Ngài Long Thọ trong cuốn Bảo Hành Vương Chính Luậni

(Ratnavali), có nói muốn đạt trí toàn giác của Phật, phải nắm

vững ba nguyên tắc căn bản, đó là đại bi, tâm bồ đề, và trí bát

nhã. Ðại bi là gốc rễ. Tâm bồ đề mọc lên từ đại bi. Và trí bát

nhã là yếu tố tối quan trọng, hỗ trợ hai yếu tố trên. Tất cả các

bậc đại giác như Phật Thích Ca đều thấy rõ nhược điểm của

tâm lý cầu lợi ích cho mình và ưu điểm của tâm lý cầu lợi ích

cho người. Còn chúng ta thì ngược lại, vẫn tiếp tục trôi lăn

trong khổ đau luân hồi như sóng biển, lớp này chưa lắng

xuống, lớp sau đã dồi lên. Luôn than khổ nhưng vẫn kẹt giữa

luân hồi vì đã lỡ phó thác an nguy của chính mình cho thái độ

vị kỷ cùng cực, lỡ dung túng kẻ phản trắc là tâm chấp hiện hữu

có tự tánh.

Tại gốc rễ của phiền não có hai lực tác động chính. Một là

vọng tâm chấp ngã, mê lầm tin có một cái tôi chắc thật có tự

tánh. Hai là tâm ái ngã chỉ biết cầu lợi cho bản thân. Hai động

lực này ẩn tàng sâu kín trong tim. Ở đó, chúng phối hợp với

nhau, mặc nhiên thao túng đời sống của chúng ta. Hai động

lực này vẫn sẽ tồn tại vững bền như đá kim cương, trừ phi

chúng ta quyết chí nỗ lực khai mở trí bát nhã và tâm đại bi.

Quan trọng nhất là đừng hiểu sai về tinh thần cầu lợi ích cho

người. Cầu lợi ích cho người không phải là hy sinh từ bỏ tất cả

những gì mang lợi ích đến cho mình. Nhìn lại phương pháp

phát tâm bồ đề, sẽ thấy cầu lợi ích cho người đi đôi với cầu vô

thượng bồ đề. Ðạt vô thượng bồ đề là hoàn thành tất cả mọi

nguyện vọng cao xa nhất chúng ta có thể có được cho bản

thân. Vô thượng bồ đề có hai phần, thể hiện qua sự hợp nhất

của “sắc thân” (rupakaya)i và của “pháp thân” (dharmakaya)ii

Pháp thân là tự lợi, đáp ứng toàn bộ nhu cầu của chính mình,

Sắc thân là lợi tha, đáp ứng toàn bộ nhu cầu của chúng sinh.

Ngài Tsongkhapa, một vị đại sư Tây Tạng, cũng có nói tương

tự, rằng khi giúp đỡ toàn bộ chúng sinh, mọi nguyện vọng của

mình tự nhiên không cầu mà vẫn được. Nói cho cùng, tinh

thần lợi tha là thái độ thông minh nhất chúng ta có thể có được

để đáp ứng toàn bộ nhu cầu của chính mình.



iAnh ngữ: Precious Garland.