Hãy tu hành ba sự khó khăn

Ba sự khó khăn phải đối phó liên quan đến cách chúng ta đối xử với những phiền não hay những loạn thần của riêng chúng ta như thế nào. Sự khó khăn thứ nhất là nhận thức được cái điểm mà từ đó bạn bị những phiền não của bạn lừa bịp. Bạn phải nhìn xem và hiểu sự lừa bịp đó, điều này rất khó khăn. Sự khó khăn thứ hai là tống khứ hay trừ tà cho “chủ nghĩa” phiền não của chúng ta. Và khó khăn thứ ba là cắt đứt sự tương tục của “chủ nghĩa” phiền não này. Nói cách khác, lúc bắt đầu rất khó nhọc để nhận ra những loạn thần của chúng ta ; rồi rất khó để chiến thắng chúng ; và thứ ba, rất khó để cắt tiệt chúng. Đó là ba sự khó khăn.

Khi loạn thần sanh khởi, trước tiên bạn phải nhận ra nó là sự loạn thần. Rồi bạn phải áp dụng một kỹ thuật hay đối trị để chiến thắng nó. Bởi vì loạn thần đến một cách căn bản từ tính chấp ngã, từ việc cho chính bạn là quá quan trọng, cái đối trị là bạn phải cắt đứt cái ngã của bạn. Cuối cùng, bạn phải có quyết tâm không theo sự loạn thần hay tiếp tục bị nó lôi kéo, hấp dẫn. Có một cảm thức chiến thắng tức thời sự loạn thần.

Chúng ta có tất cả sáu phạm trù. Những khó khăn là : thứ nhất, khó nhận ra những phiền não của chúng ta ; thứ hai, khó chiến thắng chúng ; thứ ba, khó cắt tiệt chúng. Điều bạn cần làm là : thứ nhất, nhận biết chúng ; thứ hai, cố gắng chiến thắng chúng ; thứ ba, nguyện không bao giờ tạo ra trở lại những sự việc như vậy nữa.

Rất khó khăn để liên kết với nguyên lý bồ tát, hay với quan niệm hoành tráng vĩ đại nào trong chiều hướng đó. Bởi thế châm ngôn nói, “Hãy tu hành ba sự khó khăn.” Nhưng nếu bạn sẵn sàng thực hành lojong, tâm thức bạn sẽ được huấn luyện và cải tạo vào cách tư duy của bồ tát. Thật vậy, lojong nghĩa đen là truyền thụ, cải tạo : lo là “thông minh”, và jong là “làm sạch sẽ” hay “huấn luyện tu hành”. Ý tưởng là tự cải tạo để cho bạn không thể lìa xa nguyên lý vĩ đại, bất biến này được gọi là Phật tánh, Bồ đề tâm, Như Lai tạng.