25 - CÂY QUẾ THANH HÓA
( Quế quỳ, nhục Quế)
Dân gian còn gọi Quế Quỳ,
Hay là nhục Quế, thường thì Quế Thanh.
Trong năm cây mọc thêm cành,
Lá hơi hình trứng, hình thành ba gân. Phiến lá rộng tới năm phân,
Chiều dài lên tới chục phân có thừa.
* *
Sắc Hoa màu trắng vừa vừa,
Mọc ở kẽ lá, lưa thưa đầu cành.
Lúc đầu màu quả lục xanh,
Khi chín, quả những trở thành màu nâu.
Quế Thanh mọc ở những đâu?
- "Thanh hóa, Nghệ - Tĩnh, bên Tàu: Vân nam.
Còn ở Quảng ngãi, Quảng nam,
Quế coi là tốt, thuộc hàm Trà my ( Quảng nam)".
* *
Muốn trồng lấy Quế mỗi khi,
Có thể gieo hạt, sau thì trồng cây.
Trong rừng cây mọc rất dày,
Khi cần đào, nhổ từng cây mang về.
Lớn lên, cành lá xum xuê,
Đến mùa thu hoạch, mang về bóc, phơi.
* *
Tính nhiệt, có độc hơi hơi,
Đều là vị ngọt, đồng thời hơi cay.
Bổ mệnh môn hỏa rất hay,
Trầm hàn cố lãnh, Quế này trị thôi.
* *
Tác dụng của Quế biết rồi,
Bồi bổ phụ nữ, những người sau sinh.
Chữa người đi tả phát sinh,
Chữa khi đau mắt, bệnh tình ho hen.
Lưu thông Khí, Huyết mau lên,
Giúp sự hô hấp mạnh lên tức thì.
* *
Chữa người cảm mạo mỗi khi,
Tê mỏi lưng gối, bụng thì quặn đau.
Tiểu tiện bất lợi đã lâu,
Chân tay co quắp, hoặc đau Dạ dày.
Chữa viêm Thận mạn lâu nay,
Dương hư Tỳ, Thận; chân tay lạnh hàn.
Chữa bệnh, Quế đã sẵn sàng,
Phối nhiều thuốc khác, làm thang tuyệt vời.../.
Một số bài thuốc chữa bệnh từ Nhục Quế, phối hợp với một số vị thuốc khác:
1- Ấm Thận, hành thủy: Chữa chứng phù thũng, do viêm Thận mạn tính, Khí dương hư yếu, ớn rét, chân tay lạnh, bí đái, chân phù: Nhục quế 5g; Đại hoàng, Hoài sơn, Sơn thù du, Phục linh, Mẫu đơn bì, Trạch tả, Phụ tử chế, Ngưu tất, hạt Xa tiền; mỗi vị 10gam, sắc uống ngày một thang, chia làm 3 ~ 4 lần uống.
2- Chữa Tỳ, Thận dương hư, nên đau bụng, ỉa chảy kéo dài: Nhục quế 5g; Mộc hương, Can khương, Nhục đậu khấu, Phụ tử chế, Phục linh; mỗi vị 10g, sắc uống ngày một thang, chia làm 3 ~ 4 lần uống.
3- Chữa nôn mửa, ỉa chảy nhiều nên người lả, sỉu: Nhục quế 5g, Hắc phụ tử 10g, Can khương 5g, sắc uống ngày một thang, chia làm 2 ~ 3 lần uống.
4- Chữa chứng suy nhược cơ thể, mụn nhọt lâu ngày không mọc ra được, hoặc nhọt độc lẫn vào trong:
Nhục Quế 5g; Đảng sâm, Đương quy, Bạch thược, Bạch truật, Phục linh, Liên kiều, Kim Ngân Hoa, Triết Bối mẫu, Hoàng kỳ, Trần bì; mỗi vị 10g, Cam thảo 5g, Gừng sống 5g; sắc uống ngày một thang, chia làm 3 ~ 4 lần uống.
Lá hơi hình trứng, hình thành ba gân.
