Kinh Đại Bát Nhã Ba La Mật Đa - Tập 19
Lại nữa, Thiện Hiện! Sao là Bồ Tát Ma Ha Tát chưa lâu tu hành bố thí, tịnh giới, an nhẫn, tinh tiến, tĩnh lự, Bát Nhã Ba la mật đa. Cho đến vì xa lìa phương tiện khéo léo nên bị ác ma làm dối gạt, khuyên các Bồ Tát cần khéo giác biết? Nghĩa là có ác ma muốn dối gạt nên phương tiện hóa làm các thứ hình tượng, đến trước Bồ Tát Ma Ha Tát nói lời như vầy:
Quý thay, nam tử! Ngươi tự biết chăng? Quá khứ chư Phật đã từng trao ngươi ký Ðại bồ đề. Ngươi đối Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề quyết định sẽ được chẳng còn lui chuyển. Thân ngươi, cha mẹ, anh em, chị em, bạn thân, quyến thuộc cho đến bảy đời, danh tự sai khác ta đều thạo biết; thân ngươi sanh tại phương đó, nước đó, thành đó, ấp đó, trong xóm làng đó; ngươi sanh trong tướng vương tại năm ấy, tháng ấy, ngày ấy, giờ ấy, đêm ấy.
Ác ma như thế, nếu thấy Bồ Tát bẩm tánh mềm mại, các căn mờ độn, bèn dối ký rằng: Ngươi ở đời trước được bẩm căn tánh đã từng như thế. Nếu thấy Bồ Tát bẩm tánh cứng cỏi, các căn sắc bén, bèn dối ký rằng: Ngươi ở đời trước được bẩm căn tánh cũng từng như thế.
Nếu thấy Bồ Tát ở chỗ thanh vắng, hoặc thường khất thực, hoặc một thọ thực, hoặc một tọa thực, hoặc một bát thực, hoặc ở trong mả, hoặc ở đất trống, hoặc ở dưới cây, hoặc y giẻ rách, hoặc chỉ ba y, hoặc thường ngồi chẳng nằm, hoặc phu cụ như cũ, hoặc thiểu dục, hoặc vui đủ, hoặc muốn xa lìa, hoặc đủ chánh niệm, hoặc muốn tịch định, hoặc đủ diệu huệ, hoặc chẳng trọng lợi dưỡng, hoặc chẳng quý danh dự, hoặc ưa liêm kiệm, chẳng thoa dầu nơi chân, hoặc ít ngủ nghỉ, hoặc lìa lay động, hoặc muốn nói nhẹ, hoặc ưa ít lời. Ác ma như thế thấy Bồ Tát đây hạnh sai khác rồi, bèn dối ký rằng: Ngươi ở đời trước cũng từng như thế. Sở dĩ vì sao? Ngươi nay trọn nên công đức sai khác như vậy như vậy, thế gian đồng thấy, đời trước chắc lẽ cũng có các thứ công đức như vậy, rất nên mừng sướng chớ được tự khinh.
Bồ Tát Ma Ha Tát này nghe ác ma kia nói quá khứ đương lai công đức và nói hiện tại bản thân tự thân danh thảy sai khác, gồm khen các thứ căn lành thù thắng, vui mừng nhảy nhót sanh tăng thượng mạn, lấn khinh hủy mắng các Bồ Tát khác.
Bấy giờ, ác ma biết kia ám độn khởi tăng thượng mạn, lấn khinh người khác, bảo lần nữa rằng: Ngươi định trọn nên công đức thù thắng, quá khứ Như Lai Ứng Chánh Ðẳng Giác đã trao ký ngươi, ngươi đối Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề định sẽ chứng được, chẳng quay lui nữa, đã có tướng hành hiện tiền như thế.
Khi ấy ác ma muốn làm rối kia, hoặc giả hóa làm hình tượng Bí sô, hoặc giả hóa làm hình tượng cha mẹ, bạn thân, người phi người thảy hiện tìm, cao tiếng xướng rằng: Hay thay! Ðại sĩ mới năng trọn nên công đức như thế. Chư Phật quá khứ đã lâu trao ngươi ký đại Bồ đề, ngươi đối Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề đã chẳng lui chuyển. Sở dĩ vì sao? Các thắng tướng công đức Bồ Tát Ma Ha Tát bậc Bất thối chuyển ngươi đếu có đủ, nên tự tôn trọng chớ sanh nghi lầm. Khi Bồ Tát đây nghe lời kia rồi, lòng tăng thượng mạn lại càng kiên cố.
Thiện Hiện! Như Ta đã nói, Bồ Tát Ma Ha Tát Bất thối chuyển thật được các hành trạng tướng, thời Bồ Tát Ma Ha Tát này thật đều chẳng có.
Thiện Hiện! Phải biết Bồ Tát Ma Ha Tát này bị ma nắm giữ, bị ma làm rối, chẳng được tự tại. Sở dĩ vì sao? Bồ Tát Ma Ha Tát này đối được các hành trạng tướng của Bồ Tát Ma Ha Tát Bất thối chuyển thật đều chưa có, chỉ nghe ác ma giả nói đức kia và danh tự thảy, sanh tăng thượng mạn, khinh lấn hủy mắng các Bồ Tát khác.
Vậy nên, Thiện Hiện! Nếu Bồ Tát Ma ha tát muốn chứng Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề, nên khéo giác chứng Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề, nên khéo giác biết các việc ác ma, chớ bị dối gạt sanh tâm kiêu mạn.
Lại nữa, Thiện Hiện! Có Bồ Tát Ma Ha Tát bị ma nắm giữ, bị ma làm rối, chỉ nghe hư danh mà sanh kiêu mạn. Sở dĩ vì sao? Bồ Tát Ma Ha Tát này trước chưa tu học bố thí Ba la mật đa cho đến Bát Nhã Ba la mật đa. Trước chưa an trụ nội không cho đến vô tánh tự tánh không. Trước chưa an trụ chơn như cho đến bất tư nghì giới. Trước chưa an trụ khổ tập diệt đạo thánh đế.
Trước chưa tu học bốn niệm trụ cho đến tám thánh đạo chi. Trước chưa tu học bốn tĩnh lự, bốn vô lượng, bốn vô sắc định. Trước chưa tu học tám giải thoát cho đến mười biến xứ. Trước chưa tu học không, vô tướng, vô nguyện giải thoát môn. Trước chưa tu học Cực hỷ địa cho đến Pháp vân địa. Trước chưa tu học đà la ni môn, tam ma địa môn. Trước chưa tu học năm nhãn, sáu thần thông.
Trước chưa tu học Như Lai mười lực cho đến mười tám pháp Phật bất cộng. Trước chưa tu học pháp vô vong thất, tánh hằng trụ xả. Trước chưa tu học nhất thiết trí, đạo tướng trí, nhất thiết tướng trí. Trước chưa tu học tất cả hạnh Bồ Tát Ma Ha Tát, chư Phật Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề. Bởi nhân duyên này khiến ma được tiện.
Bồ Tát Ma Ha Tát này chẳng năng biết rõ hành tướng bốn ma, do nhân duyên đây khiến ma được tiện. Bồ Tát Ma Ha Tát này chẳng biết rõ sắc thọ tưởng hành thức. Chẳng biết rõ nhãn xứ cho đến ý xứ. Chẳng biết rõ sắc xứ cho đến pháp xứ. Chẳng biết rõ nhãn giới cho đến ý giới. Chẳng biết sắc giới cho đến pháp giới. Chẳng biết rõ nhãn thức giới cho đến ý thức giới. Chẳng biết rõ nhãn xúc cho đến ý xúc. Chẳng biết rõ nhãn xúc làm duyên sanh ra các thọ cho đến ý xúc làm duyên sanh ra các thọ.
Chẳng biết rõ địa giới cho đến thức giới. Chẳng biết rõ vô minh cho đến lão tử. Chẳng biết rõ bố thí Ba la mật đa cho đến Bát Nhã Ba la mật đa. Chẳng biết rõ nội không cho đến vô tánh tự tánh không. Chẳng biết rõ chơn như cho đến bất tư nghì giới.
Chẳng biết rõ khổ tập diệt đạo thánh đế. Chẳng biết rõ bốn niệm trụ cho đến tám thánh đạo chi.Chẳng biết rõ bốn vô lượng, bốn vô sắc định. Chẳng biết rõ tám giải thoát cho đến mười biến xứ.
Chẳng biết rõ không, vô tướng, vô nguyện giải thoát môn. Chẳng biết rõ Cực hỷ địa cho đến Pháp vân địa. Chẳng biết rõ đà la ni môn cho đến tam ma địa môn. Chẳng biết rõ năm nhãn, sáu thần thông.
Chẳng biết rõ Như Lai mười lực cho đến mười tám pháp Phật bất cộng. Chẳng biết rõ pháp vô vong thất, tánh hằng trụ xả. Chẳng biết rõ quả Dự lưu cho đến Ðộc giác Bồ đề. Chẳng biết rõ nhất thiết trí, đạo tướng trí, nhất thiết tướng trí. Cũng chẳng biết rõ thật tướng hữu tình các pháp danh tự, chỗ gọi vô tướng.
Bởi nhân duyên đây khiến ma được tiện, phương tiện hóa làm các thứ hình tượng, bảo Bồ Tát Ma Ha Tát đây rằng: Ngươi đã tu hành hạnh nguyện đã mãn, sẽ chứng Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề. Khi ngươi thành Phật sẽ được danh hiệu tôn quý công đức thù thắng như thế. Nghĩa là ác ma kia biết Bồ Tát đây đêm dài nghĩ muốn khi ta thành Phật sẽ được danh hiệu công đức như thế, theo nghĩ muốn kia mà ký nói đó.
Khi này Bồ Tát xa lìa Bát Nhã Ba la mật đa, không phương tiện khéo léo, nên nghe ma ký nói khởi nghĩ này rằng: Lạ thay! Người này vì ta ký nói sẽ được thành Phật công đức danh hiệu, cùng ta đêm dài đã nghĩ muốn hợp nhau. Do đây nên biết chư Phật quá khứ đã trao ký đại Bồ đề. Ta đối Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề quyết định sẽ được chẳng quay lui nữa. Khi ta thành Phật, chắc định sẽ được công đức danh hiệu tôn trọng như thế.
Bồ Tát Ma Ha Tát này, ác ma như thế hoặc dòng họ ma, hoặc kẻ sứ ma, các Sa Môn thảy ký nói đời sau thành Phật danh hiệu như thế như thế, kiêu mạn càng tăng: Ta ở vị lai định sẽ làm Phật, chắc được công đức danh hiệu như thế, các Bồ Tát khác không ngang hàng cùng ta.
Thiện Hiện! Phải biết, như Ta đã nói các hành trạng tướng Bồ Tát Ma Ha Tát đã được Bất thối chuyển, Bồ Tát Ma Ha Tát đây đều chưa thành thục, chỉ nghe ma nói thành Phật hư danh bèn sanh kiêu mạn, coi nhẹ khinh hủy chúng Bồ Tát Ma Ha Tát khác.
Thiện Hiện! Phải biết Bồ Tát Ma Ha Tát này do khởi kiêu mạn, coi nhẹ khinh hủy các Bồ Tát Ma Ha Tát khác, nên xa lìa Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề.
Thiện Hiện! Phải biết Bồ Tát Ma Ha Tát này xa lìa Bát Nhã Ba la mật đa, không phương tiện khéo léo, nên nới bỏ bạn lành, thường bị bạn ác nhiếp thọ, nên phải rơi Thanh Văn hoặc bậc Ðộc giác.
Thiện Hiện! Phải biết Bồ Tát Ma Ha Tát này, hoặc có thân đây lại được chánh niệm, chăm lòng hối quá, xả tâm kiêu mạn, thường hằng gần gũi bạn lành chơn thắng. Kia dù trôi lăn sanh tử nhiều thời, mà sau nương đại Bát Nhã Ba la mật đa thẳm sâu phương tiện khéo léo, lần lữa tu học sẽ chứng Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề.
Thiện Hiện! Phải biết Bồ Tát Ma Ha Tát này nếu có thân đây, chẳng được chánh niệm, chẳng năng hối quá, chẳng bỏ mạn tâm, chẳng muốn gần gũi bạn lành chơn thắng. Kia định trôi lăn sanh tử nhiều thời, sau dù tinh tiến tu các nghiệp lành mà vẫn đọa Thanh Văn hoặc bậc Ðộc giác.
Ví như Bí sô kẻ cầu Thanh Văn, với bốn trọng tội nếu tùy phạm một bèn chẳng phải Sa Môn, chẳng phải Thích Ca tử, kia với hiện tại quyết định chẳng năng được bốn quả Sa Môn. Vọng chấp hư danh Bồ Tát cũng vậy, chỉ nghe ma nói thành Phật không danh, bèn khởi mạn tâm, khinh dễ hủy chê các chúng Bồ Tát Ma Ha Tát, phải biết tội hơn Bí sô kia đã khởi bốn trọng vô lượng bội số.
Thôi bốn trọng Bí sô kia đã phạm, tội Bồ Tát đây hơn năm vô gián cũng vô lượng bội. Sở dĩ vì sao? Bồ Tát Ma Ha Tát này thật chẳng trọn nên công đức thù thắng, nghe ác ma nói thành Phật hư danh, bèn tự kiêu mạn khinh Bồ Tát khác, vậy nên tội này hơn năm vô gián.
Do đây nên biết, Nếu Bồ Tát Ma ha tát này muốn chứng Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề, cần khéo giác biết ma sự vi tế ký nói hư danh hiệu thảy như thế, mới siêng cầu Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề.
Lại nữa, Thiện Hiện! Có Bồ Tát Ma Ha Tát tu hành viễn ly, nghĩa là ẩn rừng núi chằm trống đồng nội, ở chỗ thanh vắng, hoặc ngồi yên suy nghĩ. Khi khởi lời này: Hay thay, Ðại sĩ! Năng tu hạnh chơn viễn ly như thế! Hạnh viễn ly đây đã được tất cả Như Lai Ứng Chánh Ðẳng Giác cộng đồng khen ngợi, Thiên Ðế Thích thảy các chư Thiên thần tiên đều chung ủng hộ, cúng dường tôn trọng. Nên thường ở đây, chớ đi chỗ khác.
Thiện Hiện! Phải biết Ta chẳng khen ngợi các Bồ Tát Ma Ha Tát chỗ thanh vắng, đồng nội núi rừng, ngồi yên suy nghĩ, tu hạnh viễn ly.
Cụ thọ Thiện Hiện thưa rằng: Bạch Thế Tôn! Các bồ tát Ma Ha Tát nên tu những hạnh viễn ly nào khác, mà Phật chẳng khen ở chỗ thanh vắng, đồng nội núi rừng, bỏ công đức thắng ngọa cụ, suy nghĩ ngồi yên viễn ly?
Phật bảo: Thiện Hiện! Các Bồ Tát Ma Ha Tát nếu ở núi rừng, chằm trống, đồng nội chỗ thanh vắng, hoặc trụ thành ấp, xóm làng, vương đô là những chỗ ổn tạp. Chỉ năng xa lìa phiền não ác nghiệp và các tác ý Thanh Văn và Ðộc giác, siêng tu Bát Nhã Ba la mật đa và tu các công đức thắng hạnh khác, đấy gọi Bồ Tát chơn viễn ly hạnh.
Hạnh viễn ly đây được tất cả Như Lai Ứng Chánh Ðẳng Giác cộng đồng ngợi khen, chư Phật Thế Tôn công nhận hứa cho. Các chúng Bồ Tát nên thường tu học, hoặc ngày hoặc đêm nên chính suy nghĩ, tinh tiến tu hành pháp viễn ly này, đấy gọi Bồ Tát tu hạnh viễn ly.
Hạnh viễn ly đây chẳng tạp ý Thanh Văn Ðộc giác, chẳng tạp tất cả phiền não ác nghiệp, lìa các ồn tạp, thanh tịnh rốt ráo, khiến các Bồ Tát mau chứng Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề, lợi vui hữu tình thường không dứt hết.
Ác ma đã khen ẩn nơi núi rừng chằm trống đồng nội chỗ thanh vắng, bỏ thắng ngọa cụ ngồi yên suy nghĩ, chẳng phải hạnh chơn viễn ly của Bồ Tát. Sở dĩ vì sao? Hạnh viễn ly kia còn có ồn tạp. Nghĩa là kia hoặc tạp ác nghiệp phiền não, hoặc tạp tác ý Thanh Văn, Ðộc giác. Ðối Bát Nhã Ba la mật đa thẳm sâu chẳng năng tinh siêng tín thọ tu học, chẳng năng viên mãn Nhất thiết trí trí.
Thiện Hiện! Phải biết có Bồ Tát Ma Ha Tát tuy muốn tu hành pháp hạnh viễn ly ma đã khen ngợi mà hành kiêu mạn, tâm chẳng thanh tịnh, khinh dễ hủy mắng chúng các Bồ Tát Ma Ha Tát khác.
Nghĩa là có chúng Bồ Tát Ma Ha Tát dù ở thành ấp xóm làng vương đô mà tâm thanh tịnh, chẳng tạp các thứ phiền não ác nghiệp và tác ý các Thanh Văn Ðộc giác, tinh siêng tu học bố thí Ba la mật đa cho đến Bát Nhã Ba la mật đa. Tinh siêng an trụ nội không cho đến vô tánh tự tánh không. Tinh siêng an trụ chơn như cho đến bất tư nghì giới. Tinh siêng an trụ khổ tập diệt đạo thánh đế. Tinh siêng tu học bốn niệm trụ cho đến tám thánh đạo chi. Tinh siêng tu học bốn tĩnh lự, bốn vô lượng, bốn vô sắc định, năm thần thông thảy công đức thế gian. Tinh siêng tu học không, vô tướng, vô nguyện giải thoát môn. Tinh siêng tu học Bồ Tát thập địa. Tinh siêng tu học đà la ni môn, tam ma địa môn. Tinh siêng tu học năm nhãn, sáu thần thông. Tinh siêng tu học tám giải thoát cho đến mười biến xứ. Tinh siêng tu học Như Lai mười lực cho đến mười tám pháp Phật bất cộng. Tinh siêng tu học pháp vô vong thất, tánh hằng trụ xả. Tinh siêng tu học nhất thiết trí, đạo tướng trí, nhất thiết tướng trí, nghiêm tịnh cõi Phật thành thục hữu tình. Dù ở chốn ồn náo mà tâm vắng lặng, hằng siêng tu tập hạnh chơn viễn ly.
Kia đối chúng Bồ Tát Ma Ha Tát chơn tịnh như thế, tâm thường ngạo mạn khinh dễ hủy mắng bài báng lấn át. Thiện Hiện! Phải biết Bồ Tát Ma Ha Tát này xa lìa Bát Nhã Ba la mật đa, không phương tiện khéo léo, nên dù ở đồng nội rộng một trăm do tuần, trong ấy tuyệt không các ác cầm thú, rắn rít đạo tặc, duy có quỷ thần la sát bà thảy đạo ở nơi trong.
Kia ở chỗ thanh vắng như thế, giả sử trải một năm, hoặc năm, hoặc mười, hoặc lại cho đến trăm ngàn trăm ức, hoặc hơn số này tu hạnh viễn ly mà chẳng biết rõ hạnh chơn viễn ly. Nghĩa chúng các Bồ Tát Ma Ha Tát tuy ở chốn ồn náo mà tâm vắng lặng, xa lìa các thứ phiền não và các tác ý Thanh Văn Ðộc giác, phát tới Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề.
Thiện Hiện! Phải biết các Bồ Tát này dù ở đồng nội trải qua nhiều thời gian, mà tạp tác ý Thanh Văn, Ðộc giác, đối hai bậc kia rất sanh vui đắm, nương pháp hai bậc tu hạnh viễn ly, lại đối hạnh đây rất sanh đắm nhiễm. Thiện Hiện! Phải biết kia tuy tu hạnh viễn ly như thế, mà chẳng xứng thuận tâm các Như Lai.
Thiện Hiện! Phải biết Ta đã ngợi khen hạnh chơn viễn ly các Bồ Tát Ma Ha Tát, Bồ Tát này đều chẳng trọn nên. Kia đối trong hạnh chơn thắng viễn ly cũng chẳng thấy có hành tướng tương tự. Sở dĩ vì sao? Vì kia đối hạnh Bồ Tát chơn viễn ly chẳng sanh ưa muốn, chỉ ưa siêng tu hạnh không viễn ly Thanh Văn Ðộc giác.
Thiện Hiện! Phải biết các Bồ Tát này khi tu hạnh bất chơn thắng viễn ly, ma đến không trung vui mừng ngợi khen bảo rằng: Ðại sĩ! Giỏi thay, giỏi thay! Ngươi năng siêng tu hạnh chơn viễn ly. Hạnh viễn ly đây được tất cả Như Lai Ứng Chánh Ðẳng Giác cộng đồng ngợi khen. Nguơi đối hạnh này tinh siêng tu học, chóng năng mau chứng được Nhất thiết trí trí.
Thiện Hiện! Phải biết các Bồ Tát này vui đắm pháp hạnh viễn ly mà Nhị thừa đã tu như thế, khinh dễ hủy chê trụ thừa tuy ở chốn ồn náo mà tâm vắng lặng các Bí sô thảy, nói: Kia chẳng năng tu hạnh viễn ly, thân ở chốn ồn náo, tâm chẳng vắng lặng, vì không pháp điều thiện vậy.
Thiện Hiện! Phải biết các Bồ Tát này đối Phật đã khen Bồ Tát Ma Ha Tát trụ hạnh chơn viễn ly khinh miệt hủy mắng rằng ở chỗ ồn náo tâm chẳng vắng lắng, chẳng năng siêng tu hạnh chơn viễn ly. Ðối các Như Lai Ứng Chánh Ðẳng Giác đã chẳng ngợi khen Bồ Tát Ma Ha Tát trụ hạnh chơn ồn tạp tôn trọng ngợi khen rằng chẳng ồn tạp, tâm kia vắng lặng năng chính tu hành hạnh chơn viễn ly.
Thiện Hiện! Phải biết các Bồ Tát Ma Ha Tát này với đáng gần gũi cúng kính cúng dường như các Ðức Phật, mà chẳng gần gũi cung kính cúng dường, phản lại sanh khinh hủy. Với đáng xa lìa , chẳng nên gần gũi cung kính cúng dường như tên bạn ác, mà ngược lại gần gũi cung kính cúng dường như thờ chư Phật!
Thiện Hiện! Phải biết các Bồ Tát Ma Ha Tát này xa lìa Bát Nhã Ba la mật đa, không phương tiện khéo léo, nên vọng sanh các thứ phân biệt chấp trước. Sở dĩ vì sao?
Kia khởi nghĩ này: Chỗ tu học ta là chơn viễn ly, nên được phi nhân ngợi khen hộ niệm, kẻ ở thành ấp thân tâm rối loạn ai mà hộ niệm cung kính khen mỹ. Các Bồ Tát này do nhân duyên đây, tâm nhiều kiêu mạn, khinh miệt hủy mắng chúng các Bồ Tát Ma Ha Tát kia, phiền não ác nghiệp ngày đêm lớn thêm.
Thiện Hiện! Phải biết các Bồ Tát này đối chúng các Bồ Tát Ma Ha Tát là hàng thịt chiên đà la, nhiễm dơ chúng Bồ Tát Ma Ha Tát. Tướng giống như Bồ Tát Ma Ha Tát mà là đại tặc trên trời trong người, phỉnh gạt trời, người, a tố lạc thảy. Thân kia tuy mặc pháp y Sa Môn mà tâm thường ôm ý muốn đạo tặc. Các kẻ có chí pháp tới Bồ Tát thừa chẳng nên gần gũi, cung kính cúng dường, tôn trọng ngợi khen ác nhân như thế. Vì cớ sao? Phải biết hạng người này ôm tăng thượng mạn, ngoài giống Bồ Tát trong nhiều phiền não.
Vậy nên Thiện Hiện! Nếu Bồ Tát Ma ha tát chơn thật chẳng bỏ Nhất thiết trí trí, chẳng bỏ Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề; thâm tâm muốn cầu Nhất thiết trí trí, muốn chứng Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề, khắp vì lợi vui các loại hữu tình ấy, chẳng nên gần gũi cung kính cúng dường tôn trọng ngợi khen ác nhân như thế.
Thiện Hiện! Phải biết các Bồ Tát Ma Ha Tát nên thường siêng năng tu sự nghiệp nơi mình, xa lìa sanh tử, chẳng đắm ba cõi. Ðối hạng người ác tặc chiên đà la kia thường nên phát sanh từ bi hỷ xả, nên khởi nghĩ này: Ta chẳng nên khởi tội lỗi như ác nhân kia đã khởi. Nếu phải thất niệm tạm khởi như kia, tức liền giác biết khiến mau trừ diệt.
Vậy nên, chúng Bồ Tát Ma Ha Tát muốn chứng Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề phải khéo giác biết các việc ác ma, nên siêng tinh tiến xa lìa trừ diệt như Bồ Tát kia đã khởi tội lỗi, siêng cầu Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề.
Lại nữa, Thiện Hiện! Nếu Bồ Tát Ma ha tát tăng thượng tác ý muốn chứng Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề, nên thường gần gũi, cung kính, cúng dường, tôn trọng ngợi khen chơn thiện tri thức.
Bấy giờ, Thiện Hiện liền thưa Phật rằng: Bậc nào gọi là chơn thiện tri thức các Bồ Tát Ma Ha Tát?
Phật nói: Thiện Hiện! Tất cả Như Lai Ứng Chánh Ðẳng Giác là chơn thiện tri thức các Bồ Tát. Tất cả chúng Bồ Tát Ma Ha Tát cũng là chơn thiện tri thức các Bồ Tát. Các Thanh Văn và các thiện sĩ năng vì chúng Bồ Tát Ma Ha Tát tuyên nói khai thị phân biệt rõ ràng bố thí, tịnh giới, an nhẫn, tinh tiến, tĩnh lự, Bát Nhã Ba la mật đa nghĩ thú tương ưng, khiến được dễ hiểu, cũng là chơn thiện tri thức Bồ Tát.
Lại nữa, Thiện Hiện! bố thí Ba la mật đa cho đến Bát Nhã Ba la mật đa là chơn thiện tri thức các Bồ Tát. Bốn niệm trụ cho đến tám thánh đạo chi cũng là chơn thiện tri thức Bồ Tát. Bốn tĩnh lự, bốn vô lượng, bốn vô sắc định cũng là chơn thiện tri thức Bồ Tát. Tám giải thoát cho đến mười biến xứ cũng là chơn thiện tri thức Bồ Tát. Không, vô tướng, vô nguyện giải thoát môn cũng là chơn thiện tri thức Bồ Tát.
Cực hỷ địa cho đến Pháp vân địa cũng là chơn thiện tri thức Bồ Tát. Ðà la ni môn, tam ma địa môn cũng là chơn thiện tri thức Bồ Tát. Năm nhãn, sáu thần thông cũng là chơn thiện tri thức Bồ Tát. Như Lai mười lực cho đến mười tám pháp Phật bất cộng cũng là chơn thiện tri thức Bồ Tát. Pháp vô vong thất, tánh hằng trụ xả cũng là chơn thiện tri thức Bồ Tát.
Nhất thiết trí, đạo tướng trí, nhất thiết tướng trí cũng là chơn thiện tri thức Bồ Tát. Tất cả hạnh Bồ Tát ma ha tát cũng là chơn thiện tri thức Bồ Tát. Chư Phật Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề cũng là chơn thiện tri thức Bồ Tát. Dứt hẳn tập khí nối nhau cũng là chơn thiện tri thức Bồ
Lại nữa, Thiện Hiện! Khổ tập diệt đạo thánh đế cũng là chơn thiện tri thức Bồ Tát. Các pháp duyên tánh cũng là chơn thiện tri thức Bồ Tát. Các nhánh duyên khởi cũng là chơn thiện tri thức Bồ Tát. Nội không cho đến vô tánh tự tánh không cũng là chơn thiện tri thức Bồ Tát. Chơn như cho đến bất tư nghì giới cũng là chơn thiện tri thức Bồ Tát.
Lại nữa, Thiện Hiện! Bố thí Ba la mật đa cho đến Bát Nhã Ba la mật đa cùng chúng các Bồ Tát Ma Ha Tát làm thầy làm dẫn, làm sáng làm đuốc, làm đèn làm soi, làm giải làm giác, làm trí làm huệ, làm cứu làm hộ, làm xá làm trạch, làm bãi làm cồn, làm về làm tới, làm cha làm mẹ.
Bốn niệm trụ cho đến tám thánh đạo chi cũng cùng chúng các Bồ Tát Ma Ha Tát làm thầy làm dẫn, làm sáng làm đuốc, làm đèn làm soi, làm giải làm giác, làm trí làm huệ, làm cứu làm hộ, làm xá làm trạch, làm bãi làm cồn, làm về làm tới, làm cha làm mẹ.
Bốn tĩnh lự, bốn vô lượng, bốn vô sắc định cũng cùng chúng các Bồ Tát Ma Ha Tát làm thầy làm dẫn, làm sáng làm đuốc, làm đèn làm soi, làm giải làm giác, làm trí làm huệ, làm cứu làm hộ, làm xá làm trạch, làm bãi làm cồn, làm về làm tới, làm cha làm mẹ.
Tám giải thoát cho đến mười biến xứ cũng cùng chúng các Bồ Tát Ma Ha Tát làm thầy làm dẫn, làm sáng làm đuốc, làm đèn làm soi, làm giải làm giác, làm trí làm huệ, làm cứu làm hộ, làm xá làm trạch, làm bãi làm cồn, làm về làm tới, làm cha làm mẹ.
Không, vô tướng, vô nguyện giải thoát môn cũng cùng chúng các Bồ Tát Ma Ha Tát làm thầy làm dẫn, làm sáng làm đuốc, làm đèn làm soi, làm giải làm giác, làm trí làm huệ, làm cứu làm hộ, làm xá làm trạch, làm bãi làm cồn, làm về làm tới, làm cha làm mẹ.
Cực hỷ địa cho đến pháp vân địa cũng cùng chúng các Bồ Tát Ma Ha Tát làm thầy làm dẫn, làm sáng làm đuốc, làm đèn làm soi, làm giải làm giác, làm trí làm huệ, làm cứu làm hộ, làm xá làm trạch, làm bãi làm cồn, làm về làm tới, làm cha làm mẹ.
Ðà la ni môn, tam ma địa môn cũng cùng chúng các Bồ Tát Ma Ha Tát làm thầy làm dẫn, làm sáng làm đuốc, làm đèn làm soi, làm giải làm giác, làm trí làm huệ, làm cứu làm hộ, làm xá làm trạch, làm bãi làm cồn, làm về làm tới, làm cha làm mẹ.
Năm nhãn, sáu thần thông cũng cùng chúng các Bồ Tát Ma Ha Tát làm thầy làm dẫn, làm sáng làm đuốc, làm đèn làm soi, làm giải làm giác, làm trí làm huệ, làm cứu làm hộ, làm xá làm trạch, làm bãi làm cồn, làm về làm tới, làm cha làm mẹ.
Như Lai mười lực cho đến mười tám pháp Phật bất cộng cũng cùng chúng các Bồ Tát Ma Ha Tát làm thầy làm dẫn, làm sáng làm đuốc, làm đèn làm soi, làm giải làm giác, làm trí làm huệ, làm cứu làm hộ, làm xá làm trạch, làm bãi làm cồn, làm về làm tới, làm cha làm mẹ.
Tất cả hạnh Bồ Tát ma ha tát cũng cùng chúng các Bồ Tát Ma Ha Tát làm thầy làm dẫn, làm sáng làm đuốc, làm đèn làm soi, làm giải làm giác, làm trí làm huệ, làm cứu làm hộ, làm xá làm trạch, làm bãi làm cồn, làm về làm tới, làm cha làm mẹ.
Chư Phật Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề cũng cùng chúng các Bồ Tát Ma Ha Tát làm thầy làm dẫn, làm sáng làm đuốc, làm đèn làm soi, làm giải làm giác, làm trí làm huệ, làm cứu làm hộ, làm xá làm trạch, làm bãi làm cồn, làm về làm tới, làm cha làm mẹ
Dứt hẳn tập khí nối nhau cũng cùng chúng các Bồ Tát Ma Ha Tát làm thầy làm dẫn, làm sáng làm đuốc, làm đèn làm soi, làm giải làm giác, làm trí làm huệ, làm cứu làm hộ, làm xá làm trạch, làm bãi làm cồn, làm về làm tới, làm cha làm mẹ.
Lại nữa, Thiện Hiện! Khổ tập diệt đạo thánh đế cũng cùng chúng các Bồ Tát Ma Ha Tát làm thầy làm dẫn, làm sáng làm đuốc, làm đèn làm soi, làm giải làm giác, làm trí làm huệ, làm cứu làm hộ, làm xá làm trạch, làm bãi làm cồn, làm về làm tới, làm cha làm mẹ.
Các pháp duyên tánh và nhánh duyên khởi cũng cùng chúng các Bồ Tát Ma Ha Tát làm thầy làm dẫn, làm sáng làm đuốc, làm đèn làm soi, làm giải làm giác, làm trí làm huệ, làm cứu làm hộ, làm xá làm trạch, làm bãi làm cồn, làm về làm tới, làm cha làm mẹ.
Nội không cho đến vô tánh tự tánh không cũng cùng chúng các Bồ Tát Ma Ha Tát làm thầy làm dẫn, làm sáng làm đuốc, làm đèn làm soi, làm giải làm giác, làm trí làm huệ, làm cứu làm hộ, làm xá làm trạch, làm bãi làm cồn, làm về làm tới, làm cha làm mẹ.
Chơn như cho đến bất tư nghì giới cũng cùng chúng các Bồ Tát Ma Ha Tát làm thầy làm dẫn, làm sáng làm đuốc, làm đèn làm soi, làm giải làm giác, làm trí làm huệ, làm cứu làm hộ, làm xá làm trạch, làm bãi làm cồn, làm về làm tới, làm cha làm mẹ.
Vì tất cả chư Phật Thế Tôn quá khứ, vị lai, hiện tại đều lấy bố thí Ba la mật đa, nói rộng cho đến bất tư nghì giới làm thầy làm dẫn, làm sáng làm đuốc, làm đèn làm soi, làm giải làm giác, làm trí làm huệ, làm cứu làm hộ, làm xá làm trạch, làm bãi làm cồn, làm về làm tới, làm cha làm mẹ. Vì cớ sao?
Thiện Hiện! Tất cả chư Phật Thế Tôn quá khứ vị lai hiện tại đều từ bố thí Ba la mật đa nói rộng cho đến bất tư nghì giới mà xuất sanh vậy.
Vậy nên, Thiện Hiện! Nếu Bồ Tát Ma ha tát tăng thượng tác ý muốn chứng Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề, thành thục hữu tình, nghiêm tịnh cõi Phật, phải học bố thí Ba la mật đa cho đến Bát Nhã Ba la mật đa. Phải học bốn niệm trụ cho đến tám thánh đạo chi. Phải học bốn tĩnh lự, bốn vô lượng, bốn vô sắc định. Phải học tám giải thoát cho đến mười biến xứ. Phải học không, vô tướng, vô nguyện giải thoát môn.
Phải học Cực hỷ địa cho đến Pháp vân địa. Phải học đà la ni môn, tam ma địa môn. Phải học năm nhãn, sáu thần thông. Phải học Như Lai mười lực cho đến mười tám pháp Phật bất cộng. Phải học pháp vô vong thất, tánh hằng trụ xả. Phải học nhất thiết trí, đạo tướng trí, nhất thiết tướng trí. Phải học tất cả hạnh Bồ Tát Ma Ha Tát. Phải học chư Phật Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề. Phải học dứt hẳn tất cả tập khí nối nhau.
Phải học khổ tập diệt đạo thánh đế. Phải học cac pháp duyên tánh và nhánh duyên khởi. Phải học nội không cho đến vô tánh tự tánh không. Phải học chơn như cho đến bất tư nghì giới.
Thiện Hiện! Bồ Tát Ma Ha Tát này đã học bố thí Ba la mật đa, nói rộng cho đến bất tư nghì giới, lại nên đem bốn nhiếp sự nhiếp các hữu tình. Những gì là bốn? Một là bố thí, hai là ái ngữ, ba là lợi hành, bốn là đồng sự.
Thiện Hiện! Ta quán nghĩa đây nên nói lời này: Sở hữu bố thí Ba la mật đa nói rộng cho đến bất tư nghì giới cùng chúng các Bồ Tát Ma Ha Tát làm thầy làm dẫn nói rộng cho đến làm cha làm mẹ.
Vậy nên, Thiện Hiện! Các Bồ Tát Ma Ha Tát muốn được chẳng theo lời người mà hành, muốn được chẳng nương lời người mà trụ, muốn dứt nghi tất cả hữu tình, muốn mãn nguyện tất cả hữu tình, muốn nghiêm tịnh cõi Phật, muốn thành thục hữu tình, nên học Bát Nhã Ba la mật đa. Vì cớ sao? Thiện Hiện! Ở trong kinh Bát Nhã Ba la mật đa thẳm sâu đây nói rộng pháp cần nên học của chúng Bồ Tát Ma Ha Tát. Tất cả chúng Bồ Tát Ma Ha Tát đều đối trong ấy nên siêng tu học.
Bấy giờ, Thiện Hiện thưa Phật rằng: Bạch Thế Tôn! Bát Nhã Ba la mật đa thẳm sâu lấy gì làm tướng?
Phật bảo: Thiện Hiện! Bát Nhã Ba la mật đa thẳm sâu hư không làm tướng, vô trước làm tướng, vô tướng làm tướng. Sở dĩ vì sao? Thiện Hiện! Ở trong tướng Bát Nhã Ba la mật đa thẳm sâu đây, các tướng các pháp đều vô sở hữu bất khả đắc vậy.
Cụ thọ Thiện Hiện lại thưa Phật rằng: Vả co nhân duyên khá nói Bát Nhã Ba la mật đa sở hữu diệu tướng, các pháp cũng có tướng thế ư?
Phật bảo: Thiện Hiện! Như vậy, như vậy. Như ngươi đã nói. Có nhân duyên nên có thể nói Bát Nhã Ba la mật đa sở hữu diệu tướng, các pháp cũng có diệu tướng như thế. Vì cớ sao?
Thiện Hiện! Bát Nhã Ba la mật đa thẳm sâu xa lìa làm tướng. Các pháp cũng lấy xa lìa làm tướng. Bát Nhã Ba la mật đa thẳm sâu tánh không làm tướng. Các pháp cũng lấy tánh không làm tướng. Do nhân duyên đây nên nói như vầy: Bát Nhã Ba la mật đa thẳm sâu sở hữu diệu tướng, các pháp cũng có diệu tướng như thế. Vì tất cả pháp đều tự tánh không, lìa tướng vậy.
Cụ thọ Thiện Hiện lại thưa Phật rằng: Nếu tất cả pháp đều tự tánh không, xa lìa các tướng, thời tất cả pháp tất cả pháp không, cũng tất cả pháp tất cả pháp lìa, làm sao hữu tình thi thiết nhiễm tịnh?
Chẳng phải pháp tánh không có nhiễm có tịnh, cũng chẳng phải pháp lìa có nhiễm có tịnh. Chẳng phải pháp tánh không năng chứng Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề, cũng chẳng phải pháp lìa năng chứng Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề. Chẳng phải trong tánh không có pháp khá được, cũng chẳng phải trong lìa có pháp khá được. Chẳng phải trong tánh không có Bồ Tát Ma Ha Tát chứng được Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề, cũng chẳng phải trong lìa có Bồ Tát Ma Ha Tát chứng được Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề. Bạch Thế Tôn! Làm sao cho tôi hiểu nghĩa thú thẳm sâu mà Phật đã nói?
Phật bảo: Thiện Hiện! Nơi ý hiểu sao? Hữu tình đem dài có tâm ngã ngã sở, chất ngã ngã sở chăng?
Thiện Hiện thưa rằng: Bạch Thế Tôn! Như vậy. Hữu tình đêm dài có tâm ngã, ngã sở chấp đắm ngã, ngã sở.
Phật bảo: Thiện Hiện! Nơi ý hiểu sao? Hữu tình sở chấp ngã và ngã sở trống không, xa lìa chăng?
Thiện Hiện thưa rằng: Bạch Thế Tôn! Như vậy. Hữu tình sở chấp ngã và ngã sở đều không, xa lìa.
Phật bảo: Thiện Hiện! Nơi ý hiểu sao? Ðâu chẳng hữu tình bởi chấp ngã ngã sở trôi lăn sanh tử?
Thiện Hiện thưa rằng: Bạch Thế Tôn! Như vậy. Các loại hữu tình bởi chấp ngã, ngã sở tri lăn sanh tử.
Phật bảo: Thiện Hiện! Như vậy hữu tình trôi lăn sanh tử do có tạp nhiễm, vậy nên hữu tình thi thiết có nhiễm. Nếu các hữu tình không có tâm chấp trước ngã và ngã sở, thời không có tạp nhiễm. Nếu không tạp nhiễm, thời chẳng đắc có trôi lăn sanh tử. Trôi lăn sanh tử đã bất khả đắc, phải biết hữu tình xa lìa tạp nhiễm. Do không tạp nhiễm thi thiết hữu tình.
Vậy nên, Thiện Hiện! Phải biết hữu tình tuy tự tánh không, xa lìa các tướng, mà có thể thi thiết có nhiễm có tịnh.
Bấy giờ cụ thọ Thiện Hiện lại thưa Phật rằng: Bạch Thế Tôn! Nếu Bồ Tát Ma ha tát năng hành Bát Nhã Ba la mật đa thẳm sâu như thế và tất cả pháp không, xa lìa tướng, Bồ Tát Ma Ha Tát này thời chẳng hành sắc, cũng chẳng hành thọ tưởng hành thức. Chẳng hành nhãn xứ, cũng chẳng hành nhĩ tỷ thiệt thân ý xứ. Chẳng hành sắc xứ, cũng chẳng hành thanh hương vị xúc pháp xứ. Chẳng hành nhãn giới, cũng chẳng hành nhĩ tỷ thiệt thân ý giới.
Chẳng hành sắc giới, cũng chẳng hành thanh hương vị xúc pháp giới. Chẳng hành nhãn thức giới, cũng chẳng hành nhĩ tỷ thiệt thân ý giới. Chẳng hành nhãn thức giới, cũng chẳng hành nhĩ tỷ thiệt thân ý thức giới. Chẳng hành nhãn xúc, cũng chẳng hành nhĩ tỷ thiệt thân ý xúc. Chẳng hành nhãn xúc làm duyên sanh ra các thọ, cũng chẳng hành nhĩ tỷ thiệt thân ý xúc làm duyên sanh ra các thọ.
Chẳng hành địa giới, cũng chẳng hành thủy hỏa phong không thức giới. Chẳng hành nhân duyên; cũng chẳng hành đẳng vô gián duyên, sở duyên duyên, tăng thượng duyên. Chẳng hành vô minh; cũng chẳng hành hành, thức, danh sắc, lục xứ, xúc, thọ, ái, thủ, hữu, sanh, lão tử. chẳng hành bố thí Ba la mật đa; cũng chẳng hành tịnh giới, an nhẫn, tinh tiến, tĩnh lự, Bát Nhã Ba la mật đa.
Chẳng hành nội không; cũng chẳng hành ngoại không, nội ngoại không, không không, đại không, thắng nghĩa không, hữu vi không, vô vi không, tất cánh không, vô tế không, tán không, vô biến dị không, bổn tánh không, tự tướng không, cộng tướng không, nhất thiết pháp không, bất khả đắc không, vô tánh không, tự tánh không, vô tánh tự tánh không.
Chẳng hành chơn như; cũng chẳng hành pháp giới, pháp tánh, bất hư vọng tánh, bất biến dị tánh, bình đẳng tánh, ly sanh tánh, pháp định, pháp trụ, thật tế, hư không giới, bất tư nghì giới.
Chẳng hành bốn niệm trụ; cũng chẳng hành bốn chánh đoạn, bốn thần túc, năm căn, năm lực, bảy đẳng giác chi, tám thánh đạo chi. Chẳng hành bốn tĩnh lự; cũng chẳng hành bốn vô lượng, bốn vô sắc định. Chẳng hành tám giải thoát; cũng chẳng hành tám thắng xứ, chín thứ đệ định, mười biến xứ.
Chẳng hành Tịnh quán địa; cũng chẳng hành Chủng tánh địa, Ðệ bát địa, Cụ kiến địa, Bạc địa, Ly lục địa, Dĩ biện địa, Ðộc giác địa, Bồ Tát địa, Như Lai địa. Chẳng hành Cực hỷ địa; cũng chẳng hành Ly cấu địa, Phát quang địa, Diệm huệ địa, Cực nan thắng địa, Hiện tiền địa, Viễn hành địa, Bất động địa, Thiện huệ địa, Pháp vân địa.
Chẳng hành tất cả đà la ni môn, cũng chẳng hành tất cả tam ma địa môn. Chẳng hành năm nhãn, cũng chẳng hành sáu thần thông. Chẳng hành Phật mười lực; cũng chẳng hành bốn vô sở úy, bốn vô ngại giải, đại từ, đại bi, đại hỷ, đại xả, mười tám pháp Phật bất cộng. Chẳng hành pháp vô vong thất, cũng chẳng hành tánh hằng trụ xả.
Chẳng hành quả Dự lưu; cũng chẳng hành quả Nhất lai, Bất hoàn, A La Hán, Ðộc giác Bồ đề. Chẳng hành nhất thiết trí; cũng chẳng hành đạo tướng trí, nhất thiết tướng trí. Sở dĩ vì sao? Các pháp như thế năng hành, sở hành và do đây hành, thời hành, xứ hành đều bất khả đắc.
Bạch Thế Tôn! Nếu Bồ Tát Ma ha tát năng hành như thế, chẳng bị tất cả thế gian, trời, người, a tố lạc thảy hàng phục, mà năng hàng phục kia.
Bạch Thế Tôn! Nếu Bồ Tát Ma ha tát năng hành như thế, chẳng bị tất cả Thanh Văn, Ðộc giác hàng phục, mà năng hàng phục kia. Sở dĩ vì sao? Bồ Tát Ma Ha Tát này đã được an trụ ngôi vô năng phục, nghĩa là ngôi Bồ Tát ly sanh.
Bạch Thế Tôn! Bồ Tát Ma Ha Tát này hằng trụ tác ý Nhất thiết trí trí, chẳng thể khuất phục.
Bạch Thế Tôn! Bồ Tát Ma Ha Tát này khi hành như thế thời là gần kề Nhất thiết trí trí, mau chứng Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề.
Phật nói: Thiện Hiện! Như vậy, như vậy. Như ngươi đã thuyết. Nếu Bồ Tát Ma ha tát năng hành Bát Nhã Ba la mật đa thẳm sâu như thế và tất cả pháp không, xa lìa tướng, Bồ Tát Ma Ha Tát này thời chẳng hành sắc, cũng chẳng hành thọ tưởng hành thức. Cho đến chẳng hành nhất thiết trí; cũng chẳng hành đạo tướng trí, nhất thiết tướng trí. Các pháp như thế năng hành, sở hành và do đây hành, thời hành, xứ hành đều bất khả đắc.
Nếu Bồ Tát Ma ha tát này năng hành như thế, chẳng bị tất cả người, trời, a tố lạc thảy hàng phục. Cũng lại chẳng bị Thanh Văn, Ðộc giác hàng phục, mà năng hàng phục lại kia.
Bồ Tát Ma Ha Tát này đã được an trụ ngôi vô năng phục, nghĩa là ngôi Bồ Tát ly sanh, hằng trụ tác ý Nhất thiết trí trí chẳng thể khuất phục, thời là gần kề Nhất thiết trí trí, mau chứng Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề.
