có nhiệt độ không thay đổi và ôn hòa .
Hãy chọn một chương trình ăn uống , quần áo và cách hành xử thích hợp ;
Điều này là quan trọng bậc nhất .
Sau đó ông giải thích những lý do mà chúng ta lợi ích chọn vài nơi riêng biệt.
Vì sự liên quan nhạy cảm giữa bên ngoài và bên trong ,
Hãy chọn những nơi vắng vẻ kích thích và gợi hứng cho bạn .
Hãy nhớ lại câu tục ngữ rất phổ biến : Một chỗ tốt với bạn hiền . Điều này muốn nói : Bạn cần có một nơi chốn thoải mái , vui vẻ , xa lìa những giải trí . Một khung cảnh với chung quanh như thế khiến bạn cảm thấy thoải mái .
Ở những đỉnh núi cao ,
Tâm thức trở thành sáng tỏ hơn và rộng mở hơn .
Đây là nơi lý tưởng để làm tươi mát tâm thức khi suy yếu ;
Hay để thực hành giai đoạn phát triển .
Đúng ra khi nói : Chúng ta thực hành ở những nơi chốn cao như những đỉnh núi . Tâm thức sẽ sáng tỏ và rộng mở . Chúng ta có thể nhận ra nó, khi đến những nơi có sẵn cái nhìn toàn cảnh bao la , rộng mở và minh mẫn hơn . Đương nhiên , khi nói đến thực hành ở đỉnh núi . Tốt hơn không nên leo quá cao . Vì độ cao khiến ta dễ bị nhức đầu hay bị say vì cao độ ! .
Dạng nơi chốn này theo văn bản . Đặc biệt hữu hiệu khi đối trị với hôn trầm - Sự thiếu linh hoạt và hăng hái . Chắc chắn có nhiều trình độ về hôn trầm , nó có thể không ít thì nhiều tính thô thiển . Đôi khi , hôn trầm được trình bày dưới dạng thối chí . Có thể dưới dạng thiếu sự hăng hái khi không gì có thể gợi hứng - Một trạng thái chán chường , uể oải thiếu tươi mát và sống động . Những ngọn núi cao nổi tiếng sẽ đánh tan những trạng thái hôn trầm này . Văn bản nói tiếp :
Nơi phủ tuyết thường làm sáng tỏ Samadhi ;
Và giúp sự hiện diện được sống động và minh mẫn .
Chúng lý tưởng dùng để phát triển Vipashyana ;
Và những chướng ngại giảm bớt dần .
Từ sự kiện này ,
Chúng là nơi lý tưởng để vun trồng Samatha .
Ở dưới chân dốc đá ;
Sẽ dấy lên tình cảm vô thường và làm mất ảo tưởng .
Sáng tỏ và gợi hứng ,
Thuận lợi cho sự kết hợp Shamatha và Vipashyana .
Trên bờ sông ,
Sự chú ý được tập trung .
Và tình cảm từ khước luân hồi ;
Sẽ thấy lại sự sống động lại và tươi mát .
Những nhà xác là những nơi dũng mãnh ;
Cho sự thành tựu nhanh chóng .
Ngưởi ta nói :
Đây là nơi thật lý tưởng để thực hành ;
Những giai đoạn phát triển và hoàn thiện .
Nhà xác và nghĩa địa là những nơi dũng mãnh . Vì chúng là nơi làm phát sinh sự lo âu và sợ hãi . Vì thế , chúng ta có thể sử dụng sự trải nghiệm để hiểu rõ bản chất của tâm thức . Ở đây như một dạng của chất xúc tác làm tiến bộ sự thực hành .
Những ngôi làng , chợ , ngôi nhà hoang , cội cây đơn độc ;
Và những nơi chốn tương tự .
Tất cả đều được quỷ thần chiếm đóng ;
Và không người thăm viếng .
Đó là nguồn giải trí cho những người sơ cơ ;
Và có thể gây ra vô số chướng ngại .
Nhưng chúng vẫn hỗ trợ cho những hành giả sự ổn định chắc chắn ,
Vì thế ;
Người ta đã tuyên bố về những nơi tối thượng này .
Đối với những người sơ cơ ,
Những nơi chốn đông người hay có thảm họa .
Những nơi vừa được cho biết là :
Nguồn xao lãng và có thể gây ra những trở ngại .
Nhưng hành giả đã đạt đến một trình độ ổn định nào đó ;
Sẽ thấy ở đây những thách thức và khiêu khích ,
Có thể cho phép họ đi sâu vào trải nghiệm và thành tựu .
Những đền đài hay nơi thờ phượng ,
Được những tâm thức Gyalpo và Gongpo chiếu cố .
Có thể làm phiền tâm thức ,
Sẵn có những tư tưởng giận dữ hay thù hận .
Những hang dưới mặt đất ;
Và những nơi chốn tương tự bị nữ quỷ Senmo ám ảnh .
Làm dấy lên những ham muốn cuồng nhiệt ,
Và gây ra hôn trầm hay sự dao động cực độ .
Những thân cây đơn độc ;
Và những nơi những Mamo và Dakini an trú .
Cũng như những viên đá lớn và những chỏm đá ,
Nơi cư ngụ những Moutsen và Théou ’rang .
Như người ta nghĩ ,
Sẽ góp phầnvào những sự quấy rối tâm thức và đủ dạng trở ngại .
Những vùng đất của các Paria, Naga , Nyen ;
Hay những tâm thức địa phương ,
Tìm thấy ở bờ hồ , cánh đồng ,
Rừng rậm hay những nơi chốn tương tự .
Được trang trí với hoa ,
Cây cỏ và những thân cây tuyệt vời .
Thật khá vui vẻ ban đầu ,
Nhưng sau đó thể hiện những nguyên nhân quấy nhiễu .
Tóm lại ,
Mọi không gian và những chỗ ở ban đầu có vẻ dễ chịu .
Ít được sử dụng là những nơi ít thành tựu .
Những không gian ban đầu có vẻ sợ hãi và khó chịu ,
Sau đó lại thể hiện thoải mái khi sử dụng .
Chúng cực kỳ chuyển hóa ,
Chắc chắn những đại thành tựu xuất hiện không trở ngại .
Cuối cùng là :
Mọi nơi bản chất trung gian trung tính không lợi cũng không hại .
Vì những nơi chúng ta sinh sống có ảnh hưởng đến tâm thức ,
Chúng có thể hay hỗ trợ tốt cho thực hành hay sẽ làm suy yếu .
Vì lý do này ,
Sự khảo hạch những nơi chốn được xem quan trọng hàng đầu .
Chẳng hạn , đây là lý do chính cho những cuộc hành hương . Tất cả những nơi đức Phật - Vị thầy tử tế của chúng ta đã thể hiện những hoạt động tỉnh thức . Nơi những đại đạo sư uyên bác . Thực hiện và thành tựu trong quá khứ đặt chân hay dùng làm nơi ứng dụng sự thực hành đã được ban phước và thánh hóa . Về phần này , trong Trang Trí Về Sự Thành Tựu Sáng Tỏ đề cập :
Tỉnh Thức và những nơi Đáng được tôn thờ
Điều này muốn nói : Những nơi những Bồ tát cư ngụ và đạt đến giai đoạn Con Đường Thiền Định sẽ trở thành một nơi chốn linh thiên . Người ta nói đến việc trao truyền ân sủng cho một cá nhân ở một nơi nào đó . Trước tiên là nơi người thành tựu tâm linh đã thánh hóa và dùng để truyền trao ân sủng cho cá nhân . Sau đó , khi người sơ cơ mới đến , họ có thể đón nhận những ân sủng này . Hơn nữa , mọi hành động đức độ họ thực hiện ở đây sẽ rất dũng mãnh . Vì tất cả được phát sinh từ quyền lực ở vùng đất đã được thấm nhuần ân sủng .
Hơn nữa ,
Có bốn dạng nơi chốn liên quan đến bốn hoạt động :
Những nơi yên ổn ,
Nơi tâm thức tập trung và ổn định tự nhiên .
Những nơi bao la ,
Sẽ áp đặt , gợi hứng và làm phấn chấn tâm thức ,
Những nơi thu hút ;
Sẽ lôi cuốn tâm thức và tạo sự bám chấp ,
Những nơi kinh hãi ;
Sẽ làm u tối tâm thức bằng sự kinh hãi và lo âu .
Những điều này dựa vào những trường hợp mà chúng ta cần thực hiện một dạng hoạt động riêng biệt có thể làm : Yên ổn , tăng trưởng , thu hút hay chinh phục . Thực hành những hoạt động này ở nơi chốn tương ưng sẽ ban cho người nhiều cơ hội thành công . Chúng ta cũng có thể liệt kê đến vô tận những chia chẻ khác :
Nhưng trong bối cảnh này ,
Những nơi chốn yên ổn tuyệt vời cho Samadhi .
Vì e ngại nhũng dư thừa từ ngữ ,
Tôi sẽ không đi vào chi tiết .
Bây giờ bản văn đề cập đến dạng nhà ở hay hang động thiền định cần chăm sóc :
Ở những nơi yên ổn ,
Phòng thiền định phải được cô lập .
Điều này giúp dễ phát triển và dễ dàng tập trung tâm thức ,
Nơi chốn lý tưởng sẽ rộng mở về ;
Những góc cạnh và được hưởng một tầm nhìn thông thoáng .
Sau đó là sự phân biệt giữa thực hành ban ngày và ban đêm . Thực hành ban đêm cũng có thể dựa vào một thất hoàn toàn tối :
Đối với Yoga về đêm ,
Bạn sẽ thực hành trong một ngôi nhà tối xoay tròn .
Cao lửng và ở giữa chánh điện ,
Đặt gối về hướng bắc và bạn sẽ chọn theo tư thế nằm Niết bàn .
Dạng phòng tối thiền định cũng được đề cập trong những giáo huấn về Sáu Yoga liên quan đến Tantra Kalachakra . Ánh sáng tuyệt đối không được lọt qua . Nơi chốn cần phải thông gió . Bằng không có thể làm hại đến sức khoẻ của bạn . Đoạn kệ cũng diễn tả những bức tường và tư thế thích hợp cho Yoga giấc ngủ .
Nơi chốn chúng ta sẽ thực hành Yoga ánh sáng suốt ngày ,
Phải ôn hòa chỉ có một cửa ra vào .
Có sẵn tầm nhìn rộng rải thông thoáng trên một sông , đá ;
Một thác nước , một khu rừng hay một thung lũng .
Rộng mở trên bầu trời bao la ;
Để giúp tâm thức sáng tỏ và sống động .
Khi thực hành Samatha ,
Cần một nơi kín đáo có rào bao quanh ;
Là nơi chốn lý tưởng cho tâm thức yên lặng đến tự nhiên .
Đối với Vipashyana ,
Quan trọng là có một tầm nhìn thông thoáng và gợi cảm ,
Luôn luôn vui vẻ và hài hòa với bốn mùa .
Những nơi thấp và có bóng mát như :
Những khu rừng và những thung lũng được bao bọc ,
Thật lý tưởng cho thiền định Samatha .
Trong khi những vùng cao hơn như :
Những ngọn núi phủ tuyết thật lý tưởng cho Vipashyana .
Vì thế điều quan trọng là :
Phải biết những khác biệt này .
Đơn giản hơn ,
Mọi vùng hay nhà thất .
Nơi làm dấy lên sự từ khước và mất ảo tưởng ,
Nơi sự chú ý được tập trung thật tốt .
Samadhi được củng cố ;
Nhất là những nơi thật thích nghi cho hoạt động đức hạnh .
Được gọi là :
Nơi chốn bình đẳng ;
Nơi đức Phật đã đạt đến tinh túy của Tỉnh thức .
Những nơi chốn ;
Những đức tính suy đồi và làm tăng trưởng những đam mê .
Và nơi người ta bị những giải trí ;
Và những thương vụ của cuộc sống tràn ngập .
Chỉ là những sào huyệt quỷ dữ ;
Nó chỉ thích nghi cho những hành động có hại ;
Những hiền triết đều nên tránh .
Những điểm này đã được ngài Pamashambhava giảng dạy ,
Tất cả những ai mong muốn đạt đến Tỉnh thức cần ghi nhớ .
Đến đây kết thúc đoạn thứ nhất trong bản văn Tìm Tiện Nghi Và Thoải Mái Trong Thiền Định Đại Toàn Thiện ; dùng để diễn tả những nơi chốn vun trồng Samadhi . Đương nhiên , trong trường hợp chúng ta , nên thực hành thiền định ở nơi mình đang sống . Không cần thiết đi đến một thiền viện cách ly để thực hành . Những lời lưu ý này chỉ quan trọng cho những ai hướng sự vinh quang về thực hành .
Riêng phần chúng ta thường bị bó buộc ở đâu đó do công việc và những sự dấn thân khác .Nên không bao giờ có sự chọn lọc . Một điều rất thành thật , tôi nghĩ rằng : Tốt hơn hết vẫn ở giữa cộng đồng và thao tác một nghề nghiệp hài hòa với Pháp . Điều này không dính liền với những hoạt động tiêu cực hay có hại .
Tốt hơn nữa . Chúng ta tìm một phương tiện hay làm một nghề có ích cho tập thể như : Giảng sư hay chuyên gia về sức khoẻ . Cũng có nhiều nghề khác có thể phục vụ cho cộng đồng . Đây là những cách dùng để giúp đở tha nhân trực tiếp . Một cuộc sống không ngừng hành xử về đạo đức và luôn giữ Pháp với tinh thần đóng góp thật sự cho hạnh phúc xã hội . Tôi thấy điều này thật quan trọng .
Tương tự với Pháp . Những dự án đáng ca ngợi khác : Nếu chúng ta miệt mài với đường lối tốt nhất quả rất tuyệt vời . Nhưng nếu hoàn toàn không dấn thân vào củng đừng nên buông xuôi hay không làm gì cả . Đương nhiên , lý tưởng nhất là có thể dành cả cuộc đời mình cho thực hành Pháp . Nếu có thể , đây chính là những gì cần phải làm . Nếu những điều kiện hiện thời không cho phép . Chúng ta lại hoàn toàn rơi hoàn không làm gì cả thì là một sự sai lầm lớn trong cuộc đời .Quả đáng tiếc . Phải nhớ : Cho dù chúng ta dấn thân vào đâu . Điều tuyệt diệu một trăm phần trăm vẫn là hướng trọng tâm vào Pháp . Nhưng nếu không đạt được một phần trăm thì cũng nên đi một bước thật đúng hướng .
Thật hiếm hoi , có những trường hợp sự hội tụ những nguyên nhân đã có sẵn như : Một nghiệp lực thoải mái và những lời cầu nguyện đầy hoài bảo . Một vài người đã thực hiện những bước tiến bộ vượt bực trên những con đường . Nhưng đối với người khác , đây là sự tiến bộ tiệm tiến qua thập địa và năm con đường phải vượt qua một cách tuần tự . . . Điều này chứng tỏ , bạn phải loại trừ những sự che mờ qua những giai đoạn ; khi bắt đầu bằng những thứ thô thiển nhất . Tương tự sẽ từ từ phát triển những trạng thái tâm thức đối nghịch . Những trạng thái này bắt đầu từ những gì nỏ bé . Sau đó tiệm tiến dần đến những thứ mảnh liệt hơn .
Như thế , không cần thiết phải thay đổi khía cạnh bên ngoài để thực hành Pháp . Như những giáo huấn Lodjong đề cập : Chúng ta thay đổi thái độ . Nhưng hãy giữ tự nhiên . Đây là một sự việc rất quan trọng . Chỉ cần giúp tâm thức mình ngày càng mạnh hơn . Tốt hơn hết , nên giữ cùng loại trang phục và bề ngoài bình thường . Nếu thay đổi một cách thẳng thừng về khía cạnh bên ngoài . Rất có thể sẽ rơi vào quyền lực của tám mối bận tâm ( Bát phong ) . Vì nó sẽ thường xuyên chi phối tâm thức . Khi nào chúng ta còn ở trong hoàn cảnh tế nhị này . Điều tốt nhất là không nên thay đổi bề ngoài và hằng ngày thường xuyên giữ vững truyền thống . Nói đúng hơn là : Biết sử dụng năng lượng để từ từ chuyển hóa tâm thức theo ntháng , năm ; để có thể ngày càng tích cực, hạnh phúc và thoải mái hơn .
Chúng ta nên thực hành nguyên cả cuộc đời . Nhất là trong những năm cuối của cuộc đời . Khi tuổi về hưu đã đến , chúng ta không chỉ hài lòng ngồi không chờ cái chết từ từ đi đến . Tốt hơn nên lợi dụng thời gian này để tập trung vào thực hành . Tôi biết nhiều người hành xử như cuộc đời đang ở phía sau lưng . Nếu như buông tay khi đang già . Tôi cảm thấy điều này hơi ngu xuẩn . Vì ngay cả nếu về hưu, thì họ vẫn chưa thể chết ! .
Đây chỉ là sự về hưu đầu tiên không phải là cuối cùng . Khi đó thật sự đã quá trễ . Nói cho cùng , chúng ta có thể gọi là : Một chuyến về hưu thường trực ! . Nhưng giữa chuyến về hưu thứ nhất và thứ nhì vẫn còn cơ hội bằng vàng để thực hành . Như tôi đã nói : Ngay cả thân vật lý có già đi . Nhưng khi chúng ta đã phát triển những chức năng của tâm thức . Sự sáng tỏ và minh triết vẫn tồn tại . Chính điều này cho phép chúng ta tự do thiết lập sự thực hành sâu sắc và kéo dài .
