TINH TẤN

1.     Kế nhẫn nhục, cần tu tinh tấn
Tâm bồ đề mới vững trú luôn
Gió lay quả phúc tràn tuôn
Không siêng, khó động mạch nguồn tâm linh.

2.     Siêng là hăng với việc lành
Không bao giờ tự bỉ mình, thối lui
Cũng không biếng nhác nằm dài
Hay là tham đắm việc đời lăng xăng.

3.     Do ham hưởng thú vui làm biếng
Ưa ngủ nhiều thành tánh trong ta
Luân hồi sinh tử khó ra
Vì không chán khổ, mê sa thói lười.

4.     Sao chưa biết được lẽ này:
Lưới mê đã vướng, khó ngày thoát ra.
Bào thai ngục ấy lại sa
Để thêm tái diễn bi ca khổ sầu.

5. Không thấy sao, bao người thân thích
Đã dần theo thần chết ra đi?
Vẫn tham say ngủ li bì
Như trâu bất động trước người đồ phu.

6-7. Niêm phong ngõ thoát không chừa,
Tử thần rình rập, đang chờ nạn nhân
Đợi khi nước đã đến chân
Mới lo thì đã muộn màng ích chi?

8-9. Bất kể việc ta còn dang dở
Thần chết liền chiếu cố thân ta
Bà con tuyệt vọng lân la
Đau buồn sưng mặt, lệ sa đầm đìa.

10.  Hãi hùng nghe tiếng âm ty
Cuống cuồng phóng uế lấp che thân mình
Ăn năn tội lỗi bình sinh
Nhưng đà quá muộn trước tình thế nay.

11.  Trước thần chết tâm này hoảng hốt
Như cá nằm trên thớt bất an
Huống chi thống khổ muôn vàn
Ở trong địa ngục ác hành tạo nên?

12.  Như thịt da trẻ sơ sinh
Nước sôi chạm đến, cực hình nào hơn?
Sao ta có thể an nhiên
Khi mình đã tạo tội khiên quá nhiều?

13.  Tai họa đến cho người biếng nhác
Mong quả lành không quyết gắng công
Khi thần chết đến bên hông
Miệng kêu khổ đến thiên thông thét gào.

14.  Thân người như chiếc xuồng nan
Đưa ta vượt biển muôn vàn hiểm nguy
Khó tìm khi đã mất đi
Chớ ham ngủ, kẻ ngu si biếng lười.

15.  Sao bỏ luống niềm vui chính pháp
Suối nguồn bao pháp lạc cao siêu
Thú vui thấp kém đuổi theo
Chỉ đưa ngươi đến đủ điều rối ren?

16.  Hãy can đảm, trữ hành trang:
Tập thiền tự chủ thân tâm cho thường;
Quán ta bình đẳng tha nhân;
Đổi trao địa vị bản thân với người.

17.    Đừng nên khiếp nhược thối lui
Nghĩ rằng ta chẳng có tài cán chi
Làm sao giác ngộ được gì?
Hãy nghe kinh giáo Như lai dạy rành.

18-19. Chỉ cần có đức siêng năng
Thì ruồi muỗi cũng chứng thành ngôi cao
Huống là nhân loại như ta
Nếu không xả giới, quyết là chứng nên.

20. Nếu ngươi sợ bỏ tay chân
Như trong Giới luật khuyên nên gắng làm
Thật là lo sợ viễn vông
Kẻ ngu chưa biết biện phân chính tà.

21. Ngươi đã trải qua vô số kiếp
Nào bị đâm bị đốt, xả cưa
Mà ngu si vẫn như xưa
Bồ đề vô thượng vẫn chưa viên thành.

22-23. Nay ta vì hạnh bồ đề
Như người chữa bệnh không nề đớn đau
Chịu đau nhỏ trừ hại to
Khổ này có hạn, không lo kéo dài.

24. Phương pháp này Y vương chẳng dụng
Chữa lành vô số chứng nan y
Dược phương ngài rất tinh vi
Không gây đau đớn chút gì chúng sinh.

25.  Dạy tu bố thí trước tiên
Đem cho vật thực, Phật khuyên nên hành
Đã quen thí vật linh tinh
Dần cho cả máu thịt trên thân mình.

26.  Khi đối tự thân mình đã rõ
Không khác gì cọng cỏ lá rau
Thì không khó nhọc chi đâu
Xả thân bố thí mình đầu chân tay.

27. Ác hành khi đã cạn vơi
Thì không còn khổ, trọn đời an nhiên
Dứt tà phân biệt, hết phiền
Thân tâm thanh tịnh, tội khiên sạch làu.

28. Phước đức trang nghiêm thân tươi mát
Tuệ sáng ngời Bồ tát tâm an
Vì đời nguyện trú tử sanh
Đâu còn chán ghét thế gian não phiền?

29. Bồ đề năng lực vô biên
Tiêu trừ ác nghiệp tiền khiên bao đời
Lại tăng phước tận trùng khơi
So Thanh văn chúng chẳng ai sánh bì.

30. Hãy ngự trên bồ đề tuấn mã
Làm tiêu tan tất cả chán chường
Chớ lùi, hãy vững dây cương
Từ an vui đến vô vàn an vui.

31.  Dục, tin, hỉ, xả không lơi
Khiến ta lợi lạc cho người thế gian
Dục là mong thoát tai nàn
Việc làm thiếu dục không xong được nào.

32. Lực tinh tấn muốn tăng thêm mãi
Phải cố trừ giải đãi ươn hèn;
Mong cầu, hỉ, xả, tự tin
Tiến lên tự chủ, cần chuyên thiện hành.

33.  Nguyện trừ vô số tội khiên
Vì thân ta, lẫn vô biên hữu tình
Dứt điều ác tận ngọn ngành
Phải bao đời kiếp tu hành mới xong.

34.   Nhưng nếu ta chưa từng phát khởi
Một niệm trừ tội lỗi mầm tà
Khổ nàn chắc sẽ đọa sa
Làm sao không khiến tim ta hãi hùng?

35. Vô biên công đức nguyền tu
Đem bao lợi ích cho ta lẫn người
Chỉ duy một đức trong đây
Cũng cần vô số kiếp dày công tu.

36. Thế mà nay ta chưa có được
Chút phần nào công đức phải tu
Một đời vô nghĩa luống qua
Lạ thay chẳng tiếc thân kia khó còn.

37. Ta chưa vì Phật hiến dâng,
Chưa bày yến tiệc mời từng chúng sinh
Chưa theo giáo lý thực hành
Chưa tầng thỏa mãn hữu tình khát khao.

38. Với người sợ, chưa bao che nổi
Chưa mang vui sướng tới kẻ sầu
Riêng mình chắc phải khổ đau
Nhập thai, già chết, sầu ưu não nề.     

39.   Bao nhiêu thống khổ ê chề
Đều do tôi đã chưa hề ham tu
Thuốc hay sao lại chối từ
Khi đà biết rõ ngục tù đớn dau?

40. Phật đã dạy mong cầu là gốc
Làm phát sinh bao đức tốt lành
Muốn cầu diệu pháp quang minh
Tư duy khổ quả nghiệp nhân cho tường.

41. Bao nhiêu khiếp sợ, đau thương
Xa lìa ân ái, ghét thường kề bên
Cầu không toại, ở không yên
Đều do ta đã gây nhân bao đời.

42. Đến đâu cũng được thảnh thơi
Là do phúc trước chiêu vời quả son
Việc lành ta đã vuông tròn
Mong người thoát khổ, nỗi lòng ước ao.

43. Kẻ ác nhân mong cầu hạnh phúc
Vẫn gặp đầy nhung nhúc khổ đau
Vì chưng khổ báo thường theo
Chân trời góc biển không đâu thoát nàn.

44a. Tu nhân tích chứa phúc lành
Hóa sinh vào đóa bạch liên thơm lừng
Trong hoa mát mẻ thênh thang
Diệu âm pháp hỷ chứa chan thân mình.

44b. Thân tâm tràn ngập quang minh
Phật quang chiếu xúc hoa liền mở ra.
Hân hoan kính lễ Di Đà
Tôi thành Con Phật trước tòa Như Lai.

45. Tạo nghiệp ác ghê thay thống khổ
Bị đọa vào những chỗ rên la
Nước đồng sôi rưới tuột da
Giữa nền sắt nóng ngã ra nát nhừ.

46. Vậy nên ta phải chuyên tu
Mong cầu thiện pháp siêng lo việc lành
Hãy đọc kinh Kim cang tràng
Dạy tu tự tín, thực hành điều hay.

47. Mỗi khi muốn bắt tay vào việc
Khả năng mình hãy xét trước tiên
Không kham nên bỏ ngay liền
Làm thì cho đến vẹn tuyền mới thôi.

48. Bởi vì nếu cứ thối lui
Thói quen ảnh hưởng nhiều đời vị lai
Khổ đau cứ thế nối dài
Việc lành dang dở, quả thời dở dang.

49. Với thiện hành hãy nên tự tín
Nghĩ mình ta nhất định đảm đương
Khả năng đoạn hoặc chứng chân
Trong ta có sẵn, chớ thường tự khinh.

50. Người đời khó đạt lợi mình
Xiết bao phiền não xích xiềng buộc thân
Huống là lợi kỷ lợi nhân
Như ta đã được phúc phần xuất gia.

51. Thế nhân vẫn cần cù việc vặt
Sao ta đành ngoảnh mặt an thân
Cho rằng việc chẳng tương ưng
Siêng năng thiện sự nhớ đừng kiêu căng.

52. Với con rắn độc chết nhăn
Quạ kia lẫm liệt uy phong đại bàng
Đức tin yếu kém nơi lòng
Thì suy sụp bởi sai lầm nhỏ nhoi.

53. Kẻ yếu kém bỏ rơi nỗ lực
Khó giải trừ phước đức hiếm khan
Với người cố gắng tinh chuyên
Dù bao trở ngại không phiền não chi.

54. Đức tin tôi sẽ kiên trì
Vượt qua đọa lạc tiêu trừ ác duyên
Lỗi lầm nếu thắng lướt mình
Làm sao ra khỏi tử sinh luân hồi?

55. Phải chiến thắng não phiền tội ác
Đừng để cho tội ác thắng ta
Như lai pháp tử giống nhà
Kiên trì tự tín mới ra con nòi.

56. Những người ngã mạn hợm mình
Là không có đủ tự tin nơi lòng
Tự tin nên khỏi long đong
Như người ngã mạn khó hòng an tâm.

57. Trong ngã mạn ngoài kiêu căng
Sẽ sa đường ác gian nan lâu dài
Mất toi phúc lạc kiếp người
Làm thân nô bộc trọn đời hẩm hiu.

58. Ngu si xấu xí hao gầy
Đến đâu cũng bị mọi người rẻ khinh.
Kẻ tu khổ hạnh hợm mình
Không vào trong số tự tin thiện hành.

59.   Ai muốn thắng quân thù ngã mạn
Mà kiên trì tự tín trong tâm
Chính là chiến thắng vẻ vang
Chóng thành nguyện ước thế gian mong chờ.

60. Giữa rừng phiền não bao vây
Trăm ngàn nhẫn chịu không hề nóng nôn
Như sư tử giữa bầy chồn
Quyết không để giặc não phiền hại ta.

61. Kẻ lâm nạn giữ gìn đôi mắt
Giữa chợ đời dễ gặp khốn nguy
Nếu ta mắt tuệ bảo trì
Ma quân phiền não chẳng hề đáng lo.

62. Thà bị thiêu đốt, chặt đầu
Còn hơn khuất phục giặc ngu não phiền
Ở nơi đâu, mọi thời gian
Thề không làm việc bất ưng vô nghì. 

63. Như con trẻ trò chơi theo đuổi
Tôi cũng thề săn đuổi thiện hành
Đam mê thích thú hết mình
Không bao giờ chán, nhiệt tình hăng say.

64. Thế nhân nỗ lực cầu vui
Mà không chắc được niềm vui mong cầu
Lợi tha mang lại an vui
Nếu không làm, chẳng có vui được nào.

65. Người đời không chán ham năm dục
Như ong tham hút mật đầu gươm
Dẫn sanh an lạc niết bàn
Thiện hành công đức đáng ham gấp mười.

66. Để viên thành phước cao thâm
Hãy siêng hành thiện với niềm hân hoan
Như voi lao xuống đầm sen
Giữa trưa nóng bức ngâm mình, khoái thay.

67. Khi thân tâm đã mệt nhoài,
Thì nên dưỡng sức, tạm thời xả buông
Việc gì khi đã làm xong
Cũng nên xả để tính sang việc ngoài.

68. Như chiến sĩ sa trường lão luyện
Phản công ngay đường kiếm kẻ thù
Trước gươm nhọn của si ngu
Khéo nên kềm chế giặc thù vô minh.

69. Khi đánh nhau lỡ làm rơi kiếm
Vội vàng ta sẽ lượm nhặt lên
Mất đi chính niệm hiện tiền
Sợ sa hỏa ngục nên liền chính tri.

70. Độc khi đã thấm vào thân
Do tuần hoàn máu, sát nhanh thân này
Độc phiền não cũng như đây
Làm cho tội ác lấp đầy bản tâm.

71-72. Hãy gìn giữ bản tâm chuyên chú
Như bưng dầu bị cổ kề gươm
Hoặc như rắn độc bên hông
Xua tan biếng nhác bốc đồng nổi lên.

73-74. Mỗi khi lỡ phạm lỗi lầm
Hãy nên tự trách, thề không bao giờ
Mọi thời chính niệm siêng tu
Mong thành đạo nghiệp, minh sư phải tầm.

75-76. Muốn năng lực để làm thiện sự
Không buông lung lời dạy nhớ ghi
Như bông theo gió nhẹ bay
Tâm vui mọi việc khéo hay viên thành.