VƯỢT RA KHỎI GIỚI HẠN

   Trong đời sống của mỗi người, có lúc ta phải theo đuổi sự phát triển trên bình

diện hình tướng. Đây là lúc bạn phấn đấu để vượt qua những giới hạn như sức

khỏe hay tiền bạc, hay khi thu nhận một kỹ năng hay kiến thức mới, hay qua

những hoạt động sáng tạo mà bạn đưa vào thế giới này một cái gì mới mẽ làm

đẹp cho cuộc sống của bạn và cuộc sống của những người chung quanh. Có thể

đó là một bản nhạc, một bức tranh, một cuốn sách, một dịch vụ, một chức năng,

một tổ chức hay một doanh nghiệp được lập nên để bạn đóng góp phần mình vào

xã hội.

    Khi bạn có mặt, khi bạn chú tâm hoàn toàn vào phút giây hiện tại, thì sự Có

Mặt đó sẽ đi vào và chuyển hóa những công việc mà bạn làm. Bạn sẽ có thêm

sức mạnh và chất lượng trong công việc. Khi bạn có mặt thì những gì bạn đang

làm không phải là một phương tiện để bạn đạt đến một mục đích (tiền bạc, danh

vọng, hay sự thành công) mà qua đó, bạn tìm thấy sự thỏa mãn, sự toàn vẹn; qua

đó bạn có niềm vui và sự sống động trong công việc. Dĩ nhiên bạn không thể có

mặt trừ khi bạn thân thiện với phút giây hiện tại. Đó là cơ sở cho hoạt động vừa

có tính hiệu quả vừa không bị ô nhiễm bởi tiêu cực.

    Hình tướng có nghĩa là giới hạn. Ở đây ta không chỉ trải nghiệm những giới

hạn của hình tướng mà còn phải phát triển nhận thức để vượt lên những giới hạn

của hình tướng. Một số giới hạn có thể vượt qua ở bên ngoài. Nhưng cũng có

những giới hạn mà ta phải học để chấp nhận nó, và chỉ có thể vượt qua nó ở bên

trong. Mỗi người chúng ta, ai rồi cũng sẽ phải đối diện với nó. Những giới hạn

đó, hoặc là bủa vây bạn trong những phản ứng đầy tính bản ngã, tức là bạn cảm

thấy cực kỳ bất hạnh, hay bạn có thể vượt qua nó bằng con đường bên trong,

bằng cách chấp nhận những gì đang có mặt một cách vô điều kiện. Đó cũng là lý

do những giới hạn đó xuất hiện trong đời bạn, để dạy cho bạn bài học chấp nhận

này. Trạng thái chấp nhận vô điều kiện của nhận thức mở ra cho bạn chiều không

gian trực diện, đó là chiều sâu trong đời sống của bạn. Từ chiều không gian đó

mà sẽ có nhiều thứ có thể đi vào thế giới này, những thứ rất có giá trị, mà trước

đây chưa từng được biểu hiện. Nhiều người chấp nhận được những giới hạn rất

ngặt nghèo và trở thành những bậc thầy về tâm linh hoặc là các nhà trị liệu.

Nhiều người khác làm việc không kể gì đến bản thân mình để mang lại một tác

phẩm đầy sáng tạo trong đời sống, hay làm giảm nỗi đau của con người.

   Vào cuối thập niên 70, ngày nào tôi cũng đi ăn trưa với một hai người bạn ở

một quán ăn thuộc trung tâm sinh viên của Đại học Cambridge tôi đang theo học.

Có một người đàn ông đi xe lăn cũng thỉnh thoảng đến ngồi ở bàn bên cạnh; ông

thường có ba, bốn người đi theo cùng. Một ngày kia, khi ông ngồi ở bàn đối diện

với chiếc bàn của tôi, tôi không thể nào ngăn mình khỏi việc nhìn ông ta chăm

chú, và tôi cảm thấy rúng động bởi những gì tôi nhìn thấy. Người ông gần như tê

liệt hoàn toàn, thân người rất gầy yếu, đầu thì luôn cúi gục về phía trước. Một

trong những người đi theo ông rất cẩn thận đút thức ăn vào miệng cho ông, có

nhiều thức ăn vung vãi rơi xuống một chiếc đĩa nhỏ do một người khác giữ ở

dưới cằm ông. Thỉnh thoảng ông thều thào một vài chữ rất khó nghe và một

người khác cúi người ghé sát tai vào miệng ông để lắng nghe; và lạ thay người đó

lại diễn đạt được những gì ông muốn nói.

    Sau đó tôi có hỏi người bạn của tôi và biết rằng ông là giáo sư toán ở một

trường đại học và những người đi cùng với ông là những sinh viên đã tốt nghiệp.

Ông bị một căn bệnh về thần kinh khiến cho các bộ phận trên cơ thể dần dần bị tê

liệt. Ông chỉ sống được nhiều nhất là 5 năm nữa thôi. Đây có lẽ là một trong

những số phận bi thảm nhất đối với một con người.

    Sau đó vài tuần, khi tôi đang bước ra khỏi tòa nhà thì ông lăn xe đến và khi

tôi giữ giúp cánh cửa để ông lăn xe vào thì mắt tôi chạm phải mắt ông. Tôi ngạc

nhiên thấy rằng đôi mắt ông rất sáng và trong. Chẳng có dấu vết gì của một con

người bất hạnh. Tôi biết ngay là ông đã từ bỏ tất cả sự chống đối và sống với sự

chấp nhận hoàn toàn tình trạng sức khỏe của ông.

   Vài năm sau, khi đang mua một tờ báo, tôi ngạc nhiên thấy hình ông ở trang

nhất một tạp chí quốc tế rất nổi tiếng. Không những ông vẫn còn sống, mà ông đã

trở thành một nhà vật lý lý thuyết hàng đầu thế giới. Tên ông là Stephen

Hawking. Trong bài báo, ông có nói một câu rất hay, khẳng định những gì tôi đã

cảm nhận về ông vài năm trước đó khi tôi nhìn vào mắt ông: "Tôi như thế là quá

hạnh phúc, chẳng còn mong muốn gì hơn những gì tôi đang có".