Tập 18

Quyển Thứ 449

HỘI THỨ HAI

 Phẩm

CHUYỂN BẤT CHUYỂN

Thứ   54

Bấy giờ, cụ thọ Thiện Hiện thưa Phật rằng: Bạch Thế Tôn! Bồ tát Ma ha tát Bất thối chuyển như thế vì chỉ tên Bất thối chuyển hay cũng tên Thối chuyển ư?

Phật bảo: Thiện Hiện! Bồ tát Ma ha tát Bất thối chuyển như thế, đã tên Bất thối chuyển, cũng được tên Thối chuyển.

Cụ thọ Thiện Hiện thưa rằng: Bạch Thế Tôn! Bồ tát Ma ha tát Bất thối chuyển như thế, vì nhân duyên nào tên Bất thối chuyển, lại nhân duyên nào cũng tên Thối chuyển?

Phật nói: Thiện Hiện! Bồ tát Ma ha tát Bất thối chuyển như thế, định đối bậc Thanh văn, Ðộc giác thảy chẳng còn thối đọa lại, tất được Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề. Do nhân duyên này tên Bất thối chuyển. Nhưng tưởng đối pháp có thối chuyển, nên cũng tên Thối chuyển.

Bấy giờ, Thiện Hiện lại thưa Phật rằng: Bồ tát Ma ha tát này tưởng đối pháp có thối chuyển nên cũng gọi thối chuyển?

Phật nói: Thiện Hiện! Bồ tát Ma ha tát này tưởng đối sắc có thối chuyển nên cũng gọi thối chuyển, tưởng đối thọ tưởng hành thức có thối chuyển nên cũng gọi thối chuyển. Tưởng đối nội sáu chỗ có thối chuyển nên cũng gọi thối chuyển, tưởng đối ngoại sáu chỗ có thối chuyển nên cũng gọi thối chuyển.

Tưởng đối nội sáu giới có thối chuyển nên cũng gọi thối chuyển, tưởng đối ngoại sáu giới có thối chuyển nên cũng gọi thối chuyển. Tưởng đối sáu thức giới có thối chuyển nên cũng gọi thối chuyển. Tưởng đối sáu xứ có thối chuyển nên cũng gọi thối chuyển. Tưởng đối sáu xúc làm duyên sanh ra các thọ có thối chuyển nên cũng gọi thối chuyển.

Tưởng đối tham sân si có thối chuyển nên cũng gọi thối chuyển. Tưởng đối các kiến thú có thối chuyển nên cũng gọi thối chuyển. Tưởng đối sáu Ba la mật đa có thối chuyển nên cũng gọi thối chuyển. Tưởng đối tất cả không có thối chuyển nên cũng gọi thối chuyển. Tưởng đối chơn như thảy có thối chuyển nên cũng gọi thối chuyển. Tưởng đối bốn thánh đế có thối chuyển nên cũng gọi thối chuyển.

Tưởng đối bốn niệm trụ thảy có thối chuyển nên cũng gọi thối chuyển. Tưởng đối bốn tĩnh lự thảy có thối chuyển nên cũng gọi thối chuyển. Tưởng đối tám giải thoát thảy có thối chuyển nên cũng gọi thối chuyển. Tưởng đối ba giải thoát môn có thối chuyển nên cũng gọi thối chuyển.

Tưởng đối Thập địa có thối chuyển nên cũng gọi thối chuyển. Tưởng đối năm nhãn, sáu thần thông có thối chuyển nên cũng gọi thối chuyển. Tưởng đối đà la ni môn, tam ma địa môn có thối chuyển nên cũng gọi thối chuyển. Tưởng đối Phật mười lực thảy có thối chuyển nên cũng gọi thối chuyển. Tưởng đối ba mươi hai tướng Ðại sĩ, tám mươi tùy hảo có thối chuyển nên cũng gọi thối chuyển. Tưởng đối pháp vô vong thất, tánh hằng trụ xả có thối chuyển nên cũng gọi thối chuyển.

Tưởng đối quả Dự lưu cho đến Ðộc giác Bồ đề có thối chuyển nên cũng gọi thối chuyển. Tưởng đối các hạnh Bồ tát Ma ha tát và chư Phật Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề có thối chuyển nên cũng gọi thối chuyển. Tưởng đối nhất thiết trí, đạo tướng trí, nhất thiết tướng trí có thối chuyển nên cũng gọi thối chuyển. Tưởng đối các dị sanh, Thanh văn, Ðộc giác, Bồ tát, Phật có thối chuyển nên cũng gọi thối chuyển. Sở dĩ vì sao?

Bồ tát Ma ha tát Bất thối chuyển như thế đem tự tướng không quán tất cảpháp. Ðã vào Bồ tát Chánh tánh ly sanh, cho đến chẳng thấy chút pháp khả đắc bất khả đắc, nên không sở tạo tác. Không sở tạo tác nên rốt ráo chẳng sanh. Vì rốt ráo chẳng sanh, nên gọi vô sanh pháp nhẫn. Do được vô sanh pháp nhẫn như thế nên gọi Bất thối chuyển Bồ tát Ma ha tát.

Thiện Hiện! Nếu Bồ tát Ma ha tát trọn nên các hành trạng tướng như thế, biết là Bồ tát Ma ha tát Bất thối chuyển.

Lại nữa, Thiện Hiện! Có các ác ma đến chỗ Bồ tát Ma ha tát này muốn khiến nhàm bỏ Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề, bảo Bồ tát rằng: “Nhất thiết trí trí ngang cùng hư không, tự tướng bản không, vô tánh làm tánh. Các pháp cũng vậy, tự tướng bản không, vô tnáh làm tánh, ngang cùng hư không, như vậy tất cả ngang cùng hư không. Trong tánh tướng không, không có một pháp khá gọi năng chứng, không có một pháp khá gọi sở chứng, thời chứng, chỗ chứng và do đây chứng cũng bất khả đắc. Ðã tất cả pháp tánh tướng đều không, ngang cùng hư không, các ngươi vì sao luống chịu cần khổ, cầu chứng Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề? Ngươi trước đã nghe các chúng Bồ tát nên cầu Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề, đều la ma thuyết, chẳng phải lời chơn Phật. Các ngươi nên bỏ nguyện đại Bồ đề, đừng ở đêm dài luống vì lợi vui tất cả hữu tình, tự chịu cần khổ. Dù hành các thứ khổ hạnh khá hành, muốn cầu Bồ đề trọn chẳng năng đắc, vì sao các ngươi luống uổng mệt nhọc?”

Thiện Hiện! Bồ tát Ma ha tát này khi nghe lời quở trách can gián như thế, năng quan sát kỹ việc ác ma này muốn lui hoại tâm đại Bồ đề ta, ta nay chẳng nên tin thọ thuyết kia. Vẫn là tất cả pháp ngang đồng hư không, tánh tướng đều không, mà các hữu tình đêm dài sanh tử chẳng biết chẳng thấy, điên đảo buông lung, bị các khổ não. Ta phải mang đội áo mũ công đức, tánh tướng đều không như đại hư không, mau tới Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề, vì các hữu tình như nên thuyết pháp khiến kia giải thoát đại khổ sanh tử, được quả Dự lưu, hoặc quả Nhất lai, hoặc quả Bất hoàn, hoặc quả A la hán, hoặc Ðộc giác Bồ đề, hoặc chứng Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề.

Thiện Hiện! Bồ tát Ma ha tát này từ sơ phát tâm đã nghe pháp đây, nơi tâmkiên cố chẳng lay chẳng chuyển. Nương tâm kiên cố chẳng lay chuyển đây hành chính tu hành bố thí, tịnh giới, an nhẫn, tinh tiến, tĩnh lự, bát nhã Ba la mật đa. Do sáu thứ Ba la mật đa đây, tùy từng phần viên mãn. Ðã vào Bồ tát Chánh tánh ly sanh, lại chính tu hành bố thí, tịnh giới, an nhẫn, tinh tiến, tĩnh lự, bát nhã Ba la mật đa. Do đây được trụ bậc Bất thối chuyển. Vậy nên ác ma dù làm các thứ phương tiện để thối hoại, mà chẳng năng thối tâm đâi Bồ đề Bồ tát đã phát.

Thiện Hiện! Bồ tát Ma ha tát này vượt các bậc Thanh văn, Ðộc giác thảy, tất cả ma sự chẳng năng thối chuyển sở cầu Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề, tên Bất thối chuyển. Xa lìa tất cả sở chấp hư vọng phân biệt các pháp bậc Nhị thừa đây, cũng tên Thối chuyển. Nên Bồ tát đây được hai thứ tên, chẳng phải như các ngôi khác duy tên thối chuyển.

Thiện Hiện! Nếu Bồ tát Ma ha tát trọn nên các hành trạng tướng như thế, biết là Bồ tát Ma ha tát Bất thối chuyển.

Lại nữa, Thiện Hiện! Tất cả Bồ tát Ma ha tát Bất thối chuyển muốn vào sơ tĩnh lự cho đến tĩnh lự thứ tư tức tùy ý năng vào. Muốn vào Từ vô lượng cho đến Xả vô lượng tức tùy ý năng vào. Muốn vào định không vô biên xứ cho đến định phi tưởng phi phi tưởng xứ tức tùy ý năng vào.

Muốn vào bốn niệm trụ cho đến tám thánh đạo chi tức tùy ý năng vào. Muốn vào sơ giải thoát cho đến tưởng thọ diệt giải thoát tức tùy ý năng vào. Muốn vào sơ thắng xứ cho đến thắng xứ thứ tám tức tùy ý năng vào.

Muốn vào định sơ tĩnh lự cho đến định tưởng thọ diệt tức tùy ý năng vào. Muốn vào sơ biến xứ cho đến biến xứ thứ mười tức tùy ý năng vào. Muốn vào ba giải thoát môn tức tùy ý năng vào. Muốn dẫn phát năm thần thông tức tùy ý năng dẫn phát.

Thiện Hiện! Bồ tát Ma ha tát này dù vào bốn tĩnh lự cho đến dẫn phát năm thần thông mà chẳng thọ quả kia. Do nhân duyên này chẳng theo tĩnh lự, vô lượng thảy sanh, cho đến thế lực diệt định và các công đức khác mà sanh. Cũng chẳng chứng quả Dự lưu, hoặc quả Nhấ lai, Bất hoàn, A la hán, Ðộc giác Bồ đề. Vì muốn lợi vui các hữu tình, nên tùy muốn nhiếp thọ đáng nên thọ thân tức tùy sở nguyện đều năng nhiếp thọ.

Thiện Hiện! Nếu Bồ tát Ma ha tát trọn nên các hành trạng tướng như thế, biết là Bồ tát Ma ha tát Bất thối chuyển.

Lại nữa, Thiện Hiện! Tất cả Bồ tát Ma ha tát Bất thối chuyển trọn nên tác ý Vô thượng Bồ đề, thường chẳng xa lìa tâm đại Bồ đề. Chẳng quý trọng sắc, chẳng quý trọng thọ tưởng hành thức. Chẳng quý trọng nhãn xứ cho đến ý xứ. Chẳng quý trọng sắc xứ cho đến pháp xứ. Chẳng quý trọng nhãn giới cho đến ý giới. Chẳng quý trọng sắc giới cho đến pháp giới. Chẳng quý trọng nhãn thức giới cho đến ý thức giới. Chẳng quý trọng nhãn xúc làm duyên sanh ra các thọ cho đến ý xúc làm duyên sanh ra các thọ.

Chẳng quý trọng các tướng, chẳng quý trọng chỗ nương, chẳng quý trọng bạn giúp. Chẳng quý trọng bố thí Ba la mật đa cho đến bát nhã Ba la mật đa. Chẳng quý trọng bốn tĩnh lự, bốn vô lượng, bốn vô sắc định. Chẳng quý trọng bốn niệm trụ cho đến tám thánh đạo chi. Chẳng quý trọng tám giải thoát, tám thắng xứ, chín thự đệ định, mười biến xứ. Chẳng quý trọng không, vô tướng, vô nguyện giải thoát môn. Chẳng quý trọng bốn thánh đế.

Chẳng quý trọng mười tám không. Chẳng quý trọng chơn như cho đến bất tư nghì giới. Chẳng quý trọng thập địa. Chẳng quý trọng năm nhãn, sáu thần thông. Chẳng quý trọng Phật mười lực cho đến mười tám pháp Phật bất cộng. Chẳng quý trọng pháp vô vong thất, tánh hằng trụ xả. Chẳng quý trọng đà la ni môn, tam ma địa môn. Chẳng quý trọng nhất thiết trí, đạo tướng trí, nhất thiết tướng trí.

Chẳng quý trọng Thanh văn địa, Ðộc giác địa, Bồ tát địa, Như Lai địa. Chẳng quý trọng thành thục hữu tình, nghiêm tịnh cõi Phật. Chẳng quý trọng tất cả hạnh Bồ tát Ma ha tát, chư Phật Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề. Chẳng quý trọng thấy nhiều chư Phật, chẳng quý trọng trồng các căn lành. Vì cớ sao?

Thiện Hiện! Bồ tát Ma ha tát này đạt tất cả pháp tánh tướng đều không, ngang cùng hư không, đều bất khả đắc, chẳng thấy các pháp khá sanh quý trọng. Năng sanh, sở sanh, thời sanh, chỗ sanh, do đây mà sanh đều bất khả đắc. Sở dĩ vì sao? Thiện Hiện! Tất cả pháp này ngang cùng hư không, tự tướng bản không, vô tánh làm tánh.

Thiện Hiện! Bồ tát Ma ha tát này trọn nên tác ý Vô thượng Bồ đề, thường chẳng xa lìa tâm đại Bồ đề. Thân bốn uy nghi, đi đến vào ra, cất chân xuống bước, tâm không tán loạn, đi đứng ngồi nằm tiến ngưng uy nghi, thi tác sư nghiệp đều trụ chánh niệm.

Thiện Hiện! Nếu Bồ tát Ma ha tát trọn nên các hành trạng tướng như thế, biết là Bồ tát Ma ha tát Bất thối chuyển.

Lại nữa, Thiện Hiện! Tất cả Bồ tát Ma ha tát Bất thối chuyển vì muốn nhiêu ích các hữu tình, nên hiện ở cư gia phương tiện khéo léo. Tuy hiện nhiếp thọ năm thứ dục lạc mà đối trong ấy chẳng sanh nhiễm đắm, đều vì giúp ích các hữu tình vậy. Nghĩa là các hữu tình cần ăn thí ăn, cần uống thí uống, cần áo thí áo, cần xe thí xe. Cho đến tất cả vật cần dùng đều cấp thí cho khiến kia mãn ý.

Thiện Hiện! Bồ tát Ma ha tát này tự hành bố thí Ba la mật đa, cũng khuyên người hành bố thí Ba la mật đa, hằng chính xưng nêu pháp hành bố thí Ba la mâït đa, vui mừng ngợi khen kẻ hành bố thí Ba la mật đa. Cho đến tự hành bát nhã Ba la mật đa, cũng khuyên người hành bát nhã Ba la mật đa, hằng chính xưng nêu pháp hành bát nhã Ba la mật đa, vui mừng ngợi khen kẻ hành bát nhã Ba la mật đa.

Thiện Hiện! Bồ tát Ma ha tát này hiện ở cư gia, dùng sức thần thông, hoặc sức đại nguyện nhiếp thọ các thứ bảy báu tư cụ đầu châu Thiệm bộ, cho đến thế giới Tam thiên đại thiên, đem dùng cúng dường Phật Pháp Tăng bảo và thí các loại hữu tình nghèo thiếu.

Thiện Hiện! Bồ tát Ma ha tát này hiện ở cư gia, mà thường tu phạm hạnh, trọn chẳng thọ dụng các cảnh diệu dục. Tuy hiện nhiếp thọ nhiều thứ của báu, mà đối trong ấy chẳng khởi nhiễm đắm. Lại với khi nhiếp thọ các đồ dục lạc và của báu, trọn chẳng bức bách các loại hữu tình khiến sanh rầu khổ.

Thiện Hiện! Nếu Bồ tát Ma ha tát trọn nên các hành trạng tướng như thế, biết là Bồ tát Ma ha tát Bất thối chuyển.

Lại nữa, Thiện Hiện! Tất cả Bồ tát Ma ha tát Bất thối chuyển có thần Dược xoa Chấp kim cang thường hằng theo hai bên thầm vì thủ hộ, thường khởi nghĩ này: “Bồ tát Ma ha tát chẳng lâu sẽ chứng sở cầu Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề. Nguyện ta hằng theo thầm vì thủ hộ”. Cho đến Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề thường có năm tộc thần Chấp kim cang theo dõi thủ hộ không lúc nới bỏ. Người phi người thảy chẳng tổn hại được, các trời ma phạm và các thế gian cũng không có ai năng đem phép lạ, phá hoại tâm đã phát Vô thượng Chánh đẳng giác. Do nhân duyên này, cho đến Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề thân tâm yên ổn thường không rối loạn.

Thiện Hiện! Bồ tát Ma ha tát này năm căn thế gian thường không thiếu kém, chỗ gọi mắt tai mũi lưỡi thân căn. Xuất thế năm căn cũng không thiếu kém là tín, tinh tiến, niệm, định, huệ căn.

Thiện Hiện! Bồ tát Ma ha tát này thân thể viên mãn, tướng hảo trang nghiêm, tâm các công đức niệm niệm tăng tiến cho đến Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề.

Thiện Hiện! Nếu Bồ tát Ma ha tát trọn nên các hành trạng tướng như thế, biết là Bồ tát Ma ha tát Bất thối chuyển.

Lại nữa, Thiện Hiện! Tất cả Bồ tát Ma ha tát Bất thối chuyển thường làm thượng sĩ chẳng làm hạ sĩ.

Cụ thọ Thiện Hiện thưa rằng: Bạch Thế Tôn! Bồ tát Ma ha tát này vì sao gọi là thường làm thượng sĩ chẳng làm hạ sĩ?

Phật nói: Thiện Hiện! Bồ tát Ma ha tát này tất cả phiền não chẳng hiện tiền lại, sát na sát na công đức tăng tiến, cho đến Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề, ở tất cả thời tâm không tán loạn. Vậy nên Ta nói thường làm thượng sĩ chẳng làm hạ sĩ.

Lại nữa, Thiện Hiện! Bồ tát Ma ha tát này trọn nên tác ý Vô thượng Bồ đề, thường chẳng xa lìa tâm đại Bồ đề. Hằng tu tịnh mạng, chẳng hành chú thuật, y dược, xem bói, các việc tà mạng. Chẳng vì danh lợi chú các quỷ thần khiến bắt nam nữ hỏi điềm hung cát; cũng chẳng chú cấm nam nữ lớn nhỏ, bàng sanh, quỷ thảy hiện việc hiếm có; cũng chẳng xem tướng thọ lượng dài ngắn của vị nam nữ, các việc thiện ác. Cũng chẳng dự ghi lạnh nóng được mùa mất mùa, cát hung tốt xấu làm hoặc loạn hữu tình. Cũng chẳng chú cấm hợp hòa thang dược, tả đạo trị bệnh, kết hảo quý nhân. Cũng chẳng vì người làm sứ mạng giao thông, hiện tướng bạn thân, liều lợi cầu danh. Hãy chẳng nhiễm tâm xem ngắm nam nữ, vui cười cùng nói, huống các việc khác. Cũng chẳng cung kính cúng dường quỷ thần. Vậy nên Ta nói thường làm thượng sĩ chẳng làm hạ sĩ. Sở dĩ vì sao?

Thiện Hiện! Bồ tát Ma ha tát biết tất cả pháp tánh tướng đều không, trong tánh tướng không chẳng thấy có tướng. Chẳng thấy tướng nên xa lìa các thứ tà mạng, chú thuật, y dược, xem tướng; chỉ cầu Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề, cùng các hữu tình thường làm nhiêu ích.

Thiện Hiện! Nếu Bồ tát Ma ha tát trọn nên các hành trạng tướng như thế, biết là Bồ tát Ma ha tát Bất thối chuyển.

Lại nữa, Thiện Hiện! Tất cả Bồ tát Ma ha tát Bất thối chuyển đối các thế gian văn chương kỹ nghệ, tuy được thạo giỏi mà chẳng ưa mến. Sở dĩ vì sao?

Thiện Hiện! Bồ tát Ma ha tát này đạt tất cả pháp tánh tướng đều không. Trong tánh tướng không, thế gian sở hữu văn chương kỹ nghệ đều bất khả đắc. Lại các thế gian văn chương kỹ nghệ đều lời tạp uế, nhiếp thuộc tà mạng. Vậy nên Bồ tát biết mà chẳng làm.

Thiện Hiện! Bồ tát Ma ha tát này đối các thơ luận thế tục ngoại đạo, tuy cũng thạo biết mà chẳng ưa đắm. Vì cớ sao? Thiện Hiện! Bồ tát Ma ha tát này đạt tất cả pháp đều rốt ráo không. Trong rốt ráo không tất cả thế luận đều bất khả đắc. Lại các thơ luận thế tục ngoại đạo, sở thuyết lý sự nhiều có thêm bớt, đối đạo Bồ tát chẳng được tùy thuận, đều là nhiếp thuộc lời hý luận tạp uế, nên các Bồ tát biết mà chẳng ưa.

Thiện Hiện! Nếu Bồ tát Ma ha tát trọn nên các hành trạng tướng như thế, biết là Bồ tát Ma ha tát Bất thối chuyển.

Lại nữa, Thiện Hiện! Tất cả Bồ tát Ma ha tát Bất thối chuyển còn có các hành trạng tướng khác nữa biết là Bồ tát Ma ha tát Bất thối chuyển. Ta sẽ vì ngươi phân biệt giải nói, ngươi phải lóng nghe, cực khéo suy nghĩ!

Thiện Hiện thỉnh rằng: Dạ, xin nói cho. Ðại chúng chúng tôi chuyên ý muốn nghe!

Phật nói: Thiện Hiện! Tất cả Bồ tát Ma ha tát Bất thối chuyển tu hành Bát nhã Ba la mật đa thông đạt các pháp đều vô sở hữu, thường chẳng xa lìa tác ý Bồ đề. Chẳng muốn xem xét luận nói các uẩn các xứ các giới. Sở dĩ vì sao? Bồ tát Ma ha tát này đối lý uẩn xứ giới tánh tướng không, rồi khéo suy nghĩ, khéo thông đạt vậy.

Thiện Hiện! Bồ tát Ma ha tát này chẳng muốn xem xét luận nói việc chúng. Sở dĩ vì sao? Bồ tát Ma ha tát naỳ đối tất cả chủng tánh tướng đều không, vì đã khéo suy nghĩ thông đạt vậy.

Thiện Hiện! Bồ tát Ma ha tát này chẳng muốn xem xét luận nói việc vua. Sở dĩ vì sao? Bồ tát Ma ha tát này trụ bản tánh không, chẳng thấy chút pháp tướng có hơn có thua sang hèn vậy.

Thiện Hiện! Bồ tát Ma ha tát này chẳng muốn xem xét luận nói việc giặc. Sở dĩ vì sao? Bồ tát Ma ha tát này trụ tự tướng không, chẳng thấy chút pháp tướng có được có mất tha cướp vậy.

Thiện Hiện! Bồ tát Ma ha tát này chẳng muốn xem xét luận nói việc quân. Sở dĩ vì sao? Bồ tát Ma ha tát này trụ bản tánh không, chẳng thấy tướng các pháp có nhiều có ít nhóm tan vậy.

Thiện Hiện! Bồ tát Ma ha tát này chẳng muốn xem xét luận nói việc chiến.Sở dĩ vì sao? Bồ tát Ma ha tát này khéo trụ chơn như tất cả pháp không, chẳng thấy chút pháp tướng có mạnh yếu thương giận vậy.

Thiện Hiện! Bồ tát Ma ha tát này chẳng muốn xem xét luận nói việc thành ấp. Vì cớ sao? Bồ tát Ma ha tát này trụ hư không giới không, chẳng thấy chút pháp tướng có thuộc chẳng thuộc tốt xấu vậy.

Thiện Hiện! Bồ tát Ma ha tát này chẳng muốn xem xét luận nói việc xóm làng. Vì cớ sao? Bồ tát Ma ha tát này trụ tất cả pháp không, chẳng thấy chút pháp tướng có thêm có bớt hợp lìa vậy.

Thiện Hiện! Bồ tát Ma ha tát này chẳng muốn xem xét luận nói việc cõi nước. Vì cớ sao? Bồ tát Ma ha tát này an trụ thật tế, chẳng thấy tướng các pháp có nhiếp thuộc chẳng nhiếp thuộc đây kia vậy.

Thiện Hiện! Bồ tát Ma ha tát này chẳng muốn xem xét luận nói việc ngã, hữu tình cho đến tri giả, kiến giả. Vì cớ sao? Bồ tát Ma ha tát này trụ rốt ráo không, đều chẳng thấy tướng sai khác ngã cho đến kiến giả hoặc có hoặc không vậy.

Thiện Hiện! Bồ tát Ma ha tát này chẳng muốn xem xét luận nóiviệc tướng hảo. Vì cớ sao? Bồ tát Ma ha tát này khéo trụ vô tướng, chẳng thấy tướng sai khác các pháp có tốt có xấu vậy.

Thiện Hiện! Bồ tát Ma ha tát này chẳng muốn xem xét luận nói việc thế gian như vậy thảy, chỉ ưa xem xét luận nói Bát nhã Ba la mật đa. Vì cớ sao? Bát nhã Ba la mật đa thẳm sâu xa lìa các tướng, năng chứng được Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề vậy.

Thiện Hiện! Bồ tát Ma ha tát này thường chẳng xa lìa tác ý tương ưng Nhất thiết trí trí, tu hành bố thí Ba la mật đa, lìa việc xan tham. Tu hành tịnh giới Ba la mật đa, lìa việc phá giới. Tu hành an nhẫn Ba la mật đa, lìa việc giận dữ. Tu hành tinh tiến Ba la mật đa, lìa việc lười nhác. Tu hành tịnh lự Ba la mật đa, lìa việc tản động. Tu hành bát nhã Ba la mật đa, lìa việc ác huệ.

Thiện Hiện! Bồ tát Ma ha tát này tuy hành tất cả pháp không mà ưa muốn Chánh pháp, chẳng ưa phi pháp, hằng nguyện nhiêu ích tất cả hữu tình.

Thiện Hiện! Bồ tát Ma ha tát này tuy hành bất khả đắc không, mà thường xưng khen công đức Tam Bảo lợi ích an vui tất cả hữu tình.

Thiện Hiện! Bồ tát Ma ha tát này tuy hành tướng các pháp chơn như, pháp giới nhất vị, mà ưa xưng khen các thứ công đức chơn như, pháp giới.

Thiện Hiện! Bồ tát Ma ha tát này tuy biết các pháp đều rốt ráo không, mà mến bạn lành, chẳng ưa bạn ác. Nói bạn lành ấy, là chư Phật Bồ tát, hoặc các Thanh văn, Ðộc giác thừa thảy, năng khéo giáo hóa, an lập hữu tình, khiến tới Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề cũng gọi bạn lành.

Thiện Hiện! Bồ tát Ma ha tát này thường muốn gần gũi tất cả Như Lau Ứng Chánh Ðẳng Giác, hoặc nghe Như Lai Ứng Chánh Ðẳng Giác ở thế giới khác hiện thuyết chánh pháp, tức đem nguyện lực sanh qua cõi kia, cúng dường cung kính, tôn trọng ngợi khen, nghe thọ chánh pháp.

Thiện Hiện! Bồ tát Ma ha tát này hoặc ngày hoặc đêm thường chẳng xa lìa tác ý niệm Phật, thường chẳng xa lìa tác ý nghe pháp. Do nhân duyên đây tùy các cõi nước có Phật Thế Tôn hiện thuyết chánh pháp, tức thừa nguyện lực đến kia thọ sanh, hoặc nương thần thông qua kia nghe pháp. Do nhân duyên này các Bồ tát đây chỗ sanh đời đời thường chẳng lìa Phật, hằng nghe chánh pháp không gián không đoạn.

Thiện Hiện! Bồ tát Ma ha tát này thường vì lợi vui các hữu tình, nên tuy năng hiện khởi định sơ tĩnh lự cho đến định phi tưởng phi phi tưởng xứ mà khéo phương tiện khởi tâm cõi Dục, dạy các hữu tình mười thiện nghiệp đạo. Cũng tùy nguyện lực hiện sanh cõi Dục, cõi nước có Phật cúng dường cung kính, tôn trọng ngợi khen chư Phật Thế Tôn, lóng nghe chánh pháp, tu các thắng hạnh.

Thiện Hiện! Nếu Bồ tát Ma ha tát trọn nên các hành trạng tướng như thế, biết là Bồ tát Ma ha tát Bất thối chuyển.

Lại nữa, Thiện Hiện! Tất cả Bồ tát Ma ha tát Bất thối chuyển thường tu bố thí cho đến bát nhã Ba la mật đa. Thường hành nội không cho đến vô tánh tự tánh không. Thường hành chơn như cho đến bất tư nghì giới. Thường hành khổ tập diệt đạo thánh đế.

Thường tu bốn niệm trụ cho đến tám thánh đạo chi. Thường tu bốn tĩnh lự, bốn vô lượng, bốn vô sắc định. Thường tu tám giải thoát, tám thắng xứ, chín thứ đệ định, mười biến xứ. Thường tu không, vô tướng, vô nguyện giải thoát môn. Thường tu năm nhãn, sáu thần thông. Thường tu tất cả đà la ni môn, tam ma địa môn. Thường tu Phật mười lực cho đến mười tám pháp Phật bất cộng. Thường tu pháp vô vong thất, tánh hằng trụ xả. Thường tu nhất thiết trí, đạo tướng trí, nhất thiết tướng trí. Thường tu tất cả hạnh Bồ tát Ma ha tát. Thường tu Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề.

Thiện Hiện! Bồ tát Ma ha tát này thường đối tự địa chẳng khởi nghi hoặc. Chẳng khởi nghĩ này: Ta là Bất thối chuyển, ta chẳng phải Bất thối chuyển. Sở dĩ vì sao? Bồ tát Ma ha tát này chẳng thấy chút pháp khá đối Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề nói có thối chuyển, nói không thối chuyển.

Thiện Hiện! Bồ tát Ma ha tát này đối pháp tự địa không lầm không nghi. Sở dĩ vì sao? Bồ tát Ma ha tát này với pháp tự địa đã khéo biết rõ, khéo thông đạt vậy. Thiện Hiện! Như kẻ Dự lưu đối pháp tự quả không lầm không nghi. Nhất lai, Bất hoàn, A la hán, Ðộc giác và các Như Lai Ứng Chánh Ðẳng Giác đều trụ tự quả cũng không lầm không nghi. Bồ tát Ma ha tát này cũng lại như thế, đối tự sở trụ bậc Bất thối chuyển nhiếp được các pháp hiện biết hiện thấy, không lầm không nghi.

Thiện Hiện! Bồ tát Ma ha tát này trụ trong bậc đây thành thục hữu tình, nghiệm tịnh cõi Phật, tu các công đức, có ma sự khởi tức năng giác biết, chẳng theo thế lực ma sự mà chuyển. Khen năng đè dẹp các thứ ma sự khiến chẳng chướng ngại sở tu công đức.

Thiện Hiện! Như có kẻ gây tác nghiệp vô gián, tâm vô gián kia hằng thường theo dõi cho đến mạng chung cũng chẳng xả được. Vì cớ sao? Thiện Hiện! Kia năng đẳng khởi buộc nghiệp vô gián thế lực tăng thượng, hằng thường theo dõi cho đến mạng chung cũng chẳng dẹp được, nếu có tâm nào khác chẳng ngăn ngại được. Bồ tát Ma ha tát này cũng lại như thế, an trụ tự địa nới tâm bất động không sở phân biệt, thế gian, trời, người, a tố lạc thảy đều chẳng năng chuyển được. Vì cớ sao?

Thiện Hiện! Bồ tát Ma ha tát này nơi tâm kiên cố, vượt các thế gian, trời, người, ma phạm, a tố lạc thảy; đã vào Bồ tát Chánh tánh ly sanh, trụ bậc bất thối; đã được Bồ tát thù thắng thần thông, thành thục hữu tình, nghiêm tịnh cõi Phật. Từ một nước Phật đến một nước Phật, cúng dường cung kính, tôn trọng ngợi khen chư Phật Thế Tôn và đệ tử Phật, lóng nghe chánh pháp, ở chỗ chư Phật trồng các căn lành, thỉnh hỏi pháp nghĩa Bồ tát nên học.

Thiện Hiện! Bồ tát Ma ha tát này an trụ tự địa tu hành Bát nhã Ba la mật đa và thiện pháp khác, có ma sự khởi tức năng giác biết, trọn chẳng tùy thuận ma sự mà chuyển; phương tiện khéo léo nhóm các ma sự để trong thật tế phương tiện trừ diệt, đối pháp tự địa không lầm không nghi. Sở dĩ vì sao? Bồ tát Ma ha tát này biết tất cả pháp đều vào thật tế, thông đạt thật tế chẳng một chẳng nhiều. Với trong thật tế không sở phận biệt, vì đối thật tế không lầm không nghi, đối pháp tự địa cũng không do dự.

Thiện Hiện! Bồ tát Ma ha tát này nếu chuyển thọ sanh, cũng đối thật tế không còn thối chuyển, trọn chẳng phát khởi tâm hướng tới bậc Thanh văn, Ðộc giác. Sở dĩ vì sao? Bồ tát Ma ha tát này đạt tất cả pháp tự tướng đều không. Ðối trong không đây, chẳng thấy có pháp hoặc sanh hoặc diệt, hoặc nhiễm hoặc tịnh.       

Thiện Hiện! Bồ tát Ma ha tát này cho đến chuyển thân cũng chẳng nghi ta sẽ được Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề hay chẳng sẽ được. Vì cớ sao? Bồ tát Ma ha tát này đạt tất cả pháp đều tự tướng không, tức là Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề.

Thiện Hiện! Bồ tát Ma ha tát này an trụ tự địa chẳng theo duyên khác. Ðối pháp tự địa không ai hoại được. Vì cớ sao? Bồ tát Ma ha tát này thành tựu trí vô động vô thối chuyển, tất cả ác duyên chẳng khuynh động được.

Thiện Hiện! Bồ tát Ma ha tát này nếu có ác ma làm hình tượng Phật, đến chỗ Bồ tát nói lời như vầy: “Ngươi nay nên cầu quả A la hán, hết hẳn các lậu, chứng bát Niết bàn. Ngươi chưa thọ nỗi ký đại Bồ đề, cũng chưa chứng được vô sanh pháp nhẫn. Ngươi nay chưa có các hành trạng tướng bậc Bất thối chuyển, Như Lai chẳng nên trao ngươi ký Vô thượng đại Bồ đề. Cần có đầy đủ các hành trạng tướng bậc Bất thối chuyển, mới may nhờ Phật trao cho ký Vô thượng đại Bồ đề”.

Thiện Hiện! Bồ tát Ma ha tát này nghe lời kia rồi tâm không chuyển biến, chẳng kinh chẳng sợ, chẳng lui chẳng chìm. Bồ tát Ma ha tát này nên tự chứng biết: “Ta ở chỗ Phật Thế Tôn quá khứ tất đã được nhận ký đại Bồ đề. Vì cớ sao? Bồ tát thành tựu thắng pháp như thế định nhờ Như Lai Ứng Chánh Ðẳng Giác trao ký đại Bồ đề. Ta đã thành tựu thắng pháp như thế, tại sao Như Lai Ứng Chánh Ðẳng Giác chẳng trao ký ta? Nên ta quá khứ ở chỗ chư Phật, định đã nhận được ký đại Bồ đề.

Thiện Hiện! Bồ tát Ma ha tát này nếu có ác ma hoặc ma sứ giả làm hình tượng Phật, đến trao Bồ tát ký bậc Thanh văn hoặc trao Bồ tát ký bậc Ðộc giác, bảo Bồ tát rằng: “Thiện nam tử! Ngươi dùng chi Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề, sanh tử luân hồi lâu chịu đại khổ. Nên mau tự chứng vô dư Niết bàn lìa hẳn sanh tử, rốt ráo an vui”. Thiện Hiện! Bồ tát Ma ha tát này nghe lời kia rồi khởi suy nghĩ này: “Ðây định ác ma hoặc ma sứ giả dối hiện tướng Phật, rối loạn tâm ta, trao ta ký bậc Thanh văn, Ðộc giác, khiến lui Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề. Sở dĩ vì sao? Ðịnh không chư Phật dạy các Bồ tát hướng tới Thanh văn hoặc bậc Ðộc giác, nới bỏ Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề”.

Thiện Hiện! Bồ tát Ma ha tát này nếu có ác ma hoặc ma sứ giả dối làm tượng Phật bảo Bồ tát rằng: “Ngươi đã thọ trì kinh điển Ðại thừa chẳng phải Phật nói, cũng chẳng phải đệ tử Như Lai nói ra, là các ác ma, hoặc các ngoại đạo vì dối gạt ngươi tác thuyết như thế. Ngươi nay chẳng nên thọ trì đọc tụng”. Thiện Hiện! Bồ tát Ma ha tát này nghe lời kia rồi, khởi nghĩ này rằng: “Ðây chắc ác hoặc ma quyến thuộc, khiến ta chán bỏ sở cầu Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề, nên nói kinh điển Ðại thừa thẳm sâu chẳng phải Phật nói, cũng chẳng phải đệ tử Như Lai nói ra. Sở dĩ vì sao? Rời kinh điển đây năng được Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề, chắc không có lẽ ấy”.

Thiện Hiện phải biết: Bồ tát Ma ha tát này an trụ bậc Bất thối chuyển, chư Phật quá khứ trao ký đại Bồ đề cho kia lâu rồi. Vì cớ sao? Bồ tát Ma ha tát này đầy đủ các hành trạng tướng trọn nên các bậc Bất thối chuyển. Nếu các Bồ tát trọn nên các hành trạng tướng như thế, phải biết đã nhận ký đại Bồ đề, tất đã an trụ bậc Bất thối chuyển.

Thiện Hiện! Nếu Bồ tát Ma ha tát trọn nên các hành trạng tướng như thế, biết là Bồ tát Ma ha tát Bất thối chuyển.

Lại nữa, Thiện Hiện! Tất cả Bồ tát Ma ha tát Bất thối chuyển khi hành Bát nhã Ba la mật đa thẳm sâu, nhiếp thọ chánh pháp, hộ trì chánh pháp chẳng tiếc thân mạng, huống những các thứ thân thuộc của cải. Bồ tát Ma ha tát này thường khởi nghĩ đây: “Ta thà bỏ xả thân hữu của cải và tự thân mạng, quyết chẳng bỏ xả chánh pháp chư Phật. Vì cớ sao? Bạn thân, của cải và tự thân mạng đời đời hằng có, rất là dễ được. Chư Phật chánh pháp trăm ngàn trăm ức muơn ức kiếp mới gặp được một lần, gặp rồi đêm dài được lợi vui lớn, nên ta quyết định phải tinh siêng thủ hộ “.

Thiện Hiện! Bồ tát Ma ha tát này khi hộ chánh pháp nên khởi nghĩ đây: “Ta chẳng vì hộ chánh pháp một Phật, hai Phật, cho đến trăm ngàn chư Phật, khắp vì hộ trì chánh pháp chư Phật mười phương ba đời khiến chẳng kém tổn”.

Khi ấy, cụ thọ Thiện Hiện thưa Phật rằng: Bạch Thế Tôn! Những gì gọi là chánh pháp chư Phật, Bồ tát Ma ha tát này vì sao hộ trì chẳng tiếc thân mạng?

Phật bảo: Thiện Hiện! Tất cả Như Lai Ứng Chánh Ðẳng Giác, đã giác đã thuyết tất cả pháp không. Như vậy gọi là chánh pháp chư Phật. Có loại ngu si bài báng hủy chê, nói đây chẳng phải pháp, chẳng phải giới luật, chẳng phải Thiên Nhân Sư đã thuyết Thánh giáo. Tu hành pháp này chẳng đắc Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề, chẳng chứng Niết bàn an vui rốt ráo.

Thiện Hiện! Bồ tát Ma ha tát này hộ trì pháp đây chẳng tiếc thân mạng, hằng khởi nghĩ này: “Chư Phật đã thuyết tất cả pháp không, là nơi chỗ các hữu tình nương về. Bồ tát tu học mau chứng Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề, vớt các hữu tình sanh lão bệnh tử, khiến được Niết bàn, an vui rốt ráo. Nên phải hộ trì chẳng tiếc thân mạng”. Lại khởi nghĩ này: “Ta cũng rơi ở số Phật vị lai, Phật đã trao ta ký đại Bồ đề. Bởi nhân duyên này, chánh pháp chư Phật tức là pháp ta, ta phải hộ trì chẳng tiếc thân mạng. Ðời vị lai khi ta được làm Phật cũng vì hữu tình sẽ thuyết các pháp không, như thế vậy.

Thiện Hiện! Bồ tát Ma ha tát này thấy nghĩa lợi đây hộ trì chánh pháp Như Lai đã thuyết, chẳng tiếc thân mạng, cho đến Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề thường không nhác bỏ.

Thiện Hiện! Nếu Bồ tát Ma ha tát trọn nên các hành trạng tướng như thế, biết là Bồ tát Ma ha tát Bất thối chuyển.

Lại nữa, Thiện Hiện! Tất cả Bồ tát Ma ha tát Bất thối chuyển nghe các Như Lai Ứng Chánh Ðẳng Giác đã thuyết chánh pháp không lầm không nghi. Nghe rồi thọ trì thường chẳng quên mất, cho đến Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề. Vì cớ sao? Bồ tát Ma ha tát này đã khéo chứng được đà la ni vậy.

Bấy giờ, Thiện Hiện thưa rằng: Bạch Thế Tôn! n này đã được những đà la ni môn nào, nghe các Như Lai Ứng Chánh Ðẳng Giác đã thuyết chánh pháp không lầm không nghi, nghe rồi thọ trì thường chẳng quên mất?

Phật nói: Thiện Hiện! Bồ tát Ma ha tát này đã được Vô tận tạng đà la ni, Hải ấn đà la ni, Liên hoa chúng tạng đà la ni thảy, nên nghe các Như Lai Ứng Chánh Ðẳng Giác đã thuyết chánh pháp không lầm không nghi, nghe rồi thọ trì thường chẳng quên mất.

Cụ thọ Thiện Hiện lại thưa Phật rằng: Bồ tát Ma ha tát này chỉ nghe Như Lai Ứng Chánh Ðẳng Giác đã thuyết chánh pháp không lầm không nghi, nghe rồi thọ trì thường chẳng quên mất; hay nghe Bồ tát, Ðộc giác, Thanh văn, trời, rồng, dạ xoa, a tố lạc thảy thuyết ra chánh pháp cũng năng đối kia không lầm không nghi, nghe rồi thọ trì thường chẳng quên mất?

Phật nói: Thiện Hiện! Bồ tát Ma ha tát này khắp nghe tất cả hữu tình ngôn âm văn tự nghĩa thú đều năng hiểu rõ không lầm không nghi, cùng đời vị lai thường chẳng quên mất. Sở dĩ vì sao? Bồ tát Ma ha tát này đã được Vô tận tạng đà la ni thảy, giữ gìn sở thuyết khiến chẳng quên vậy.

Thiện Hiện! Nếu Bồ tát Ma ha tát trọn nên các hành trạng tướng như thế, biết là Bồ tát Ma ha tát Bất thối chuyển.

HỘI THỨ HAI

Phẩm

NGHĨA THẲM SAÂU

Thứ  55 -  1

Bấy giờ, cụ thọ Thiện Hiện thưa Phật rằng: Bạch Thế Tôn! Bồ tát Ma ha tát Bất thối chuyển như thế, trọn nên công đức thù thắng rộng lớn vô lượng vô số, không có ngằn mé, chẳng thế nghĩ bàn?

Phật nói: Thiện Hiện! Như vậy, như vậy. Như ngươi đã nói. Bồ tát Ma ha tát Bất thối chuyển như thế trọn nên công đức thù thắng rộng lớn vô lượng vô số, không có ngằn mé, chẳng thể nghĩ bàn. Sở dĩ vì sao? Thiện Hiện! Bồ tát Ma ha tát này đã được trí thù thắng vô lượng vô biên chẳng chung Thanh văn và Ðộc giác. Bồ tát Ma ha tát này trụ trong trí đây dẫn phát bốn vô ngại giải thù thắng. Do bốn vô ngại giải thù thắng đây, thế gian, trời, người, a tố lạc thảy không ai nạn hỏi khiến trí huệ biện tài Bồ tát này cùng tận được.

Bấy giờ, Thiện Hiện lại thưa Phật rằng: Bạch Thế Tôn! Có thể kiếp như cát Căng già tuyên nói các hành trạng tướng Bồ tát Ma ha tát Bất thối chuyển do Phật đã thuyết các hành trạng tướng ấy, chỉ rõ Bồ tát Ma ha tát Bất thối chuyển trọn nên công đức vô biên thù thắng. Cúi xin Như Lai Ứng Chánh Ðẳng Giác lại vì chúng Bồ tát Ma ha tát nói nghĩa thẳm sâu, khiến chúng các Bồ tát Ma ha tát an trụ trong ấy, năng tu bố thí cho đến bát nhã Ba la mật đa khiến mau viên mãn. Năng trụ nội không cho đến vô tánh tự tánh không khiến mau viên mãn. Năng trụ chơn như cho đến bất tư nghì giới khiến mau viên mãn. Năng trụ khổ tập diệt đạo thánh đế khiến mau viên mãn.

Năng tu bốn niệm trụ cho đến tám thánh đạo chi khiến mau viên mãn. Năng tu bốn tĩnh lự, bốn vô lượng, bốn vô sắc định khiến mau viên mãn. Năng tu tám giải thoát, tám thắng xứ, chín thứ đệ định, mười biến xứ khiến mau viên mãn. Năng tu không, vô tướng, vô nguyện giải thoát môn khiến mau viên mãn. Năng tu đà la ni môn, tam ma địa môn khiến mau viên mãn.

Năng tu Cực hỷ địa cho đến Pháp vân địa khiến mau viên mãn. Năng tu năm nhãn, sáu thần thông khiến mau viên mãn. Năng tu Phật mười lực cho đến mười tám pháp Phật bất cộng khiến mau viên mãn. Năng tu ba mươi hai tướng đại sĩ, tám mươi tùy hảo khiến mau viên mãn. Năng tu pháp vô vong thất, tánh hằng trụ xả khiến mau viên mãn. Năng tu nhất thiết trí, đạo tướng trí, nhất thiết tướng trí khiến mau viên mãn?

Phật bảo: Thiện Hiện! Hay thay, hay thay! Ngươi nay mới năng vì chúng các Bồ tát Ma ha tát thỉnh hỏi Như Lai Ứng Chánh Ðẳng Giác nghĩa chỗ thẳm sâu, khiến chúng các Bồ tát Ma ha tát an trụ trong ấy, tu các công đức khiến mau viên mãn.

Thiện Hiện phải biết: Nghĩa chỗ thẳm sâu là không, vô tướng, vô nguyện, vô tác, vô sanh vô diệt, vắng lặng, Niết bàn, chơn như, pháp giới, pháp tánh, thật tế như thảy gọi là nghĩa chỗ thẳm sâu. Thiện Hiện phải biết: Như vậy đã thuyết nghĩa chỗ thẳm sâu các thứ thêm lời đều là chỉ rõ Niết bàn nghĩa thẳm sâu.

Bấy giờ, Thiện Hiện lại thưa Phật rằng: Vì chỉ Niết bàn gọi nghĩa thẳm sâu, hay các pháp khác cũng gọi thẳm sâu?

Phật bảo: Thiện Hiện! Tất cả pháp khác cũng gọi thẳm sâu. Vì cớ sao? Thiện Hiện! Sắc cũng gọi thẳm sâu, thọ tưởng hành thức cũng gọi thẳm sâu. Nhãn xứ cho đến ý xứ cũng gọi thẳm sâu. Sắc xứ cho đến pháp xứ cũng gọi thẳm sâu. Nhãn giới cho đến ý giới cũng gọi thẳm sâu. Sắc giới cho đến pháp giới cũng gọi thẳm sâu. Nhãn thức giới cho đến ý thức giới cũng gọi thẳm sâu. Nhãn xúc cho đến ý xúc cũng gọi thẳm sâu. Nhãn xúc làm duyên sanh ra các thọ cho đến ý xúc làm duyên sanh ra các thọ cũng gọi thẳm sâu.

Ðịa giới cho đến thức giới cũng gọi thẳm sâu. Vô minh cho đến lão tử cũng gọi thẳm sâu. Bố thí Ba la mật đa cho đến bát nhã Ba la mật đa cũng gọi thẳm sâu. Khổ tập diệt đạo thánh đế cũng gọi thẳm sâu. Bốn niệm trụ cho đến tám thánh đạo chi cũng gọi thẳm sâu. Bốn tĩnh lự, bốn vô lượng, bốn vô sắc định cũng gọi thẳm sâu. Tám giải thoát, tám thắng xứ, chín thứ đệ định, mười biến xứ cũng gọi thẳm sâu.

Không, vô tướng, vô nguyện giải thoát môn cũng gọi thẳm sâu. Ðà la ni môn, tam ma địa môn cũng gọi thẳm sâu. Tam thừa Bồ tát sở hành thập địa cũng gọi thẳm sâu. Năm nhãn, sáu thần thông cũng gọi thẳm sâu. Như Lai mười lực cho đến mười tám pháp Phật bất cộng cũng gọi thẳm sâu. Ba mươi hai tướng đại sĩ, tám mươi tùy hảo cũng gọi thẳm sâu. Pháp vô vong thất, tánh hằng trụ xả cũng gọi thẳm sâu. Quả Dư lưu cho đến Ðộc giác Bồ đề cũng gọi thẳm sâu. Nhất thiết trí, đạo tướng trí, nhất thiết tướng trí cũng gọi thẳm sâu. Tất cả hạnh Bồ tát Ma ha tát, chư Phật Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề cũng gọi thẳm sâu.