QUÁN SÁT VỀ ĐAU KHỔ
1
自作及他作
共作無因作
如是說諸苦
於果則不然
12.1
Vế Đau Khổ, nếu cho rằng: (a)_Đau Khổ do tự mình tác tạo ra, (b)_Đau Khổ do những cái khác tạo tác ra,
(c)_Tự mình và những cái khác cùng tạo tác ra, (d)_Đau Khổ được tạo tác ra không cần nguyên nhân.
Tất cả những giải thich về Đau Khổ như thế,
Đều không đem lại kết quả thỏa đáng.
2
苦若自作者
則不從緣生
因有此陰故
而有彼陰生
12.2
(a) Nếu Đau Khổ là cái tự mình tạo ra,
Thì hẳn nó không do điều kiện tạo tác (Duyên-緣) khởi sinh ra.
Nhưng do điều kiện nhận thức (Ấm-陰) này.
Sinh ra điều kiện nhận thức kia.
3
若謂此五陰
異彼五陰者
如是則應言
從他而作苦
12.3
Nếu cho rằng: Năm điều kiện nhận thức (Ngũ Ấm-五陰) này,
Tạo tác ra những năm điều kiện nhận thức khác khác.
Như vậy thì đã thừa nhận rằng:
Đau khổ là do những điều kiện khác nhau tác tạo (Duyên-緣) ra.
4
若人自作苦
離苦何有人
而謂於彼人
而能自作苦
12.4
Nếu cho rằng: Con người ta tự mình làm khổ chính mình,
Thì rời khỏi cái đau khổ ấy, làm sao còn có người?
Vậy thì lẽ ra phải nói rằng:
Đau khổ là do kẻ khác gây ra cho mình.
5
若苦他人作
而與此人者
若當離於苦
何有此人受
12.5
(b) Nếu cho rằng: Đau khổ là do kẻ khác gây ra,
Khiến cho kẻ này đau khổ.
Vậy nếu kẻ này đang không đau khổ,
Thì làm sao mà cảm nhận được đau khổ?
6
苦若彼人作
持與此人者
離苦何有人
而能授於此
12.6
Nếu cho rằng: Đau khổ do kẻ khác tạo tác ra,
Rồi trao nó lại cho kẻ này,
Mà kẻ này lại đang không đau khổ,
Thì làm sao có người nhận nó được?
7
自作若不成
云何彼作苦
若彼人作苦
即亦名自作
12.7
Nếu tự mình đã không làm khổ mình được,
Thì làm sao kẻ khác làm khổ mình được?
Nếu kẻ khác có thể tạo tác đau khổ,
Thì cũng có nghĩa là: Chính là kẻ đó tự làm khổ mình.
8
苦不名自作
法不自作法
彼無有自體
何有彼作苦
12.8
Đau khổ, không thể gọi là cái tự mình làm ra,
Không có cái gì có thể tự làm ra nó.
Kẻ khác vốn sinh ra cũng không có sẵn đau khổ*,
Thì kẻ khác ấy tạo tác đau khổ từ đâu ra?
______*"Kẻ khác vốn sinh ra cũng không có sẵn đau khổ", Hán văn: "Tha vô hữu tự thể彼無有自體", Chữ "Thể-體":tính chất nội hàm bên trong của cái gì. Nghĩa câu này: Kẻ khác vốn không có bản thể đau khổ"______
9
若此彼苦成
應有共作苦
此彼尚無作
何況無因作
12.9
(c)Nếu cho rằng: Đau khổ do chính mình cùng kẻ khác tạo ra,
Có nghĩa là đau khổ do cộng tác mà thành.
Kẻ này (đã không tạo thành được đau khổ:2,3,4) và kẻ kia (cũng không tạo thành được đau khổ:5,6,7,8), cả hai họp lại càng không tạo tác được đau khổ,
(d)Hà huống chi nói đến việc: Không có nguyên nhân mà tác tạo đau khổ được sao?.
10
非但說於苦
四種義不成
一切外萬物
四義亦不成
12.10
Chẳng những chỉ nói về Khổ Đau,
Mà cả bốn ý nghĩa tạo tác (a. tự tác, b. tha tác, c. cộng tác, d. vô nhân tác) đều không thành:
Tất cả mọi tồn tại ở thế gian này cũng như thế,
Bốn ý nghĩa tạo tác đều không thành.
