Kinh Đại Bát Nhã Ba La Mật Đa - Tập 17
Bấy giờ, Xá Lợi Tử thưa Phật rằng: Bạch Thế Tôn! Tương ưng cùng Bát nhã Ba la mật đa, Bồ tát Ma ha tát từ chỗ nào chết đến sanh trong đây? Từ trong đây chết sẽ sanh chỗ nào?
Phật bảo: Xá Lợi Tử! Tương ưng cùng Bát nhã Ba la mật đa, Bồ tát Ma ha tát có từ cõi Phật khác chết đến sanh trong đây, có từ trời Đổ sử đa chết đến sanh trong đây, có từ trong người chết sanh lại trong đây.
Xá Lợi Tử! Nếu kẻ từ cõi Phật khác chết đến sanh trong đây, Bồ tát Ma ha tát này mau tương ưng cùng Bát nhã Ba la mật đa. Do tương ưng cùng Bát nhã Ba la mật đa, nên chuyển sanh bèn được thâm diệu pháp môn chóng hiện tại tiền. Từ đây về sau, hằng cùng Bát nhã Ba la mật đa chóng được tương ưng, sanh ở chỗ nào thường gặp chư Phật cúng dường cung kính tôn trọng ngợi khen, năng khiến Bát nhã Ba la mật đa lần được tăng trưởng.
Nếu kẻ từ trời Đổ sử đa chết đến sanh trong đây, Bồ tát Ma ha tát này tức là chỗ buộc một đời, đối sáu Ba la mật đa thường chẳng quên mất, tất cả đà la ni môn, tam ma địa môn đều được tự tại.
Nếu kẻ từ trong người chết sanh lại đây, Bồ tát Ma ha tát này, trừ bậc Bất thối chuyển, căn kia muội độn, chẳng năng mau tương ưng cùng Bát nhã Ba la mật đa, tất cả đà la ni môn, tất cả tam ma địa môn đều chưa được tự tại.
Xá Lợi Tử! Ngươi còn hỏi tương ưng cùng Bát nhã Ba la mật đa, Bồ tát Ma ha tát từ trong đây chết sẽ sanh chỗ nào ấy. Bồ tát Ma ha tát này từ đây chết rồi sanh các cõi Phật, từ một nước Phật đến một nước Phật, nơi chỗ sanh xứ thường được gặp gỡ chư Phật Thế Tôn, cúng dường cung kính tôn trọng ngợi khen, cho đến Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề.
Xá Lợi Tử! Lại có Bồ tát Ma ha tát không phương tiện khéo léo, nên vào sơ tĩnh lự, vào đệ nhị, đệ tam, đệ tứ tĩnh lự, cũng hành sáu thứ Ba la mật đa. Bồ tát Ma ha tát vì được tĩnh lự nên sanh trời Trường thọ. Tùy thọ lượng kia hết, đến sanh trong người gặp gỡ chư Phật, cúng dường cung kính, tôn trọng ngợi khen. Dù hành sáu thứ Ba la mật đa mà căn muội độn, chẳng kham minh lợi.
Xá Lợi Tử! Lại có Bồ tát Ma ha tát vào sơ tĩnh lự cho đến đệ tứ tĩnh lự, cũng hành sáu thứ Ba la mật đa. Bồ tát Ma ha tát này không phương tiện khéo léo, nên xả các tĩnh lự mà sanh cõi Dục. Phải biết Bồ tát Ma ha tát này, căn cũng muội độn, chẳng kham minh lợi.
Xá Lợi Tử! Lại có Bồ tát Ma ha tát vào sơ tĩnh lự, vào đệ nhị, đệ tam, đệ tứ tĩnh lự; vào từ vô lượng, vào bi hỷ xả vô lượng; vào định Không vô biên xứ, vào định Thức vô biên xứ, Vô sở hữu xứ, Phi tưởng phi phi tưởng xứ; tu bốn niệm trụ, bốn chánh đoạn, bốn thần túc, năm căn, năm lực, bảy đẳng giác chi, tám thánh đạo chi; tu Phật mười lực, bốn vô sở úy, bốn vô ngại giải, đại từ, đại bi, đại hỷ, đại xả, mười tám pháp Phật bất cộng. Bồ tát Ma ha tát này có phương tiện khéo léo, nên chẳng theo thế lực tĩnh lự, vô lượng, vô sắc mà sanh, chỉ sanh thế giới có Phật, gặp gỡ chư Phật, cúng dường cung kính, tôn trọng ngợi khen, thường tương ưng cùng Bát nhã Ba la mật đa. Phải biết Bồ tát Ma ha tát này, trong Hiền kiếp đây quyết định được Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề.
Xá Lợi Tử! Lại có Bồ tát Ma ha tát vào sơ tĩnh lự cho đến đệ tứ tĩnh lự; vào từ vô lượng cho đến xả vô lượng; vào định Không vô biên xứ cho đến định Phi tưởng phi phi tưởng xứ. Bồ tát Ma ha tát này có phương tiện khéo léo nên chẳng theo thế lực tĩnh lự, vô lượng, vô sắc mà sanh. Sanh lại cõi dục: hoặc đại tộc Sát đế lợi, hoặc đại tộc Bà la môn, hoặc đại tộc Trưởng giả, hoặc đại tộc Cư sĩ. Vì muốn thành thục hữu tình nên chẳng bị tham nhiễm thân hậu hữu mà sanh.
Xá Lợi Tử! Lại có Bồ tát Ma ha tát vào sơ tĩnh lự cho đến đệ tứ tĩnh lự; vào từ vô lượng cho đến xả vô lượng; vào định Không vô biên xứ cho đến định Phi tưởng phi phi tưởng xứ. Bồ tát Ma ha tát này có phương tiện khéo léo, nên chẳng theo thế lực tĩnh lự, vô lượng, vô sắc mà sanh. Hoặc sanh trời Bốn đại vương chúng, hoặc sanh trời Ba mươi ba, hoặc sanh trời Dạ ma, hoặc sanh trời Đổ sử đa, hoặc sanh trời Lạc biến hóa, hoặc sanh trời Tha hóa tự tại. Vì muốn thành thục hữu tình và nghiêm tịnh các cõi Phật, nên thường gặp chư Phật, cúng dường cung kính, tôn trọng ngợi khen, không luống bỏ qua.
Xá Lợi Tử! Lại có Bồ tát Ma ha tát tu hành Bát nhã Ba la mật đa có phương tiện khéo léo nên vào sơ tĩnh lự, ở chỗ đây chết sanh trong Phạm thế làm Đại phạm vương, oai đức xí thạnh hơn các Phạm chúng nhiều gấp trăm ngàn. Từ chỗ trời này dạo các cõi Phật, từ một nước Phật đến một nước Phật. Trong ấy có Bồ tát Ma ha tát kẻ chưa chứng Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề, khuyên chứng Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề. Kẻ đã chứng Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề, chưa quay xe pháp thỉnh quay xe pháp, vì muốn lợi vui các hữu tình vậy.
Xá Lợi Tử! Lại có Bồ tát Ma ha tát tu hành Bát nhã Ba la mật đa, có phương tiện khéo léo, nên vào sơ tĩnh lự cho đến đệ tứ tĩnh lự; vào từ vô lượng cho đến xả vô lượng; vào định Không vô biên xứ cho đến định Phi tưởng phi phi tưởng xứ; tu bốn niệm trụ cho đến tám thánh đạo chi; đối không giải thoát môn, vô tướng giải thoát môn, vô nguyện giải thoát môn tự tại hiện tiền. Chẳng theo thế lực tĩnh lự, vô lượng, vô sắc mà sanh. Bồ tát Ma ha tát này chỗ buộc một đời, hiện tiền thừa sự, thân cận cúng dường Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác hiện tại. Ở chỗ Phật này siêng tu phạm hạnh. Từ trong đây chết, sanh trời Đổ sử đa. Hết thọ lượng kia, các căn không khuyết, đủ nhớ chánh tri. Được Thiên chúng vô lượng vô số vô biên trăm ngàn trăm ức muôn ức vây quanh theo hầu, du hý thần thông đến sanh trong người, chứng được Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề, quay xe diệu pháp độ vô lượng chúng.
Xá Lợi Tử! Lại có Bồ tát Ma ha tát đủ sáu thần thông, chẳng sanh cõi Dục, chẳng sanh cõi Sắc, chẳng sanh cõi Vô sắc; dạo các cõi Phật, từ một nước Phật đến một nước Phật, cúng dường cung kính, tôn trọng ngợi khen các Phật Thế Tôn, tu hạnh Bồ tát, đến được Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề.
Xá Lợi Tử! Lại có Bồ tát Ma ha tát đủ sáu thần thông, giao du tự tại, từ một nước Phật đến một nước Phật. Trải qua cõi Phật không có danh Thanh văn, Độc giác, chỉ có nhất thừa chơn tịnh hành giả. Bồ tát Ma ha tát này ở cõi các Phật, cúng dường cung kính tôn trọng ngợi khen chư Phật Thế Tôn, tu hành Bát nhã Ba la mật đa lần lữa tăng trưởng, nghiêm tịnh cõi Phật, thành thục hữu tình.
Xá Lợi Tử! Lại có Bồ tát Ma ha tát đủ sáu thần thông du hý tự tại, từ một nước Phật đến một nước Phật. Cõi Phật đã qua, thọ lượng hữu tình chẳng thể đếm biết. Bồ tát Ma ha tát này ở cõi các Phật cúng dường cung kính, tôn trọng ngợi khen các Phật Thế Tôn, tu hành Bát nhã Ba la mật đa lần lữa tăng trưởng, nghiêm tịnh cõi Phật, thành thục hữu tình.
Xá Lợi Tử! Lại có Bồ tát Ma ha tát đủ sáu thần thông dạo các thế giới, có các thế giới không danh Tam bảo. Bồ tát Ma ha tát này an trụ cõi kia, ngợi khen Phật, Pháp, Tăng bảo, khiến các hữu tình thâm sanh tịnh tín, do đây đêm dài lợi ích an vui. Bồ tát Ma ha tát này mạng chung ở đây sanh cõi có Phật, tu hạnh Bồ tát đến được Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề.
Xá Lợi Tử! Lại có Bồ tát Ma ha tát, từ sơ pháp tâm dũng mãnh tinh tiến được sơ tĩnh lự cho đến đệ tứ tĩnh lự; được từ vô lượng cho đến xả vô lượng; được định Không vô viên xứ cho đến dịnh Phi tưởng phi phi tưởng xứ; tu bốn niệm trụ cho đến tám thánh đạo chi; tu Phật mười lực cho đến nhất thiết tướng trí. Bồ tát Ma ha tát này chẳng sanh cõi Dục, chẳng sanh cõi Sắc, chẳng sanh cõi Vô sắc, thường sanh chỗ năng lợi ích hữu tình, lợi ích an vui tất cả hữu tình.
Xá Lợi Tử! Lại có Bồ tát Ma ha tát, trước đã tu tập sáu Ba la mật đa. Sơ phát tâm rồi bèn vào Bồ Tát Chánh tánh ly sanh, cho đến chứng được bậc Bất thối chuyển.
Xá Lợi Tử! Lại có Bồ tát Ma ha tát, trước đã tu tập sáu Ba la mật đa, sơ phát tâm rồi bèn năng lần lữa chứng được Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề, quay xe diệu pháp độ vô lượng chúng, với cõi vô dư y đại Niết bàn mà vào Niết bàn. Sau vào Niết bàn đã thuyết Chánh pháp hoặc trụ một kiếp, hoặc một kiếp hơn, lợi vui vô biên các loại hữu tình.
Xá Lợi Tử! Lại có Bồ tát Ma ha tát trước đã tu tập sáu Ba la mật đa, sơ phát tâm rồi, bèn năng tương ưng cùng Bát nhã Ba la mật đa. Cùng vô lượng vô số trăm ngàn trăm ức muôn ức Bồ tát Ma ha tát vây quanh trước sau dạo các cõi Phật. Từ một nước Phật đến một nước Phật, cúng dường cung kính tôn trọng ngợi khen chư Phật Thế Tôn, thành thục hữu tình, nghiêm tịnh cõi Phật.
Xá Lợi Tử! Lại có Bồ tát Ma ha tát, tu hành Bát nhã Ba la mật đa được bốn tĩnh tự, bốn vô lượng, bốn vô sắc định. Với trong du hý: Trước vào sơ tĩnh lự. Từ sơ tĩnh lự khởi vào định diệt tận. Từ định diệt tận khởi vào tĩnh lự thứ hai. Từ tĩnh lự thứ hai khởi vào định diệt tận. Từ định diệt tận khởi vào tĩnh lự thứ ba. Từ tĩnh lự thứ ba khởi vào định diệt tận. Từ định diệt tận khởi vào tĩnh lự thứ tư. Từ tĩnh lự thứ tư khởi vào định diệt tận. Từ định diệt tận khởi vào Không vô biên xứ. Từ không vô biên xứ khởi vào định diệt tận. Từ định diệt tận khởi vào thức vô biên xứ. Từ thức vô biên xứ khởi vào định diệt tận. Từ định diệt tận khởi vào vô sở hữu xứ. Từ vô sở hữu xứ khởi vào định diệt tận. Từ định diệt tận khởi vào phi tưởng phi phi tưởng xứ. Từ phi tưởng phi phi tưởng xứ khởi vào định diệt tận. Từ định diệt tận khởi vào sơ tĩnh lự.
Xá Lợi Tử ! Bồ tát Ma ha tát tu hành Bát nhã Ba la mật đa, phương tiện khéo léo đối các thắng định thuận nghịch qua lại thứ lớp vượt khởi du hý tự tại.
Xá Lợi Tử ! Lại có Bồ tát Ma ha tát, tuy đã được bốn niệm trụ, bốn chánh đoạn, bốn thần túc, năm căn, năm lực, bảy đẳng giác chi, tám thánh đạo chi rồi. Tu Phật mười lực, bốn vô sở úy, bốn vô ngại giải, đại từ, đại bi, đại hỷ, đại xả, mười tám pháp Phật bất cộng, nhất thiết trí, đạo tướng trí, nhất thiết tướng trí, mà chẳng lấy quả Dự lưu, hoặc quả Nhất Lai, hoặc quả Bất hoàn, hoặc quả A la hán, hoặc quả Độc giác Bồ đề, hoặc Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề.
Bồ tát Ma ha tát này tu hành Bát nhã Ba la mật đa phương tiện khéo léo, nên khiến các hữu tình khởi bốn niệm trụ cho đến tám thánh đạo chi, khiến được quả Dự lưu cho đến quả A la hán, Độc giác Bồ đề. Hoặc khiến hữu tình tu Phật mười lực cho đến nhất thiết tướng trí, khiến được Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề.
Xá Lợi Tử! Các trí quả Thanh văn, Độc giác đây tức là nhẫn Bồ tát Ma ha tát. Xá Lợi Tử! Phải biết Bồ tát Ma ha tát này trụ bậc Bất thối chuyển, tương ưng cùng Bát nhã Ba la mật đa, mới năng làm được việc này.
Xá Lợi Tử! Lại có Bồ tát Ma ha tát trụ sáu Ba la mật đa sanh cung trời Đổ sử đa. Phải biết Bồ tát Ma ha tát này trong Hiền kiếp đây quyết sẽ làm Phật.
Xá Lợi Tử! Lại có Bồ tát Ma ha tát tu hành Bát nhã Ba la mật đa, tuy đã được bốn tĩnh lự, bốn vô lượng, bốn vô sắc định. Đã được bốn niệm trụ, bốn chánh đoạn, bốn thần túc, năm căn, năm lực, bảy đẳng giác chi, tám thánh đạo chi rồi. Tu Phật mười lực, bốn vô sở úy, bốn vô ngại giải, đại từ, đại bi, đại hỷ, đại xả, mười tám pháp Phật bất cộng, nhất thiết trí, đạo tướng trí, nhất thiết tướng trí. Tâm chăm tới Bồ đề thường không biếng bỏ, mà đối thánh đế hiện chưa thông đạt.
Xá Lợi Tử! Phải biết Bồ tát Ma ha tát này chỗ buộc một đời.
Xá Lợi Tử! Lại có Bồ tát Ma ha tát tu hành sáu thứ Ba la mật đa, dạo các thế giới. Từ một nước Phật đến một nước Phật, nghiêm tịnh cõi Phật, an lập hữu tình nơi Vô thượng giác. Xá Lợi Tử! Bồ tát Ma ha tát này, cần trải qua vô lượng vô số đại kiếp, mới chứng Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề.
Xá Lợi Tử! Lại có Bồ tát Ma ha tát an trụ sáu thứ Ba la mật đa, thường siêng tinh tiến nhiêu ích hữu tình. Khẩu thường chẳng nói dẫn lời vô nghĩa, thân, ý chẳng khởi dẫn nghiệp vô nghĩa.
Xá Lợi Tử! Lại có Bồ tát Ma ha tát tu hành sáu thứ Ba la mật đa, thường siêng tinh tiến nhiêu ích hữu tình. Từ một nước Phật đến một nước Phật, dứt ba ác thú đạo cho các loài hữu tình.
Xá Lợi Tử! Lại có Bồ tát Ma ha tát, tuy trụ đủ sáu Ba la mật đa, thường đem bố thí Ba la mật đa mà làm thượng thủ. Mạnh mẽ tu tập các hạnh Bồ tát, ơn cho các hữu tình tất cả đều vui thường không mỏi dứt: cần ăn cho ăn, cần uống cho uống, cần xe cho xe, cần áo cho áo, hoa hương, anh lạc, phòng nhà, đồ nằm, giường ghế, đèn sáng, của lúa, ngọc báu. Tùy kia cần dùng vật giúp sống thảy đều cấp cho.
Xá Lợi Tử! Lại có Bồ tát Ma ha tát, tuy trụ đủ sáu Ba la mật đa, thường đem tịnh giới Ba la mật đa mà làm thượng thủ, mạnh mẽ tu tập các hạnh Bồ tát, thân ngữ ý đủ luật nghi thù thắng, khuyên các hữu tình cũng khiến tu tập luật nghi như thế, khiến mau viên mãn.
Xá Lợi Tử! Lại có Bồ tát Ma ha tát, tuy trụ đủ sáu Ba la mật đa, thường đem an nhẫn Ba la mật đa mà làm thượng thủ, mạnh mẽ tu tập các hạnh Bồ tát, xa lìa tất cả tâm giận dữ thảy, khuyên các hữu tình cũng khiến tu tập an nhẫn như thế, khiến mau viên mãn.
Xá Lợi Tử! Lại có Bồ tát Ma ha tát, tuy trụ đủ sáu Ba la mật đa, thường đem tinh tiến mà làm thượng thủ, mạnh mẽ tu tập các hạnh Bồ tát, tu hành đầy đủ tất cả các thiện pháp, khuyên các hữu tình cũng khiến tu tập tinh tiến như thế, khiến mau viên mãn.
Xá Lợi Tử! Lại có Bồ tát Ma ha tát, tuy trụ đủ sáu Ba la mật đa, thường đem tĩnh lự Ba la mật đa mà làm thượng thủ, mạnh mẽ tu tập các hạnh Bồ tát, tu đủ tất cả thắng xa-ma-tha, khuyên các hữu tình cũng khiến tu tập thắng định như thế, khiến mau viên mãn.
Xá Lợi Tử! Lại có Bồ tát Ma ha tát, tuy trụ đủ sáu Ba la mật đa, thường đem bát nhã Ba la mật đa mà làm thượng thủ, mạnh mẽ tu tập các hạnh Bồ tát, tu đủ tất cả tỳ-bát-xá-na, khuyên các hữu tình cũng khiến tu tập thắng huệ như thế, khiến mau viên mãn.
Xá Lợi Tử! Lại có Bồ tát Ma ha tát tu hành Bát nhã Ba la mật đa, hóa thân như Phật, khắp vào địa ngụ bàng sanh, quỷ giới, hoặc người hoặc trời, theo tiếng loại kia vì thuyết Chánh pháp.
Xá Lợi Tử! Lại có Bồ tát Ma ha tát an trụ sáu thứ Ba la mật đa, hóa thân như Phật, khắp đến thế giới chư Phật mười phương Căng già sa thảy, vì các hữu tình tuyên nói Chánh pháp, nghiêm tịnh cõi Phật, ở chỗ chư Phật lóng nghe Chánh pháp, cúng dường cung kính tôn trọng ngợi khen. Xem khắp mười phương cõi Phật vào rốt thắng tịnh tướng vi diệu, mà bèn tự khởi rất cực trang nghiêm cõi Phật thanh tịnh. Với trong an ở chỗ buộc một đời, các đại Bồ tát dạy khiến mau chứng Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề.
Xá Lợi Tử! Lại có Bồ tát Ma ha tát tu hành sáu thứ Ba la mật đa, trọn nên ba mươi hai tướng Đại sĩ, các căn mãnh lợi thanh tịnh, đoan nghiêm, chúng sanh thấy được không chẳng mến kính. Nhân đây khuyên dẫn theo căn kia muốn, khiến lần chứng được Tam thừa Niết bàn.
Như vậy, Xá Lợi Tử! Bồ tát Ma ha tát tu hành Bát nhã Ba la mật đa nên học thanh tịnh nghiệp thân ngữ ý.
Xá Lợi Tử! Lại có Bồ tát Ma ha tát tu hành sáu thứ Ba la mật đa, tuy được các căn minh lợi, mà chẳng tự trọng khinh người.
Xá Lợi Tử! Lại có Bồ tát Ma ha tát, từ sơ phát tâm hằng trụ thí giới Ba la mật đa, cho đến chưa được bậc Bất thối chuyển, ở tất cả thời chẳng đọa ác thú.
Xá Lợi Tử! Lại có Bồ tát Ma ha tát, từ sơ phát tâm cho đến chưa được bậc Bất thối chuyển, thường chẳng bỏ lìa mười thiện nghiệp đạo.
Xá Lợi Tử! Lại có Bồ tát Ma ha tát an trụ thí giới Ba la mật đa, làm Chuyển luân vương trọn nên bảy báu, dùng pháp giáo hóa, chẳng dùng phi pháp an lập hữu tình. Với mười thiện đạo cũng dùng của báu giúp các nghèo thiếu.
Xá Lợi Tử! Lại có Bồ tát Ma ha tát an trụ thí giới Ba la mật đa, vô lượng trăm nghìn đời làm Chuyển luân thánh vương, gặp gỡ vô lượng trăm nghìn chư Phật, cúng dường cung kính, tôn trọng ngợi khen. Xả thí nội ngoại chẳng lấy làm khó.
Xá Lợi Tử! Lại có Bồ tát Ma ha tát an trụ sáu thứ Ba la mật đa, thường vi hữu tình tà kiến đui mù làm phép soi sáng. Cũng đem sáng này thường tự soi mình, cho đến Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề, pháp soi sáng này từng chẳng bỏ lìa. Bồ tát Ma ha tát này do nhân duyên đây đối pháp chư Phật thường được hiện khởi.
Vậy nên, Xá Lợi Tử! Các Bồ tát Ma ha tát tu hành Bát nhã Ba la mật đa, đối thân ngữ ý ba có tội nghiệp không cho tạm khởi.
Khi ấy, Xá Lợi Tử thưa Phật rằng: Bạch Thế Tôn! Vì sao gọi là Bồ tát Ma ha tát có tội nghiệp thân nhữ ý?
Phật nói: Xá Lợi Tử! Nếu Bồ tát Ma ha tát khởi nghĩ này: Đây là thân, ta vì do đây mà khởi thân nghiệp. Đây là ngữ, ta vì do đây mà khởi ngữ nghiệp. Đây là ý, ta vì do đây mà khởi ý nghiệp. Xá Lợi Tử! Đấy gọi là Bồ tát Ma ha tát có tội thân ngữ ý nghiệp.
Xá Lợi Tử! Các Bồ tát Ma ha tát tu hành Bát nhã Ba la mật đa, bất đắc thân và thân nghiệp, bất đắc ngữ và ngữ nghiệp, bất đắc ý và ý nghiệp.
Xá Lợi Tử! Nếu Bồ tát Ma ha tát tu hành Bát nhã Ba la mật đa, đắc thân ngữ ý và thân ngữ ý nghiệp ấy, bèn khởi tâm xan tham, tâm giận dữ, tâm phạm giới, tâm tán loạn, tâm ác huệ. Nếu khởi các tâm này, chẳng gọi Bồ tát Ma ha tát. Vậy nên, tu hành Bát nhã Ba la mật đa, Bồ tát Ma ha tát sanh ý nghĩ này ấy, là không có lẽ vậy.
Xá Lợi Tử! Các Bồ tát Ma ha tát tu hành sáu thứ Ba la mật đa năng tịnh thân ngữ ý ba món thô trọng.
Khi ấy, Xá Lợi Tử thưa Phật rằng: Bạch Thế Tôn! Sao là Bồ tát Ma ha tát năng tịnh thân ngữ ý ba món thô trọng?
Phật nói: Xá Lợi Tử! Các Bồ tát Ma ha tát tu hành Bát nhã Ba la mật đa, chẳng đắc thân và thân thô trọng; chẳng đắc ngữ và ngữ thô trọng; chẳng đắc ý và ý thô trọng. Xá Lợi Tử! Như vậy, Bồ tát Ma ha tát tu hành Bát nhã Ba la mật đa năng tịnh thân ngữ ý ba món thô trọng.
Lại, Xá Lợi Tử! Nếu Bồ tát Ma ha tát từ sơ phát tâm hằng thọ trì đủ mười thiện nghiệp đạo, chẳng khởi tâm Thanh văn và Độc giác, thường đối hữu tình khởi tâm đại bi. Xá Lợi Tử! Ta cũng nói Bồ tát Ma ha tát này năng tịnh thân ngữ ý ba món thô trọng.
Xá Lợi Tử! Lại có Bồ tát Ma ha tát tu hành sáu thứ Ba la mật đa tịnh đạo Bồ đề.
Khi ấy, Xá Lợi Tử thưa Phật rằng: Bạch Thế Tôn! Vì sao gọi là đạo Bồ đề của Bồ tát Ma ha tát?
Phật nói: Xá Lợi Tử! Các Bồ tát Ma ha tát khi tu hành Bát nhã Ba la mật đa, chẳng đắc tất cả nghiệp thân ngữ ý và ba thô trọng. Chẳng đắc bố thí Ba la mật đa. Chẳng đắc tịnh giới Ba la mật đa. Chẳng đắc an nhẫn Ba la mật đa. Chẳng đắc tinh tiến Ba la mật đa. Chẳng đắc tĩnh lự Ba la mật đa. Chẳng đắc bát nhã Ba la mật đa. Chẳng đắc Thanh văn thừa. Chẳng đắc Độc giác thừa. Chẳng đắc Bồ tát Chánh đẳng giác thừa.
Xá Lợi Tử! Đấy gọi đạo Bồ đề của Bồ tát Ma ha tát. Vì cớ sao? Vì đạo Bồ đề đối tất cả pháp đều chẳng đắc vậy.
Xá Lợi Tử! Lại có Bồ tát Ma ha tát tu hành sáu thứ Ba la mật đa tới đạo Bồ đề không ai ngăn được.
Khi ấy, Xá Lợi Tử thưa Phật rằng: Bạch Thế Tôn! Duyên nào Bồ tát Ma ha tát tu hành sáu thứ Ba la mật đa tới đạo Bồ đề không ai ngăn được?
Phật nói: Xá Lợi Tử! Các Bồ tát Ma ha tát khi tu hành sáu thứ Ba la mật đa, chẳng trước sắc uẩn, chẳng trước thọ tưởng hành thức uẩn. Chẳng trước nhãn xứ, chẳng trước nhĩ tỷ thiệt thân ý xứ. Chẳng trước sắc xứ, chẳng trước thanh hương vị xúc pháp xứ.
Chẳng trước nhãn giới, sắc giới, nhãn thức giới. Chẳng trước nhĩ giới, thanh giới, nhĩ thức giới. Chẳng trước tỷ giới, hương giới, tỷ thức giới. Chẳng trước thiệt giới, vị giới, thiệt thức giới. Chẳng trước thân giới, xúc giới, thân thức giới. Chẳng trước ý giới, pháp giới, ý thức giới.
Chẳng trước khổ thánh đế, chẳng trước tập diệt đạo thánh đế. Chẳng trước vô minh; chẳng trước hành, thức, danh sắc, lục xứ, xúc, thọ, ái, thủ, hữu, sanh, lão tử sầu thán khổ ưu não. Chẳng trước bốn niệm trụ; chẳng trước bốn chánh đoạn, bốn thần túc, năm căn, năm lực, bảy đẳng giác chi, tám thánh đạo chi.
Chẳng trước bố thí Ba la mật đa; chẳng trước tịnh giới, an nhẫn, tinh tiến, tĩnh lự, bát nhã Ba la mật đa. Chẳng trước Phật mười lực; chẳng trước bốn vô sở úy, bốn vô ngại giải, đại từ, đại bi, đại hỷ, đại xả, mười tám pháp Phật bất cộng. Chẳng trước nhất thiết trí, chẳng trước đạo tướng trí, nhất thiết tướng trí.
Chẳng trước quả Dự lưu; chẳng trước quả Nhất lai, Bất hoàn, A la hán. Chẳng trước Độc giác Bồ đề. Chẳng trước tất cả hạnh Bồ tát Ma ha tát. Chẳng trước chư Phật Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề.
Xá Lợi Tử! Do nhân duyên này, Bồ tát Ma ha tát tu hành sáu thứ Ba la mật đa tăng trường xí thịnh, tới đạo Bồ đề không ai ngăn được.
Xá Lợi Tử! Lại có Bồ tát Ma ha tát an trụ Bát nhã Ba la mật đa chóng năng viên mãn Nhất thiết trí trí. Thành thắng trí nên chẳng sa đọa các hiểm ác thú, chẳng thọ thân hạ tiện người trời, hẳn không bần cùng. Thọ được thân hình các căn đầy đủ, dung nhan đoan chính, được các trời, người, a tố lạc thảy kính mến.
Khi ấy, Xá Lợi Tử thưa Phật rằng: Bạch Thế Tôn! Những gì gọi là Bồ tát Ma ha tát sở thành thắng trí?
Phật nói: Xá Lợi Tử! Các Bồ tát Ma ha tát do thành trí này, thấy hết tất cả Như lai Ứng Chánh Đẳng Giác ở các thế giới chư Phật mười phương Căng già sa thảy. Nghe hết các Đức Phật kia thuyết ra Chánh pháp, thấy hết tất cả Thanh văn, Bồ tát Tăng thảy ở pháp hội kia. Cũng thấy tướng trang nghiêm các cõi kia.
Các Bồ tát Ma ha tát do thành trí đây chẳng khởi tưởng thế giới. Chẳng khởi tưởng Phật, chẳng khởi tưởng Pháp, chẳng khởi tưởng Thanh văn Tăng, chẳng khởi tưởng Bồ tát Tăng. Chẳng khởi tưởng Độc giác. Chẳng khởi tưởng ngã, chẳng khởi tưởng phi ngã. Chẳng khởi tưởng trang nghiêm cõi Phật.
Các Bồ tát Ma ha tát do thành trí này, tuy hành bố thí Ba la mật đa mà chẳng đắc bố thí Ba la mật đa, tuy hành tịnh giới Ba la mật đa mà chẳng đắc tịnh giới Ba la mật đa, tuy hành an nhẫn Ba la mật đa mà chẳng đắc an nhẫn Ba la mật đa, tuy hành tinh tiến Ba la mật đa mà chẳng đắc tinh tiến Ba la mật đa, tuy hành tĩnh lự Ba la mật đa mà chẳng đắc tĩnh lự Ba la mật đa, tuy hành bát nhã Ba la mật đa mà chẳng đắc Bác nhã Ba la mật đa.
Tuy hành bốn niệm trụ mà chẳng đắc bốn niệm trụ, cho đến tuy hành tám thánh đạo chi mà chẳng đắc tám thánh đạo chi. Tuy hành Phật mười lực mà chẳng đắc Phật mười lực, cho đến tuy hành nhất thiết tướng trí mà chẳng đắc nhất thiết tướng trí.
Xá Lợi Tử! Đấy gọi là Bồ tát Ma ha tát sở thành thắng trí. Các Bồ tát Ma ha tát do thành trí này, chóng năng viên mãn tất cả Phật pháp. Tuy biết tất cả pháp mà chẳng đắc tất cả pháp, vì tự tánh không vậy.
Xá Lợi Tử! Lại có Bồ tát Ma ha tát tu hành Bát nhã Ba la mật đa năng tịnh năm nhãn. Chỗ gọi nhục nhãn, thiên nhãn, huệ nhãn, pháp nhãn, Phật nhãn.
Khi ấy, Xá Lợi Tử thưa Phật rằng: Bạch Thế Tôn! sao là Bồ tát Ma ha tát thanh tịnh nhục nhãn?
Phật nói: Xá Lợi Tử! Có Bồ tát Ma ha tát nhục nhãn thấy trăm do tuần. Có Bồ tát Ma ha tát nhục nhãn thấy hai trăm do tuần. Có Bồ tát Ma ha tát nhục nhãn thấy ba trăm do tuần. Có Bồ tát Ma ha tát nhục nhãn thấy bốn trăm do tuần. Có Bồ tát Ma ha tát nhục nhãn thấy năm trăm, sáu trăm cho đến ngàn do tuần. Có Bồ tát Ma ha tát nhục nhãn thấy một châu Thiệm bộ. Có Bồ tát Ma ha tát nhục nhãn thấy hai đại châu. Có Bồ tát Ma ha tát nhục nhãn thấy ba đại châu. Có Bồ tát Ma ha tát nhục nhãn thấy bốn đại châu. Có Bồ tát Ma ha tát nhục nhãn thấy Tiểu thiên thế giới. Có Bồ tát Ma ha tát nhục nhãn thấy Trung thiên thế giới. Có Bồ tát Ma ha tát nhục nhãn thấy Tam thiên đại thiên thế giới. Xá Lợi Tử! Đấy gọi là Bồ tát Ma ha tát thanh tịnh nhục nhãn.
Khi ấy, Xá Lợi Tử lại thưa Phật rằng: Bạch Thế Tôn! Sao là Bồ tát Ma ha tát thanh tịnh thiên nhãn?
Phật nói: Xá Lợi Tử! Bồ tát Ma ha tát thiên nhãn thấy tất cả trời Bốn đại vương chúng, thiên nhãn chỗ thấy. Thấy tất cả trời Ba mươi ba, trời Dạ ma, trời Đổ sử đa, trời Lạc biến hóa, trời Tha hóa tự tại, thiên nhãn chỗ thấy. Thấy tất cả trời Phạm chúng, thiên nhãn chỗ thấy; cho đến thấy tất cả trời Sắc cứu cánh, thiên nhãn chỗ thấy. Xá Lợi Tử! Có Bồ tát Ma ha tát thiên nhãn chỗ thấy tất cả trời Bốn đại vương chúng, cho đến trời Sắc cứu cánh thiên nhãn chỗ năng ấy. Xá Lợi Tử! Các Bồ tát Ma ha tát thiên nhãn năng thấy mười phương thế giới Căng già sa thảy hữu tình chết đây sanh kia. Xá Lợi Tử! Đây gọi Bồ tát Ma ha tát thanh tịnh thiên nhãn.
Khi ấy, Xá Lợi Tử lại thưa Phật rằng: Bạch Thế Tôn! Sao là Bồ tát Ma ha tát thanh tịnh huệ nhãn?
Phật nói: Xá Lợi Tử! Bồ tát Ma ha tát huệ nhãn chẳng thấy có pháp hoặc hữu vi hoặc vô vi, hoặc hữu lậu hoặc vô lậu, hoặc thế gian hoặc xuất thế gian, hoặc hữu tội hoặc vô tội, hoặc tạp nhiễm hoặc thanh tịnh, hoặc hữu sắc hoặc vô sắc, hoặc hữu đối hoặc vô đối, hoặc quá khứ hoặc vị lai hoặc hiện tại, hoặc buộc cõi Dục, hoặc buộc cõi Sắc, hoặc buộc cõi vô Sắc, hoặc thiện hoặc bất thiện, hoặc vô ký, hoặc kiến sở đoạn, hoặc tu sở đoạn, hoặc phi sở đoạn, hoặc học hoặc vô học, hoặc phi học phi vô học, cho đến tất cả pháp hoặc tự tánh hoặc sai biệt. Xá Lợi Tử! Bồ tát Ma ha tát này huệ nhãn chẳng thấy có pháp này khá thấy, này khá nghe, này khá giác, này khá thức. Xá Lợi Tử! Đấy gọi Bồ tát Ma ha tát thanh tịnh huệ nhãn.
Khi ấy Xá Lợi Tử lại thưa Phật rằng: Bạch Thế Tôn! Sao là Bồ tát Ma ha tát thanh tịnh pháp nhãn?
Phật nói: Xá Lợi Tử! Bồ tát Ma ha tát pháp nhãn năng như thật biết bổ đặc già la các thứ sai khác: Đây tùy tín hành, đây tùy pháp hành, đây vô tướng hành, đây trụ không, đây trụ vô tướng, đây trụ vô nguyện.
Đây do không giải thoát môn khởi năm căn, do năm căn khởi định vô gián, do định vô gián khởi giải thoát khi kiến, do giải thoát tri kiến mới dứt hẳn ba gút, chỗ gọi tà kiến, giới cấm thủ, nghi. Vì dứt hẳn ba gút này nên được quả Dự lưu. Đây do tu đạo mỏng dục tham giận dữ, được quả Nhất lai. Đây lại do thượng phẩm tu đạo dứt hẳn dục tham giận dữ, được quả Bất hoàn. Đây lại do tăng thượng phẩm tu đạo dứt hẳn năm gút thuận thượng phần: chỗ gọi tham sắc, tham vô sắc, vô minh, mạn, trạo cử; vì dứt hẳn năm gút thuận thượng phần này nên được quả A la hán.
Đây do vô tướng giải thoát môn khởi năm căn. Do năm căn khởi định vô gián, cho đến dứt hẳn năm gút thuận thượng phần được quả A la hán. Đây do vô nguyện giải thoát môn khởi năm căn. Do năm căn khởi định vô gián cho đến dứt hẳn năm gút thuận thượng phần được quả A la hán. Do hai, do ba cũng lại như vậy. Xá Lợi Tử! Đấy gọi Bồ tát Ma ha tát thanh tịnh pháp nhãn.
Lại nữa, Xá Lợi Tử! Bồ tát Ma ha tát pháp nhãn năng như thật biết sỡ hữu tập pháp đều là diệt pháp. Do biết đây bèn được năm nhãn. Xá Lợi Tử! Đấy gọi Bồ tát Ma ha tát thanh tịnh pháp nhãn.
Lại nữa, Xá Lợi Tử! Bồ tát Ma ha tát pháp nhãn năng như thật biết Bồ tát Ma ha tát này rất mới phát tâm, tu hành bố thí Ba la mật đa, cho đến tu hành bát nhã Ba la mật đa, trọn nên tín căn, tinh tấn căn, phương tiện khéo léo nên cố ý thọ thân, tăng trưởng thiện pháp. Bồ tát Ma ha tát này hoặc sanh đại tộc Sát đế lợi, hoặc sanh đại tộc Bà la môn, hoặc sanh đại tộc Trưởng giả, hoặc sanh đại tộc Cư sĩ, hoặc sanh trời Bốn đại vương chúng, cho đến sanh trời Tha hóa tự tại, trụ ở chổ kia thành thục hữu tình, tùy tâm ưa muốn các hữu tình, cấp cho các thứ đồ vui thượng diệu. Nghiêm tịnh cõi Phật, cúng dường cung kính tôn trọng ngợi khen chư Phật Thế Tôn. Chẳng đọa các bậc Thanh văn, Độc giác, cho đến Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề quyết chẳng quay lui. Xá Lợi Tử! Đấy gọi Bồ tát Ma ha tát thanh tịnh pháp nhãn.
Lại nữa, Xá Lợi Tử! Bồ tát Ma ha tát pháp nhãn năng như thật biết: Bồ tát Ma ha tát này đối Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề đã được trao ký, Bồ tát Ma ha tát này đối Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề chưa được trao ký. Bồ tát Ma ha tát này đối Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề đã được Bất thối, Bồ tát Ma ha tát này đối Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề chưa được Bất thối. Bồ tát Ma ha tát này đã đến bậc Bất thối chuyển, Bồ tát Ma ha tát này chưa đến bậc Bất thối chuyển. Bồ tát Ma ha tát này đã viên mãn thần thông, Bồ tát Ma ha tát này chưa viên mãn thần thông. Bồ tát Ma ha tát này thần thông đã viên mãn nên năng qua thế giới chư Phật mười phương Căng già sa thảy, cúng dường cung kính tôn trọng ngợi khen chư Phật Thế Tôn. Bồ tát Ma ha tát này thần thông chưa viên mãn nên chẳng năng qua thế giới chư Phật mười phương Căng già sa thảy, cúng dường cung kính tôn trọng ngợi khen chư Phật Thế Tôn. Bồ tát Ma ha tát này đã được thần thông. Bồ tát Ma ha tát này chưa được thần thông. Bồ tát Ma ha tát này đã được Vô sanh pháp nhẫn, Bồ tát Ma ha tát này chưa được Vô sanh pháp nhẫn. Bồ tát Ma ha tát này đã được thắng căn, Bồ tát Ma ha tát này chưa được thắng căn, Bồ tát Ma ha tát này đã nghiêm tịnh cõi Phật, Bồ tát Ma ha tát này chưa nghiêm tịnh cõi Phật. Bồ tát Ma ha tát này đã thành thục hữu tình, Bồ tát Ma ha tát này chưa thành thục hữu tình. Bồ tát Ma ha tát này đã được đại nguyện, Bồ tát Ma ha tát này chưa được đại nguyện. Bồ tát Ma ha tát này đã được chư Phật ngợi khen, Bồ tát Ma ha tát này chưa được chư Phật ngọi khen. Bồ tát Ma ha tát này đã gần gũi chư Phật, Bồ tát Ma ha tát này chưa gần gũi chư Phật. Bồ tát Ma ha tát này thọ mạng vô lượng, Bồ tát Ma ha tát này thọ mạng hữu lượng. Bồ tát Ma ha tát này khi đắc Bồ đề, Bí sô Tăng vô lượng; Bồ tát Ma ha tát này khi đắc Bồ đề, Bí sô Tăng hữu lượng. Bồ tát Ma ha tát này khi đắc Bồ đề có Bồ tát Tăng, Bồ tát Ma ha tát này khi đắc Bồ đề không Bồ tát Tăng. Bồ tát Ma ha tát này chuyên tu hạnh lợi tha, Bồ tát Ma ha tát này gồm tu hạnh lợi tha. Bồ tát Ma ha tát này có hành hạnh khó làm, Bồ tát Ma ha tát này không hành hạnh khó làm. Bồ tát Ma ha tát này vì chỗ buộc một đời, Bồ tát Ma ha tát này vì chỗ buộc nhiều đời. Bồ tát Ma ha tát đã trụ thân rốt sau, Bồ tát Ma ha tát này chưa trụ thân rốt sau. Bồ tát Ma ha tát này đã ngồi tòa diệu Bồ đề, Bồ tát Ma ha tát này chưa ngồi tòa diệu Bồ đề. Bồ tát Ma ha tát này có ma đến thử, Bồ tát Ma ha tát này không có ma đến thử. Xá Lợi Tử! Đấy gọi Bồ tát Ma ha tát thanh tịnh pháp nhãn.
Khi ấy Xá Lợi Tử lại thưa Phật rằng: Bạch Thế Tôn! Sao là Bồ tát Ma ha tát thanh tịnh Phật nhãn?
Phật nói: Xá Lợi Tử! Bồ tát Ma ha tát tâm Bồ đề không xen hở, vào định Kim cương dụ, được nhất thiết tướng trí, trọn nên Phật mười lực, bốn vô sở úy, bốn vô ngại giải, đại từ, đại bi, đại hỷ, đại xả, mười tám pháp Phật bất cộng, vô chướng vô ngại giải thoát Phật nhãn. Bồ tát Ma ha tát này do Phật nhãn đây vượt khỏi tất cả cảnh giới trí tuệ Thanh văn, Độc giác, không chỗ chẳng thấy, không chỗ chẳng nghe, không chỗ chẳng giác, không chỗ chẳng thức. Đối tất cả pháp thấy tất cả tướng. Xá Lợi Tử! Đấy gọi Bồ tát Ma ha tát thanh tịnh Phật nhãn.
Xá Lợi Tử! Bồ tát Ma ha tát khi chứng Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề mới được thanh tịnh Phật nhãn như thế. Xá Lợi Tử! Nếu Bồ tát Ma ha tát muốn được thanh tịnh năm nhãn như thế nên siêng tu tập sáu đến bờ kia. Sở dĩ vì sao? Vì sáu đến bờ kia đây tổng nhiếp tất cả thiện pháp, nghĩa là thiện pháp tất cả Thanh văn, thiện pháp Độc giác, thiện pháp Bồ tát, thiện pháp Như lai.
Xá Lợi Tử có hỏi: Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác lấy thật mà nói, pháp nào năng nhiếp tất cả thiện pháp?
Phật đáp ngay rằng: Chỗ gọi Bát nhã Ba la mật đa. Vì cớ sao? Vì Bát nhã Ba la mật đa đây là mẹ tất cả thiện pháp, năng sanh năm Ba la mật đa kia và năm nhãn thảy các công đức khác vậy.
Xá Lợi Tử! NếⵠBồ tát Ma ha tát muốn được thanh tịnh năm nhãn nên học Bát nhã Ba la mật đa. Nếu Bồ tát Ma ha tát muốn được Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề nên học thanh tịnh năm nhãn như thế.
Xá Lợi Tử! Nếu Bồ tát Ma ha tát năng học thanh tịnh năm nhãn như thế, quyết định được Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề.
Xá Lợi Tử! Lại có Bồ tát Ma ha tát khi tu hành Bát nhã Ba la mật đa năng dẫn phát sáu thần thông Ba la mật đa. Chỗ gọi thần cảnh trí chứng thông, thiên nhĩ trí chứng thông, tha tâm trí chứng thông, túc trụ tùy niệm trí chứng không, thiên nhãn trí chứng thông, và lậu tận trí chứng thông Ba la mật đa.
Khi ấy, Xá Lợi Tử thưa Phật rằng: Bạch Thế Tôn! Sao là Bồ tát Ma ha tát khi tu hành Bát nhã Ba la mật đa, dẫn phát được thần cảnh trí chứng thông?
Phật nói: Xá Lợi Tử! Các Bồ tát Ma ha tát thần cảnh trí chứng thông năng khởi các sự việc đại thần biến. Chỗ gọi chấn động mười phương cõi đều như Căng già sa đại địa thảy vật. Biến một làm nhiều, biến nhiều làm một. Hoặc ẩn hoặc hiện nhanh chóng vô ngại. Núi gộp tường vách thẳng qua như không. Qua lại trên hư không in như chim bay. Ra vào trong đất như ra vào nước. Bước đi mặt nước như đi trên đất. Thân xịt khói lửa như cao nguyên cháy. Thể chảy nhiều nguồn như núi tuyết tiêu. Nhật nguyệt thần đức oai thế khó đương. Đưa tay nắm bắt ngăn che ánh sáng. Cho đến cõi Tịnh cư chuyển thân tự tại. Thần biến như thế số ấy vô biên. Xá Lợi Tử! Bồ tát Ma ha tát này tuy có dùng thần cảnh trí thông như thế mà với trong ấy chẳng tự cao cử, chẳng trước tánh thần cảnh trí chứng thông, chẳng trước việc thần cảnh trí chứng thông, chẳng trước kẻ năng đắc thần cảnh trí chứng thông như thế. Đối trước chẳng trước đều vô sở trước. Vì cớ sao? Vì tự tánh không vậy, tự tánh lìa vậy, tự tánh xưa nay bất khả đắc vậy. Xá Lợi Tử! Bồ tát Ma ha tát này chẳng khởi nghĩ đây: Ta nay dẫn phát thần cảnh trí chứng thông vì tự vui sướng, chỉ trừ vì được Nhất thiết trí trí. Xá Lợi Tử! Đây gọi Bồ tát Ma ha tát khi hành Bát nhã Ba la mật đa dẫn phát được thần cảnh trí chứng thông.
Khi ấy, Xá Lợi Tử lại thưa Phật rằng: Bạch Thế Tôn! Sao là Bồ tát Ma ha tát khi tu hành Bát nhã Ba la mật đa dẫn phát được thiên nhĩ trí chứng thông?
Phật nói: Xá Lợi Tử! Có Bồ tát Ma ha tát thiên nhĩ trí chứng thông rất thắng thanh tịnh hơn nhĩ người trời, năng như thật nghe nhiều thứ tiếng tăm các loài tình phi tình cõi mười phương đều như Căng già sa. Chỗ gọi khắp nghe tất cả tiếng địa ngục, tiếng bàng sanh, tiếng quỷ giới, tiếng người, tiếng trời, tiếng Thanh văn, tiếng Độc giác, tiếng Bồ tát, tiếng chư Phật, tiếng quở mắng sanh tử, tiếng ngợi khen Niết bàn, tiếng trái bỏ hữu vi, tiếng hướng tới Bồ đề, tiến nhàm ghét hữu lậu, tiếng vui mừng vô lậu, tiếng khen nêu Tam bảo, tiếng ngăn dẹp tà đạo, tiếng luận nghị chọn quyết, tiếng phúng tụng kinh điển, tiếng khuyên dứt ác pháp, tiếng khiến tu thiện pháp, tiếng cứu vớt khổ nạn, tiếng mừng ủi vui vẻ. Những tiếng như thế thảy hoặc lớn hoặc nhỏ thảy đều nghe khắp không chướng không ngại. Xá Lợi Tử! Bồ tát Ma ha tát này tuy có tác dụng thiên nhĩ như thế, mà trong ấy chẳng tự cao cử, chẳng trước tánh thiên nhĩ trí chứng không, chẳng trước việc thiên nhĩ trí chứng thông, chẳng trước kẻ năng đắc thiên nhĩ trí chứng thông như thế. Đối trước chẳng trước đều vô sở trước. Vì cớ sao? Vì tự tánh không vậy, tự tánh lìa vậy, tự tánh xưa nay bất khả đắc vậy. Xá Lợi Tử! Bồ tát Ma ha tát này chẳng khởi nghĩ đây: Ta nay dẫn phát thiên nhĩ trí thông vì tự vui sướng; chỉ trừ vì được Nhất thiết trí trí. Xá Lợi Tử! Đấy gọi Bồ tát Ma ha tát khi tu hành Bát nhã Ba la mật đa, dẫn phát được thiên nhĩ trí chứng thông.
Khi ấy Xá Lợi Tử lại thưa Phật rằng: Bạch Thế Tôn! Sao là Bồ tát Ma ha tát khi tu hành Bát nhã Ba la mật đa, dẫn phát được tha tâm trí chứng thông?
Phật nói: Xá Lợi Tử! Có Bồ tát Ma ha tát tha tâm trí chứng thông năng như thật biết pháp tâm, tâm sở loại hữu tình kia cõi mười phương đều như cát Căng già. Nghĩa là khắp biết loại hữu tình kia hoặc có tâm tham như thật biết có tâm tham, hoặc lìa tâm tham như thật biết lìa tâm tham. Hoặc có tâm sân như thật biết có tâm sân, hoặc lìa tâm sân như thật biết lìa tâm sân. Hoặc có tâm si như thật biết có tâm si, hoặc lìa tâm si như thật biết lìa tâm si. Hoặc có tâm ái như thật biết có tâm ái, hoặc lìa tâm ái như thật biết lìa tâm ái. Hoặc có tâm lấy như thật biết có tâm lấy, hoặc lìa tâm lấy như thật biết lìa tâm lấy. Hoặc tâm nhóm như thật biết tâm nhóm, hoặc tâm tan như thật biết tâm tan. Hoặc tâm tiểu như thật biết tâm tiểu, hoặc tâm đại như thật biết tâm đại. Hoặc tâm cử như thật biết tâm cử, hoặc tâm hạ như thật biết tâm hạ. Hoặc tâm vắng lặng như thật biết tâm vắng lặng, hoặc tâm chẳng vắng lặng như thật biết tâm chẳng vắng lặng. Hoặc tâm lay như thật biết tâm lay, hoặc tâm chẳng lay như thật biết tâm chẳng lay. Hoặc tâm định như thật biết tâm định, hoặc tâm chẳng định như thật biết tâm chẳng định. Hoặc tâm giải thoát như thật biết tâm giải thoát, hoặc tâm chẳng giải thoát như thật biết tâm chẳng giải thoát. Hoặc tâm hữu lậu như thật biết tâm hữu lậu, hoặc tâm vô lậu như thật biết tâm vô lậu. Hoặc tâm có lỗ hổng như thật biết tâm có lỗ hổng, hoặc tâm không có lỗ hổng như thật biết tâm không lỗ hổng. Hoặc tâm có thượng như thật biết tâm có thượng, hoặc tâm không thượng như thật biết tâm không thượng. Xá Lợi Tử! Bồ tát Ma ha tát này tuy có dụng tha tâm trí như thế, mà với trong ấy chẳng tự cao cử, chẳng trước tánh tha tâm trí chứng thông, chẳng trước việc tha tâm trí chứng thông. Chẳng trước kẻ năng đắc tha tâm trí chứng thông như thế. Đối trước chẳng trước đều vô sở trước. Vì cớ sao? Vì tự tánh không vậy, tự tánh lìa vậy, tự tánh xưa nay bất khả đắc vậy. Xá Lợi Tử! Bồ tát Ma ha tát này chẳng khởi nghĩ đây: Ta nay dẫn phát tha tâm trí thông vì tự vui sướng; chỉ trừ vì được Nhất thiết trí trí. Xá Lợi Tử! Đấy gọi Bồ tát Ma ha tát khi tu hành Bát nhã Ba la mật đa dẫn phát được tha tâm trí chứng thông.
