TRỪ BỎ HÔN TRẦM
VÀ XAO ĐỘNG
Hơn nữa, để trừ bỏ những lỗi lầm như hôn trầm và xao động, con cần quán tưởng giữa hai lông mày một điểm bằng cỡ hạt đậu, màu trắng tỏa sáng rực rỡ, và hướng tâm thức con đến đó. Đôi khi quán tưởng một điểm bằng hạt đậu màu đen giữa hai đầu gối trên chỗ ngồi. Nếu hôn trầm con cần hướng sự chú ý đến điểm trắng và nhìn vào không gian. Con phải ngồi một nơi thông thoáng và có thể vẩy nước lên mặt. Áo quần nhẹ và ăn uống thức dễ tiêu. Chớ ngồi gần lửa hay giữa nắng. Nếu con bị xao động, tán loạn, hãy quán tưởng điểm đen, giữ gìn cho ấm, tập thể dục và ăn đồ bổ dưỡng, lâu tiêu.
Hôn trầm và xao động là những chướng ngại lớn nhất cho định tâm. Với hôn trầm, tâm thức bạn không có sự sáng tỏ hay có thì vẫn ở trong tình trạng mơ hồ. Để linh hoạt trở lại, hãy quán tưởng một điểm trắng giữa hai lông mày và như thế hướng tâm thức lên trên. Công hiệu của màu trắng để loại bỏ hôn trầm có thể được minh họa bằng cách để một tấm vải trắng trước mắt bạn. Màu trắng làm cho tâm thức bạn được đánh thức hơn và tâm thức bạn trở nên sáng sủa hơn. Lại nữa, nếu bạn ngồi ngoài nắng hay nơi nóng bức bạn sẽ buồn ngủ và hôn trầm không tránh được. Bởi thế hãy ngồi nơi mát mẻ và thông thoáng, bạn sẽ tươi tỉnh hơn. Sự ăn uống cũng cực kỳ quan trọng. Đồ ăn nhẹ làm cho tâm thức nhẹ nhàng trong sáng tương tự.
Với xao động thì ngược lại bạn bị quá kích động và tâm không thể ở yên nơi bạn muốn nó ở. Dù nó trụ vào một đối tượng, một phần của nó bắt đầu đi lạc. Quán tưởng một điểm đen nơi chỗ ngồi làm cho tâm bạn hướng xuống và màu tối tự nhiên làm tâm thức bạn được điều phục hơn. Nếu bạn quá bồn chồn, tập thể dục sẽ làm cho bạn mệt và tâm thức bạn bớt lang thang. Nhiều xao động là do những khí quá nhẹ và năng động. Bởi thế một chế độ ăn uống bổ, lâu tiêu sẽ làm trầm những khí này và làm bạn bớt lông bông.
Như thế để có một thiền định cân bằng việc cần là phải chú trọng đến thân thể của bạn. Tâm thức bạn cỡi trên những khí qua những kinh mạch của thân vi tế. Để cho chúng lưu thông đúng đắn cần dựa vào điều kiện của thân vật chất thô. Bởi thế một thân thể và tâm thức lành mạnh tương thuộc lẫn nhau.
Nếu con không có hôn trầm hay xao động, hãy hướng mắt và tâm đến một điểm màu xanh hay một vật màu xanh ở trước mặt con khoảng một cánh tay. Con chỉ phóng tâm thức đến điểm đó. Nếu đối tượng được quán tưởng rõ ràng, vậy là tốt. Nhưng dù nó không rõ ràng, con chỉ cần nghĩ rằng có một đối tượng như vậy và rồi lấy nó làm tiêu điểm cho sự chú ý của con. Rồi không phân tích gì hay tra vấn gì với đối tượng, hãy để tâm thức con đạt đến cấp độ của chính nó và an trụ tự nhiên nơi đối tượng mà không lang thang, xao lãng.
Bầu trời mùa thu màu xanh, trong sáng, không mây là một màu trung lập không kích thích hoặc làm trầm đắm tâm thức. Có sự an định và sáng tỏ với điểm này thì lợi lạc, nhưng nếu chỉ có an định cũng đủ. Với sự tập trung đầy đủ, sự sáng tỏ sẽ tự động đến.
Khi con còn đầy đủ sáng tỏ, hãy ngừng thời thiền và tiếp tục thiền định sau đó. Nói cách khác, hãy có những thời thiền ngắn và thường xuyên. Giữ tâm con (như vậy) là điểm thứ tư cho thiền định.
