Existence arises from emptiness, interconnecting with emptiness.
Existence and existence, emptiness and emptiness – all are the same.
Affliction and bodhi originally don’t differ from each other.
True suchness and false thoughts all are emptiness.
Your body is like a fake scene; and karma, like its shadow. 
Your mind is like the wind; and nature of the mind, like grass ‘bong’ flying about in the wind.

 Từ không hiện có, có không thông 
 Có có không không rốt cuộc đồng. 
 Phiền não Bồ-đề vốn chẳng khác 
 Chân như vọng niệm thảy đều không. 
 Thân như cảnh huyễn, nghiệp như bóng 
 Tâm tợ gió đưa, tánh tợ bồng. 
 Đừng hỏi tử sanh, ma với Phật 
 Các sao hướng bắc, nước về đông. 
(Bản dịch HT Thanh Từ)

Forming, varying, and dissolving -- like clouds in the sky, 
your whole life is just a dream.
The night dew washes summer away, and helps lotus budding.
The early wind carries spring along, and greets flower ‘mai’ blooming.
After the moon goes down behind the western mountains, its image vanishes.
Following the river to flow east to the sea, waves don’t turn back.
Once gathering in the yards of wealthy families, 
the sparrows now scatter in all directions after all the wealth is gone --
You see that.

 Vân cẩu đổi thay lắm vẻ mà 
 Mơ màng gởi trọn giấc Nam Kha. 
 Sương vừa rửa hạ, sen đang nụ 
 Gió mới mời xuân, mai đã hoa. 
 Trăng khuất núi tây, không còn bóng 
 Nước trôi đông hải, sóng đã qua. 
 Anh xem đàn én lầu Vương Tạ 
 Nay đến làm thân với mọi nhà.

(Bản dịch HT Thanh Từ)

Although following the steps of Tu Minh Cuong,
I like both the Medicine King and the Devil King.
Living among the unlightened, be the true enlightened one; 
Searching in the unthinkable realm, understand the profound mind.
The ignorant want to ask for the longevity medicine;
The wise don’t seek even the deathless drug. 
The water is cold now: fish don’t seek food; 
Then both fishing tackle and net are forgotten.

(NOTES. * After resigning as a mandarin in eighth-century China, Ha Tri Chuong took new name as Tu Minh Cuong, and retreated away from the crowds. Tue Trung, in this responding poem to the District Chief, explained why he had resigned as a governor.
* Buddha is also called as the Medicine King, who cures those suffering from desire, hatred and ignorance. The Devil King personifies the forces of desire, hatred and ignorance.)

 Đã từng nối gót Tứ Minh Cuồng 
 Ưa mến Y Vương với Quỉ Vương. 
 Trong chưa giác ngộ chân giác ngộ 
 Chỗ khó nghĩ bàn khéo nghĩ bàn. 
 Căn hèn muốn hỏi “trường sanh thuốc” 
 Tác giả (1) đâu cần “bất tử phương”. 
 Cá chẳng tìm mồi, nay nước lạnh 
 Đồng thời nơm, lưới thảy đều quên. 
(1) Đáng lý là tác gia, chỉ cho người đạt đạo thì mới đúng ý của bài thơ. Nhưng trong bản chữ Hán in là tác giả nên chúng tôi vẫn để tác giả. [Chú thích này là của Thiền Sư Thích Thanh Từ.]

(GHI CHÚ. * Sau khi từ chức quan thời thế kỷ thứ 8 ở Trung Quốc, ngài Hạ Tri Chương lấy tên là Tứ Minh Cuồng và lui về ẩn dật. Ngài Tuệ Trung, trong bài họa thơ quan huyện này, giải thích vì sao ngài từ chức quan.
* Đức Phật còn được gọi là đấng Y Vương, người chữa chúng sinh thoát khổ của tam, sân và si. Quỉ Vương là hiện thân sức mạnh của tham, sân và si.)

The wind of Zen is neither preceding nor succeeding.
Original essence is suchness -- just suchness in nature.
In Thieu That Cave, Bodhidharma sat for nine years without a word. 
At Hoang Mai midnight, the Fifth Patriarch symbolically gave dharma transmission to Hue Nang.
If your mind has no thought, don’t worry about the karma of speech anymore; 
there is no need to choose among words.
Replying to the honorable lay leader Tran, 
the night cry of a wild goose echoes through foggy skies.

 Thiền phong không trước cũng không sau 
 Bản thể như như sẵn vậy nào. 
 Thiếu Thất chín năm không một tiếng 
 Hoàng Mai đêm giữa tạm riêng truyền. 
 Tâm cơ chẳng dính tơ hào niệm 
 Khẩu nghiệp nhọc gì chọn lựa lời. 
 Vì bảo Nguyên quân Trần Xử Sĩ 
 Nhạn khuya một tiếng, hết đêm mù. 

(Bản dịch HT Thanh Từ)

He understands the heart of all Buddhist Scriptures in the Dragon Palace, and masters the Holy Teaching at high level, shining among the ancient and present.
His palm is open, and shows the jewel of Buddha mind.
His eyes pierce through deep water, seeing on the floor of ocean the needle – the Patriarch’s intention. 

 Thánh học cao minh tột cổ kim 
 Kho rồng xâu suốt tận hoa tim. 
 Thích phong đã được mở tay báu 
 Tổ ý đâu không thấu kim chìm.

(NOTES.* Oai Am King (Sanskrit: Bhisma-garjita-ghosa-svara-raja) is the name of ancient Buddhas who existed before the universe was born. Oai Am King means the king with the awe-inspiring voice. Look around, and you could see that the world is born and reborn instantly and endlessly in front of your eyes: where is the ancient Buddha in front of your eyes?
** The mind is jumping around like a monkey, chattering and inviting affliction; however, when that monkey stops chattering, a profound voice should be heard.)

 (Bản dịch HT Thanh Từ)

(GHI CHÚ. * Oai Âm Vương: tên của các vị cổ Phật trước khi cõi này hình thành. Oai Âm Vương có nghĩa là vị vua có tiếng nói đầy uy lực. Bạn hãy nhìn quanh, và bạn có thể thấy rằng thế giới này được sinh và tái sinh chớp nhoáng và vô tận trước mắt bạn: vị cổ Phật ở nơi đâu trước mắt bạn?
** Tâm nhảy lung tung như một con khỉ, nói khọt khẹt và mời gọi khổ tới hoài; tuy nhiên, khi con khỉ ngưng hết mọi lời, một âm thanh sâu thẳm cần được lắng nghe.)

I am all alone taming the mud ox, 
pulling its nose string, and keeping it on the path constantly.
Coming to Tao Khe, I will set the ox free.
Do you see endless waves are traveling and rolling the round ball?

(NOTES. * The ox is a symbol for the mind. When the mud ox runs into a river and dissolves away, all thoughts vanish and the emptiness nature of the mind will be realized.)

 Một con trâu đất, một mình chăn 
 Xỏ mũi lôi về chẳng khó khăn. 
 Đem đến Tào Khê buông thả quách 
 Mênh mông nước chảy đánh cầu tròn. 

 (Bản dịch HT Thanh Từ)

(GHI CHÚ. * Con trâu là biểu tượng cho tâm. Khi con trâu đất chạy xuống sông và tan biến, tất cả các niệm cũng biến mất, và tánh không của tâm sẽ được chứng ngộ.)

My first love of travel over lakes and seas is still fresh.
Like an arrow and like a weaver’s shuttle, the days and months fly fast.
The cool wind and bright moon are enough for me to live.
I have so much with green mountains and blue waters here -- 
sailing a boat over rippling waves in the morning, 
and playing a bamboo flute to breeze the fog in the afternoon.
There is not a trace now from Ta Tam, 
who left only an empty boat on a ridge of sand. 

 Tâm xưa hồ hải chửa từng khuây 
 Ngày tháng như tên dường tợ thoi. 
 Gió mát trăng thanh sanh kế đủ 
 Non xanh nước biếc nếp sống đầy. 
 Sáng sớm giương buồm băng nước thẳm 
 Chiều nâng sáo thổi cợt khói mây. 
 Tạ Tam nay đã không tin tức 
 Để chiếc thuyền trơ bãi cát này. 
(Bản dịch HT Thanh Từ)

Take off your clothes, if you live in a nudist country.
It’s not that you drop the etiquette, but to adapt to circumstances.
While a bald-headed woman uses her gold hairpin as a hanger,
a blind man uses his precious eyeglass as a cup lid.
While buffaloes don’t listen to melodious stone chimes, 
elephants don’t appreciate precious jewel garlands.
Oh ho! For the most profound music, 
you have to melt down all the gold and cast a Tu Ky.

(NOTES.* Living in the Spring and Autumn Period, around 6th century BC, Tu Ky (Chinese: Ziqi) was one of the most famous aesthetes in China. When the musician Ba Nha (Boya) played the qin and reached high notes to describe the mountains, Tu Ky said he saw the Moun Tai Shan appearing; when Ba Nha played the sound of a violent stream, Tu Ky said he saw the rivers rushing to the sea. After Tu Ky died, Ba Nha smashed his musical instrument and never played again.) 

 Ở xứ lõa thân cởi áo đi 
 Phải đâu bỏ lễ, chỉ tùy nghi. 
 Trâm vàng mụ sói treo làm móc 
 Gương báu lão mù lấy đậy ly. 
 Trâu chẳng thèm nghe đàn ngọc tháo 
 Hoa trang anh lạc, voi biết gì. 
 Hỡi ôi! Một khúc đàn huyền diệu 
 Nên lấy vàng ròng đúc Tử Kỳ. 
 (Bản dịch HT Thanh Từ)

(GHI CHÚ. * Sống trong thời Xuân Thu, khoảng thế kỷ thứ 6 trước Tây Lịch, Tử Kỳ là một trong những người cảm nhận nghệ thuật nổi tiếng nhất ở Trung Quốc. Khi nhạc sĩ Bá Nha chơi đàn tranh và dùng âm vực cao để mô tả các ngọn núi, Tử Kỳ nói là nhìn thấy Núi Thái Sơn hiện ra; khi Bá Nha mô tả âm thanh của một ngọn suối chảy xiết, Tử Kỳ nói là nhìn thấy các dòng sông chảy tràn ra biển. Sau khi Tử Kỳ chết, Bá Nha đập vỡ đàn, và không bao giờ chơi đàn nữa.)

Don’t need to live in royal luxury or in deep forests.
Eventually, you can calm your mind in any place.
People all see a thousand mountains shining.
Who hears the monkey’s deep voice from deep caves?

 Chẳng cần cửa tía, chẳng cần rừng 
 Rốt cuộc chỗ nào chẳng an tâm. 
 Thế nhân trọn thấy ngàn non sáng 
 Mấy kẻ lắng nghe tiếng vượn trầm.
(Bản dịch HT Thanh Từ)

When the wind blows the water, the waves appear;
When the fire reaches the wood, the flame flares up.
Now you know the four elements have no boundaries.
Keep pace with the flow, despite the mountain of swords.

Gió, nước gặp nhau sóng dấy lên
Lửa, cây chạm phải chùm lửa bùng.
Mới hay bốn đại không ranh giới
Núi kiếm mặc tình men theo dòng.
(Bản dịch HT Thanh Từ)