Kinh Đại Bát Nhã Ba La Mật Đa - Tập 2
Xá Lợi Tử! Nếu Bồ tát Ma ha tát khi tu hành Bát nhã Ba la mật đa có phương tiện khéo léo, chẳng hành bố thí Ba la mật đa, chẳng hành tướng bốn thí Ba la mật đa là hành Bát nhã Ba la mật đa. Chẳng hành tịnh giới an nhẫn tinh tiến tĩnh lự bát nhã Ba la mật đa, chẳng hành tướng tịnh giới an nhẫn tinh tiến tĩnh lự bát nhã Ba la mật đa là hành Bát nhã Ba la mật đa. Chẳng hành bố thí Ba la mật đa thường vô thường, chẳng hành tướng bốn thí Ba la mật đa thường vô thường là hành Bát nhã Ba la mật đa. Chẳng hành tịnh giới an nhẫn tinh tiến tĩnh lự bát nhã Ba la mật đa thường vô thường, chẳng hành tướng tịnh giới an nhẫn tinh tiến tĩnh lự bát nhã Ba la mật đa thường vô thường là hành Bát nhã Ba la mật đa. Chẳng hành bố thí Ba la mật đa lạc khổ, chẳng hành tướng bốn thí Ba la mật đa lạc khổ là hành Bát nhã Ba la mật đa. Chẳng hành tịnh giới an nhẫn tinh tiến tĩnh lự bát nhã Ba la mật đa lạc khổ, chẳng hành tướng tịnh giới an nhẫn tinh tiến tĩnh lự bát nhã Ba la mật đa lạc khổ là hành Bát nhã Ba la mật đa. Chẳng hành bố thí Ba la mật đa ngã vô ngã, chẳng hành tướng bốn thí Ba la mật đa ngã vô ngã là hành Bát nhã Ba la mật đa. Chẳng hành tịnh giới an nhẫn tinh tiến tĩnh lự bát nhã Ba la mật đa ngã vô ngã, chẳng hành tướng tịnh giới an nhẫn tinh tiến tĩnh lự bát nhã Ba la mật đa ngã vô ngã là hành Bát nhã Ba la mật đa. Chẳng hành bố thí Ba la mật đa tịnh bất tịnh, chẳng hành tướng bốn thí Ba la mật đa tịnh bất tịnh là hành Bát nhã Ba la mật đa. Chẳng hành tịnh giới an nhẫn tinh tiến tĩnh lự bát nhã Ba la mật đa tịnh bất tịnh, chẳng hành tướng tịnh giới an nhẫn tinh tiến tĩnh lự bát nhã Ba la mật đa tịnh bất tịnh là hành Bát nhã Ba la mật đa. Chẳng hành bố thí Ba la mật đa không bất không, chẳng hành tướng bốn thí Ba la mật đa không bất không là hành Bát nhã Ba la mật đa. Chẳng hành tịnh giới an nhẫn tinh tiến tĩnh lự bát nhã Ba la mật đa không bất không, chẳng hành tướng tịnh giới an nhẫn tinh tiến tĩnh lự bát nhã Ba la mật đa không bất không là hành Bát nhã Ba la mật đa. Chẳng hành bố thí Ba la mật đa vô tướng hữu tướng, chẳng hành tướng bốn thí Ba la mật đa vô tướng hữu tướng là hành Bát nhã Ba la mật đa. Chẳng hành tịnh giới an nhẫn tinh tiến tĩnh lự bát nhã Ba la mật đa vô tướng hữu tướng, chẳng hành tướng tịnh giới an nhẫn tinh tiến tĩnh lự bát nhã Ba la mật đa vô tướng hữu tướng là hành Bát nhã Ba la mật đa. Chẳng hành bố thí Ba la mật đa vô nguyện hữu nguyện, chẳng hành tướng bốn thí Ba la mật đa vô nguyện hữu nguyện là hành Bát nhã Ba la mật đa. Chẳng hành tịnh giới an nhẫn tinh tiến tĩnh lự bát nhã Ba la mật đa vô nguyện hữu nguyện, chẳng hành tướng tịnh giới an nhẫn tinh tiến tĩnh lự bát nhã Ba la mật đa vô nguyện hữu nguyện là hành Bát nhã Ba la mật đa. Chẳng hành bố thí Ba la mật đa tịch tĩnh bất tịch tĩnh, chẳng hành tướng bốn thí Ba la mật đa tịch tĩnh bất tịch tĩnh là hành Bát nhã Ba la mật đa. Chẳng hành tịnh giới an nhẫn tinh tiến tĩnh lự bát nhã Ba la mật đa tịch tĩnh bất tịch tĩnh, chẳng hành tướng tịnh giới an nhẫn tinh tiến tĩnh lự bát nhã Ba la mật đa tịch tĩnh bất tịch tĩnh là hành Bát nhã Ba la mật đa. Chẳng hành bố thí Ba la mật đa viễn ly bất viễn ly, chẳng hành tướng bốn thí Ba la mật đa viễn ly bất viễn ly là hành Bát nhã Ba la mật đa. Chẳng hành tịnh giới an nhẫn tinh tiến tĩnh lự bát nhã Ba la mật đa viễn ly bất viễn ly, chẳng hành tướng tịnh giới an nhẫn tinh tiến tĩnh lự bát nhã Ba la mật đa viễn ly bất viễn ly là hành Bát nhã Ba la mật đa. Xá Lợi Tử! Phải biết đấy là Bồ tát Ma ha tát tu hành Bát nhã Ba la mật đa có phương tiện khéo léo. Vì sao thế? Xá Lợi Tử! Bố thí ba la mật đa, bố thí Ba la mật đa tánh không. Tịnh giới, an nhẫn, tinh tiến, tĩnh lự, bát nhã Ba la mật đa; tịnh giới an nhẫn tinh tiến tĩnh lự bát nhã Ba la mật đa tánh không. Xá Lợi Tử! Bố thí Ba la mật đa này chẳng phải bố thí Ba la mật đa không, bố thí Ba la mật đa không này chẳng phải bố thí Ba la mật đa. Vì bố thí Ba la mật đa chẳng rời không, không chẳng rời bố thí Ba la mật đa. Bố thí Ba la mật đa tức là không, không tức là bố thí Ba la mật đa. Tịnh giới an nhẫn tinh tiến tĩnh lự Bát nhã Ba la mật đa cũng lại như vậy!
Xá Lợi Tử! Nếu Bồ tát Ma ha tát khi tu hành Bát nhã Ba la mật đa có phương tiện khéo léo, chẳng hành năm nhãn, chẳng hành tướng năm nhãn là hành Bát nhã Ba la mật đa. Chẳng hành sáu thần thông, chẳng hành tướng sáu thần thông là hành Bát nhã Ba la mật đa. Chẳng hành năm nhãn thường vô thường, chẳng hành tướng năm nhãn thường vô thường là hành Bát nhã Ba la mật đa. Chẳng hành sáu thần thông thường vô thường, chẳng hành tướng sáu thần thông thường vô thường là hành Bát nhã Ba la mật đa. Chẳng hành năm nhãn lạc khổ, chẳng hành tướng năm nhãn lạc khổ là hành Bát nhã Ba la mật đa. Chẳng hành sáu thần thông lạc khổ, chẳng hành tướng sáu thần thông lạc khổ là hành Bát nhã Ba la mật đa. Chẳng hành năm nhãn ngã vô ngã, chẳng hành tướng năm nhãn ngã vô ngã là hành Bát nhã Ba la mật đa. Chẳng hành sáu thần thông ngã vô ngã, chẳng hành tướng sáu thần thông ngã vô ngã là hành Bát nhã Ba la mật đa. Chẳng hành năm nhãn tịnh bất tịnh, chẳng hành tướng năm nhãn tịnh bất tịnh là hành Bát nhã Ba la mật đa. Chẳng hành sáu thần thông tịnh bất tịnh, chẳng hành tướng sáu thần thông tịnh bất tịnh là hành Bát nhã Ba la mật đa. Chẳng hành năm nhãn không bất không, chẳng hành tướng năm nhãn không bất không là hành Bát nhã Ba la mật đa. Chẳng hành sáu thần thông không bất không, chẳng hành tướng sáu thần thông không bất không là hành Bát nhã Ba la mật đa. Chẳng hành năm nhãn vô tướng hữu tướng, chẳng hành tướng năm nhãn vô tướng hữu tướng là hành Bát nhã Ba la mật đa. Chẳng hành sáu thần thông vô tướng hữu tướng, chẳng hành tướng sáu thần thông vô tướng hữu tướng là hành Bát nhã Ba la mật đa. Chẳng hành năm nhãn vô nguyện hữu nguyện, chẳng hành tướng năm nhãn vô nguyện hữu nguyện là hành Bát nhã Ba la mật đa. Chẳng hành sáu thần thông vô nguyện hữu nguyện, chẳng hành tướng sáu thần thông vô nguyện hữu nguyện là hành Bát nhã Ba la mật đa. Chẳng hành năm nhãn tịch tĩnh bất tịch tĩnh, chẳng hành tướng năm nhãn tịch tĩnh bất tịch tĩnh là hành Bát nhã Ba la mật đa. Chẳng hành sáu thần thông tịch tĩnh bất tịch tĩnh, chẳng hành tướng sáu thần thông tịch tĩnh bất tịch tĩnh là hành Bát nhã Ba la mật đa. Chẳng hành năm nhãn viễn ly bất viễn ly, chẳng hành tướng năm nhãn viễn ly bất viễn ly là hành Bát nhã Ba la mật đa. Chẳng hành sáu thần thông viễn ly bất viễn ly, chẳng hành tướng sáu thần thông viễn ly bất viễn ly là hành Bát nhã Ba la mật đa. Xá Lợi Tử! Phải biết đấy là Bồ tát Ma ha tát tu hành Bát nhã Ba la mật đa có phương tiện khéo léo. Vì sao thế? Xá Lợi Tử! Năm nhãn, năm nhãn tánh không. Sáu thần thông, sáu thần thông tánh không. Xá Lợi Tử! Năm nhãn này chẳng phải năm nhãn không, năm nhãn không này chẳng phải năm nhãn. Vì năm nhãn chẳng rời không, không chẳng rời năm nhãn. Năm nhãn tức là không, không tức là sắc xứ. Sáu thần thông cũng lại như vậy!
Xá Lợi Tử! Nếu Bồ tát Ma ha tát khi tu hành Bát nhã Ba la mật đa có phương tiện khéo léo, chẳng hành Phật mười lực, chẳng hành tướng Phật mười lực là hành Bát nhã Ba la mật đa. Chẳng hành bốn vô sở úy, bốn vô ngại giải, đại từ, đại bi, đại hỷ, đại xả, mười tám pháp Phật bất cộng, nhất thiết trí, đạo tướng trí, nhất thiết tướng trí; chẳng hành tướng bốn vô sở úy cho đến nhất thiết tướng trí là hành Bát nhã Ba la mật đa. Chẳng hành Phật mười lực thường vô thường, chẳng hành tướng Phật mười lực thường vô thường là hành Bát nhã Ba la mật đa. Chẳng hành bốn vô sở úy, bốn vô ngại giải, đại từ, đại bi, đại hỷ, đại xả, mười tám pháp Phật bất cộng, nhất thiết trí, đạo tướng trí, nhất thiết tướng trí thường vô thường; chẳng hành tướng bốn vô sở úy cho đến nhất thiết tướng trí thường vô thường là hành Bát nhã Ba la mật đa. Chẳng hành Phật mười lực lạc khổ, chẳng hành tướng Phật mười lực lạc khổ là hành Bát nhã Ba la mật đa. Chẳng hành bốn vô sở úy, bốn vô ngại giải, đại từ, đại bi, đại hỷ, đại xả, mười tám pháp Phật bất cộng, nhất thiết trí, đạo tướng trí, nhất thiết tướng trí lạc khổ; chẳng hành tướng bốn vô sở úy cho đến nhất thiết tướng trí lạc khổ là hành Bát nhã Ba la mật đa. Chẳng hành Phật mười lực ngã vô ngã, chẳng hành tướng Phật mười lực ngã vô ngã là hành Bát nhã Ba la mật đa. Chẳng hành bốn vô sở úy, bốn vô ngại giải, đại từ, đại bi, đại hỷ, đại xả, mười tám pháp Phật bất cộng, nhất thiết trí, đạo tướng trí, nhất thiết tướng trí ngã vô ngã; chẳng hành tướng bốn vô sở úy cho đến nhất thiết tướng trí ngã vô ngã là hành Bát nhã Ba la mật đa. Chẳng hành Phật mười lực tịnh bất tịnh, chẳng hành tướng Phật mười lực tịnh bất tịnh là hành Bát nhã Ba la mật đa. Chẳng hành bốn vô sở úy, bốn vô ngại giải, đại từ, đại bi, đại hỷ, đại xả, mười tám pháp Phật bất cộng, nhất thiết trí, đạo tướng trí, nhất thiết tướng trí tịnh bất tịnh; chẳng hành tướng bốn vô sở úy cho đến nhất thiết tướng trí tịnh bất tịnh là hành Bát nhã Ba la mật đa. Chẳng hành Phật mười lực tịnh bất tịnh, chẳng hành tướng Phật mười lực tịnh bất tịnh là hành Bát nhã Ba la mật đa. Chẳng hành bốn vô sở úy, bốn vô ngại giải, đại từ, đại bi, đại hỷ, đại xả, mười tám pháp Phật bất cộng, nhất thiết trí, đạo tướng trí, nhất thiết tướng trí tịnh bất tịnh; chẳng hành tướng bốn vô sở úy cho đến nhất thiết tướng trí tịnh bất tịnh là hành Bát nhã Ba la mật đa. Chẳng hành Phật mười lực không bất không, chẳng hành tướng Phật mười lực không bất không là hành Bát nhã Ba la mật đa. Chẳng hành bốn vô sở úy, bốn vô ngại giải, đại từ, đại bi, đại hỷ, đại xả, mười tám pháp Phật bất cộng, nhất thiết trí, đạo tướng trí, nhất thiết tướng trí không bất không; chẳng hành tướng bốn vô sở úy cho đến nhất thiết tướng trí không bất không là hành Bát nhã Ba la mật đa. Chẳng hành Phật mười lực vô tướng hữu tướng, chẳng hành tướng Phật mười lực vô tướng hữu tướng là hành Bát nhã Ba la mật đa. Chẳng hành bốn vô sở úy, bốn vô ngại giải, đại từ, đại bi, đại hỷ, đại xả, mười tám pháp Phật bất cộng, nhất thiết trí, đạo tướng trí, nhất thiết tướng trí vô tướng hữu tướng; chẳng hành tướng bốn vô sở úy cho đến nhất thiết tướng trí vô tướng hữu tướng là hành Bát nhã Ba la mật đa. Chẳng hành Phật mười lực vô nguyện hữu nguyện, chẳng hành tướng Phật mười lực vô nguyện hữu nguyện là hành Bát nhã Ba la mật đa. Chẳng hành bốn vô sở úy, bốn vô ngại giải, đại từ, đại bi, đại hỷ, đại xả, mười tám pháp Phật bất cộng, nhất thiết trí, đạo tướng trí, nhất thiết tướng trí vô nguyện hữu nguyện; chẳng hành tướng bốn vô sở úy cho đến nhất thiết tướng trí vô nguyện hữu nguyện là hành Bát nhã Ba la mật đa. Chẳng hành Phật mười lực tịch tĩnh bất tịch tĩnh, chẳng hành tướng Phật mười lực tịch tĩnh bất tịch tĩnh là hành Bát nhã Ba la mật đa. Chẳng hành bốn vô sở úy, bốn vô ngại giải, đại từ, đại bi, đại hỷ, đại xả, mười tám pháp Phật bất cộng, nhất thiết trí, đạo tướng trí, nhất thiết tướng trí tịch tĩnh bất tịch tĩnh; chẳng hành tướng bốn vô sở úy cho đến nhất thiết tướng trí tịch tĩnh bất tịch tĩnh là hành Bát nhã Ba la mật đa. Chẳng hành Phật mười lực viễn ly bất viễn ly, chẳng hành tướng Phật mười lực viễn ly bất viễn ly là hành Bát nhã Ba la mật đa. Chẳng hành bốn vô sở úy, bốn vô ngại giải, đại từ, đại bi, đại hỷ, đại xả, mười tám pháp Phật bất cộng, nhất thiết trí, đạo tướng trí, nhất thiết tướng trí viễn ly bất viễn ly; chẳng hành tướng bốn vô sở úy cho đến nhất thiết tướng trí viễn ly bất viễn ly là hành Bát nhã Ba la mật đa. Xá Lợi Tử! Phải biết đấy là Bồ tát Ma ha tát tu hành Bát nhã Ba la mật đa có phương tiện khéo léo. Vì sao thế? Xá Lợi Tử! Phật mười lực, Phật mười lực tánh không. Bốn vô sở úy, bốn vô ngại giải, đại từ, đại bi, đại hỷ, đại xả, mười tám pháp Phật bất cộng, nhất thiết trí, đạo tướng trí, nhất thiết tướng trí; bốn vô sở úy cho đến nhất thiết tướng trí tánh không. Xá Lợi Tử! Phật mười lực này chẳng phải Phật mười lực không, Phật mười lực không này chẳng phải Phật mười lực. Vì Phật mười lực chẳng rời không, không chẳng rời Phật mười lực. Phật mười lực tức là không, không tức là Phật mười lực. Bốn vô sở úy cho đến nhất thiết tướng trí cũng lại như vậy!
Xá Lợi Tử! Như vậy Bồ tát Ma ha tát khi tu hành Bát nhã Ba la mật đa có phương tiện khéo léo, năng được Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề. Xá Lợi Tử! Bồ tát Ma ha tát này khi tu hành Bát nhã Ba la mật đa, đối với tất cả pháp chẳng lấy có, chẳng lấy chẳng phải có, chẳng lấy cũng có cũng chẳng phải có, chẳng lấy chẳng phải có chẳng phải chẳng có. Với “chẳng lấy” cũng chẳng lấy nốt.
Khi ấy, Xá Lợi Tử hỏi Thiện Hiện rằng: Vì nhân duyên nào mà Bồ tát Ma ha tát này khi tu hành Bát nhã Ba la mật đa, đối với tất cả pháp đều không lấy gì hết? Thiện Hiện đáp: Do vì tất cả pháp tự tánh bất khả đắc. Vì sao thế? Là vì tất cả pháp lấy vô tánh làm tự tánh vậy. Do nhân duyên này, nếu Bồ tát Ma ha tát khi tu hành Bát nhã Ba la mật đa, đối tất cả pháp hoặc lấy có, hoặc lấy chẳng phải có, hoặc lấy cũng có cũng chẳng phải có, và hoặc lấy “chẳng lấy” là chẳng phải hành Bát nhã Ba la mật đa. Sở vì sao? Vì tất cả pháp đều không có tự tánh, nên chẳng thể lấy được vậy.
Xá Lợi Tử! Bồ tát Ma ha tát này khi tu hành Bát nhã Ba la mật đa, đối với Bát nhã Ba la mật đa chẳng lấy hành, chẳng lấy chẳng hành, chẳng lấy cũng hành cũng chẳng hành, chẳng lấy chẳng phải hành chẳng phải chẳng hành. Với “chẳng lấy” cũng chẳng lấy nốt.
Khi ấy, Xá Lợi Tử hỏi Thiện Hiện rằng: Vì nhân duyên nào mà Bồ tát Ma ha tát này khi tu hành Bát nhã Ba la mật đa, đối với Bát nhã Ba la mật đa đều không lấy gì hết? Thiện Hiện đáp: Do vì tự tánh Bát nhã Ba la mật đa bất khả đắc. Vì sao thế? Là vì Bát nhã Ba la mật đa lấy vô tánh làm tự tánh vậy. Do nhân duyên này, nếu Bồ tát Ma ha tát khi tu hành Bát nhã Ba la mật đa, đối Bát nhã Ba la mật đa hoặc lấy hành, hoặc lấy chẳng hành, hoặc lấy cũng hành cũng chẳng hành, hoặc lấy chẳng phải hành chẳng phải chẳng hành và hoặc lấy “chẳng lấy” là chẳng phải hành Bát nhã Ba la mật đa. Sở vì sao? Vì Bát nhã Ba la mật đa đều không có tự tánh, nên chẳng thể lấy được vậy.
Xá Lợi Tử! Bồ tát Ma ha tát này khi tu hành Bát nhã Ba la mật đa, đối tất cả pháp và Bát nhã Ba la mật đa đều không chỗ lấy, không chỗ chấp đắm, đấy gọi là Bồ tát Ma ha tát với tất cả pháp không chỗ lấy đắm tam ma địa. Tam ma địa này mầu nhiệm thù thắng, rộng lớn vô lượng, năng nhóm vô biên vô ngại tác dụng, chẳng chung cùng tất cả Thanh văn và Ðộc giác. Xá Lợi Tử! Nếu Bồ tát Ma ha tát với tam ma địa này hằng trụ chẳng bỏ, mau chứng Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề.
Khi ấy, Xá Lợi Tử hỏi Thiện Hiện rằng: Các Bồ tát Ma ha tát, vì chỉ với một tam ma địa này hằng trụ chẳng bỏ, mau chứng Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề, hay là còn có các tam ma địa khác hằng trụ chẳng bỏ cũng khiến Bồ tát Ma ha tát mau chứng Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề? Thiện hiện đáp: Chẳng những với một tam ma địa này, mà lại còn có các tam ma địa khác, các Bồ tát Ma ha tát hằng trụ chẳng bỏ, mau chứng Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề.
Xá Lợi Tử hỏi: Là những tam ma địa nào? Thiện Hiện đáp: Chỗ gọi là Kiện hành tam ma địa, Bảo ấn tam ma địa, Sư tử du hý tam ma địa, Diệu nguyệt tam ma địa, Nguyệt tràng tướng tam ma địa, Nhất thiết pháp hải tam ma địa. Quán đảnh tam ma địa, Pháp giới quyết định tam ma địa, Quyết định tràng tướng tam ma địa, Kim cang dụ tam ma địa, Nhập pháp ấn tam ma địa, Tam ma địa vương tam ma địa, Thiện an trụ tam ma địa, Thiện lập định vương tam ma địa, Phóng quang tam ma địa, Vô vong thất tam ma địa, Phóng quang vô vong thất tam ma địa, Tinh tiến lực tam ma địa, Trang nghiêm lực tam ma địa, Ðẳng dũng tam ma địa, Nhập nhất thiết ngôn từ quyết định tam ma địa, Nhập nhất thiết danh tự quyết định tam ma địa, Quán phương tam ma địa, Tổng trì ấn tam ma địa, Chư pháp đẳng thú hải ấn tam ma địa, Vương ấn tam ma địa, Biến phú hư không tam ma địa, Kim cang luân tam ma địa, Tam luân thanh tịnh tam ma địa, Vô lượng quang tam ma địa, Vô trước vô chướng tam ma địa, Ðoạn chư pháp chuyển tam ma địa, Khí xả trân bảo tam ma địa, Biến chiếu tam ma địa, Bất luyện tam ma địa, Vô tướng trụ tam ma địa, Bất tư duy tam ma địa, Vô biên quang tam ma địa, Phóng quang tam ma địa, Phổ chiếu tam ma địa, Tịnh kiên định tam ma địa, Sư tử phấn tấn khư tam ma địa, Vô cấu quang tam ma địa, Diệu nhạc tam ma địa, Tối thắng tràng tướng tam ma địa, Ðế tướng tam ma địa, Thuận minh chánh lưu tam ma địa, Cụ oai quang tam ma địa, Ly tận tam ma địa, Bất khả động chuyển tam ma địa, Tịch tĩnh tam ma địa, Vô hà khích tam ma địa, Nhật đăng tam ma địa, Nguyệt tịnh tam ma địa, Tịnh nhãn tam ma địa, Tịnh quang tam ma địa, Nguyệt đăng tam ma địa, Pháp minh tam ma địa, Ưng tác bất ưng tác tam ma địa, Trí tướng tam ma địa, Kim cang man tam ma địa, Trụ tâm tam ma địa, Phổ minh tam ma địa, Diệu an lập tam ma địa, Bảo tích tam ma địa, Diệu pháp ấn tam ma địa, Nhất thiết pháp tánh bình đẳng tam ma địa, Khí xả trần ái tam ma địa, Pháp dũn viên mãn tam địa, Nhập pháp đảnh tam ma địa, Bảo tánh tam ma địa, Xả huyên tránh tam ma địa, Phiêu tán tam ma địa, Phân biệt pháp cú tam ma địa, Quyết định tam ma địa, Vô cấu hạnh tam ma địa, Tự bình đẳng tướng tam ma địa, Ly văn tự tướng tam ma địa, Ðoạn sở duyên tam ma địa, Vô biến dị tam ma địa, Vô chủng loại tam ma địa, Nhập danh tướng tam ma địa, Vô sở tác tam ma địa, Nhập quyết định danh tam ma địa, Hành vô tướng tam ma địa, Ly ế ám tam ma địa, Cụ hạnh tam ma địa, Bất biến động tam ma địa, Ðộ cảnh giới tam ma địa, Tập nhất thiết công đức tam ma địa, Vô tâm trụ tam ma địa, Quyết định trụ tam ma địa, Tịnh diệu hoa tam ma địa, Cụ giác chi tam ma địa, Vô biên biện tam ma địa, Vô biên đăng tam ma địa, Vô đẳng đẳng tam ma địa, Siêu nhất thiết pháp tam ma địa, Quyết phán chư pháp tam ma địa, Tán nghi tam ma địa, Vô sở trụ tam ma địa, Nhất tướng trang nghiêm tam ma địa, Dẫn phát hành tướng tam ma địa, Nhất hành tướng tam ma địa, Ly chư hành tướng tam ma địa, Diệu hạnh tam ma địa, Ðạt chư hữu để viễn ly tam ma địa, Nhập nhất thiết thi thiết ngữ ngôn tam ma địa, Kiên cố bửu tam ma địa, Ư nhất thiết pháp vô sở thủ trước tam ma địa, Ðiễn diệm trang nghiêm tam ma địa, Trừ khiển tam ma địa, Vô thắng tam ma địa, Pháp cự tam ma địa, Huệ đăng tam ma địa, Thú hướng bất thối chuyển thần thông tam ma địa, Giải thoát âm thanh văn tự tam ma địa, Huệ cự xí nhiên tam ma địa, Nghiêm tịnh tướng tam ma địa, Vô tướng tam ma địa, Vô trược nhẫn tướng tam ma địa, Cụ nhất thiết diệu tướng tam ma địa, Cụ tổng trì tam ma địa, Bất hỷ nhất thiết khổ lạc tam ma địa, Vô tận hành tướng tam ma địa, Nhiếp phục nhất thiết chánh tà tánh tam ma địa, Ðoạn tắng ái tam ma địa, Ly vi thuận tam ma địa, Vô cấu minh tam ma địa, Cực kiên cố tam ma địa, Mãn nguyệt tịnh quang tam ma địa, Ðại trang nghiêm tam ma địa, Vô nhiệt điễn quang tam ma địa, Năng chiếu nhất thiết thế gian tam ma địa, Năng cứu nhất thiết thế gian tam ma địa, Ðịnh bình đẳng tánh tam ma địa, Vô trần hữu trần bình đẳng lý thú tam ma địa, Vô tránh hữu tránh bình đẳng lý thú tam ma địa, Vô sào nhũng vô tiêu xí vô ái nhạo tam ma địa, Quyết định an trụ chơn như tam ma địa, Khí trung dũng xuất tam ma địa, Thiêu chư phiền não tam ma địa, Ðại trí huệ cự tam ma địa, Xuất sanh thập lực tam ma địa, Khai xiển tam ma địa, Hoại thân ác hành tam ma địa, Hoại ngữ ác hành tam ma địa, Hoại ý ác hành tam ma địa, Thiện quan sát tham ma địa, Như hư không tam ma địa, Vô nhiễm trước như hư không tam ma địa.
Xá Lợi Tử! Nếu Bồ tát Ma ha tát đối các tam ma địa như vậy thảy hằng trụ chẳng bỏ, mau chứng Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề. Lại còn có hàng bao nhiêu vô lượng vô số tam ma địa môn, đà la ni môn, nếu Bồ tát Ma ha tát năng khéo tu học cũng khiến mau chứng A nậu đa la tam miệu tam bồ đề.
Bấy giờ, cụ thọ Thiện Hiện thừa thần lực Phật bảo Xá Lợi Tử rằng: Nếu Bồ tát Ma ha tát nào trụ tam ma địa như vậy thảy, phải biết đã được các Phật quá khứ trao ký nữa! Xá Lợi Tử! Bồ tát Ma ha tát này tuy trụ các tam ma địa như vậy nhưng chẳng thấy các tam ma địa đây, cũng chẳng nghĩ nói: Ta đã vào các tam ma địa đây, ta nay vào các tam ma địa đây, ta sẽ vào các tam ma địa đây, duy ta năng vào chứ chẳng phải những kẻ khác vào được. Kia suy nghĩ phân biệt như vậy thảy, bởi đấy nên sức định đều chẳng hiện hành.
Khi ấy, Xá Lợi Tử hỏi Thiện Hiện rằng: Là thật riêng có Bồ tát Ma ha tát trụ các tam ma địa như vậy thảy, đã được các Phật quá khứ hiện tại trao ký ư? Thiện Hiện đáp: Chẳng phải vậy. Xá Lợi Tử! Vì sao thế? Bát nhã Ba la mật đa chẳng khác các tam ma địa, các tam ma địa chẳng khác Bát nhã Ba la mật đa, Bồ tát Ma ha tát chẳng khác Bát nhã Ba la mật đa và tam ma địa, Bát nhã Ba la mật đa và tam ma địa chẳng khác Bồ tát Ma ha tát. Bát nhã Ba la mật đa tức là tam ma địa, các tam ma địa tức là Bát nhã Ba la mật đa. Bồ tát Ma ha tát tức là Bát nhã Ba la mật đa và tam ma địa, Bát nhã Ba la mật đa và tam ma địa tức là Bồ tát Ma ha tát. Sở vì sao? Vì tất cả pháp tánh bình đẳng vậy. Xá Lợi Tử nói: Nếu tất cả pháp tánh bình đẳng ấy, tam ma địa này có thể chỉ ra được không? Thiện Hiện đáp: Chẳng thể chỉ ra được.
Xá Lợi Tử hỏi: Bồ tát Ma ha tát này ở tam ma địa đây có tưởng hiểu chăng? Thiện Hiện đáp: Kia không có tưởng hiểu. Xá Lợi Tử hỏi: Cớ sao kia không tưởng hiểu? Thiện Hiện đáp: Vì kia không phân biệt vậy. Xá Lợi Tử hỏi: Cớ sao kia không phân biệt? Thiện Hiện đáp: Vì tất cả pháp tánh đều vô sở hữu, nên kia ở định chẳng khởi phân biệt. Do nhân duyên đây, nên Bồ tát Ma ha tát này đối tất cả pháp và tam ma địa đều không có tưởng hiểu. Vì sao thế? Vì tất cả pháp và tam ma địa đều vô sở hữu. Trong vô sở hữu phân biệt tưởng hiểu không do đâu mà sanh khởi vậy.
Ðức Thế Tôn khen Thiện Hiện rằng: Hay thay! Hay thay! Như Ngươi đã nói. Nên ta nói Ngươi trụ Ðịnh vô tránh, trong chúng Thanh văn rất là đệ nhất. Do đây Ta nói cùng nghĩa tương ưng! Thiện Hiện! Bồ tát Ma ha tát muốn học bát nhã Ba la mật đa, nên học như vậy. Muốn học tĩnh lự, tinh tiến, an nhẫn, tịnh giới, bố thí Ba la mật đa, nên học như vậy. Thiện Hiện! Bồ tát Ma ha tát muốn học bốn tĩnh lự, nên học như vậy. Muốn học bốn vô lượng, bốn vô sắc định, nên học như vậy. Thiện Hiện! Bồ tát Ma ha tát muốn học bốn niệm trụ, nên học như vậy. Muốn học bốn chánh đoạn, bốn thần túc, năm căn, năm lực, bảy đẳng giác chi, tám thánh đạo chi, nên học như vậy. Thiện Hiện! Bồ tát Ma ha tát muốn học năm nhãn, nên học như vậy. Thiện Hiện! Bồ tát Ma ha tát muốn học Phật mười lực, nên học như vậy. Muốn học bốn vô sở úy, bốn vô ngại giải, đại từ, đại bi, đại hỷ, đại xả, mười tám pháp Phật bất cộng, nhất thiết trí, đạo tướng trí, nhất thiết tướng trí, nên như vậy mà học!
Khi ấy, Xá Lợi Tử thưa Phật: Bạch Thế Tôn! Bồ tát Ma ha tát làm học như vậy, là chính học Bát nhã Ba la mật đa, cho đến là chính học nhất thiết tướng trí ư? Phật bảo Xá Lợi Tử: Bồ tát Ma ha tát làm học như vậy, là chính học Bát nhã Ba la mật đa, vì lấy vô sở đắc làm phương tiện vậy. Cho đến là chính học nhất thiết tướng trí, vì lấy vô sở đắc làm phương tiện vậy.
Khi ấy, Xá Lợi Tử thưa Phật nữa: Bạch Thế Tôn! Bồ tát Ma ha tát làm học như vậy, lấy vô sở đắc làm phương tiện học Bát nhã Ba la mật đa, cho đến lấy vô sở đắc làm phương tiện học nhất thiết tướng trí ư? Phật bảo Xá Lợi Tử: Bồ tát Ma ha tát làm học như vậy, lấy vô sở đắc làm phương tiện học Bát nhã Ba la mật đa, cho đến lấu vô sở đắc làm phương tiện học nhất thiết tướng trí.
Xá Lợi Tử thưa: Vô sở đắc ấy là những pháp gì, bất khả đắc ư? Phật nói: Ngã bất khả đắc, vì rốt ráo tịnh vậy. Hữu tình, mạng giả, sanh giả, dưỡng giả, sĩ phu, sát thủ thú, ý sanh, nho đồng, tác giả, khiến tác giả, khởi giả, khiến khởi giả, thọ giả, khiến thọ giả, trì giả, kiến giả bất khả đắc, vì rốt ráo tịnh vậy. Sắc bất khả đắc, vì rốt ráo tịnh vậy. Thọ tưởng hành thức bất khả đắc, vì rốt ráo tịnh vậy. Nhãn xứ bất khả đắc, vì rốt ráo tịnh vậy. Nhĩ tỷ thiệt thân ý xứ bất khả đắc, vì rốt ráo tịnh vậy. Sắc xứ bất khả đắc, vì rốt ráo tịnh vậy. Thanh hương vị xúc pháp xứ bất khả đắc, vì rốt ráo tịnh vậy. Nhãn giới, sắc giới, nhãn thức giới và nhãn xúc, nhãn xúc làm duyên sanh ra các thọ bất khả đắc, vì rốt ráo tịnh vậy. Nhĩ giới, thanh giới, nhĩ thức giới và nhĩ xúc, nhĩ xúc làm duyên sanh ra các thọ bất khả đắc, vì rốt ráo tịnh vậy. Tỷ giới, hương giới, tỷ thức giới và tỷ xúc, tỷ xúc làm duyên sanh ra các thọ bất khả đắc, vì rốt ráo tịnh vậy. Thiệt giới, vị giới, thiệt thức giới và thiệt xúc, thiệt xúc làm duyên sanh ra các thọ bất khả đắc, vì rốt ráo tịnh vậy. Thân giới, xúc giới, thân thức giới và thân xúc, thân xúc làm duyên sanh ra các thọ bất khả đắc, vì rốt ráo tịnh vậy. Ý giới, pháp giới, ý thức giới và ý xúc, ý xúc làm duyên sanh ra các thọ bất khả đắc, vì rốt ráo tịnh vậy.
Ðịa giới bất khả đắc, vì rốt ráo tịnh vậy. Thủy hỏa phong không thức giới bất khả đắc, vì rốt ráo tịnh vậy. Dục giới bất khả đắc, vì rốt ráo tịnh vậy. Sắc, Vô sắc giới bất khả đắc, vì rốt ráo tịnh vậy. Khổ thánh đế bất khả đắc, vì rốt ráo tịnh vậy. Tập diệt đạo thánh đế bất khả đắc, vì rốt ráo tịnh vậy. Vô minh bất khả đắc, vì rốt ráo tịnh vậy. Hành, thức, danh sắc, lục xứ, xúc, thọ, ái, thủ, hữu, sanh, lão tử sầu thán khổ ưu não bất khả đắc, vì rốt ráo tịnh vậy. Bốn tĩnh lự bất khả đắc, vì rốt ráo tịnh vậy. Bốn vô lượng, bốn vô sắc định bất khả đắc, vì rốt ráo tịnh vậy. Bốn niệm trụ bất khả đắc, vì rốt ráo tịnh vậy. Bốn chánh đoạn, bốn thần túc, năm căn, năm lực, bảy đẳng giác chi, tám thánh đạo chi bất khả đắc, vì rốt ráo tịnh vậy. Bố thí Ba la mật đa bất khả đắc, vì rốt ráo tịnh vậy. Tịnh giới an nhẫn tinh tiến tĩnh lự bát nhã Ba la mật đa bất khả đắc, vì rốt ráo tịnh vậy. Năm nhãn bất khả đắc, vì rốt ráo tịnh vậy. Sáu thần thông bất khả đắc, vì rốt ráo tịnh vậy. Phật mười lực bất khả đắc, vì rốt ráo tịnh vậy. Bốn vô sở úy, bốn vô ngại giải, đại từ, đại bi, đại hỷ, đại xả, mười tám pháp Phật bất cộng, nhất thiết trí, đạo tướng trí, nhất thiết tướng trí bất khả đắc, vì rốt ráo tịnh vậy. Dự lưu bất khả đắc, vì rốt ráo tịnh vậy. Nhất lai, Bất hoàn, A la hán bất khả đắc, vì rốt ráo tịnh vậy. Ðộc giác bất khả đắc, vì rốt ráo tịnh vậy. Bồ tát bất khả đắc, vì rốt ráo tịnh vậy. Như Lai bất khả đắc, vì rốt ráo tịnh vậy.
Xá Lợi Tử thưa: Bạch Thế Tôn! Nói là rốt ráo tịnh ấy, là những nghĩa nào? Phật nói: Các pháp chẳng xuất chẳng sanh, chẳng mất chẳng hết, vô nhiễm vô tịnh, vô đắc vô vi. Như vậy gọi là nghĩa rốt ráo tịnh.
Bấy giờ, Xá Lợi Tử thưa Phật: Bạch Thế Tôn! Bồ tát Ma ha tát khi học như vậy là học pháp nào? Phật bảo Xá Lợi Tử: Bồ tát Ma ha tát khi học như vậy, là đối tất cả pháp đều vô sở học. Vì sao thế? Vì chẳng phải tất cả pháp như vậy mà có. Như chỗ chấp của ngu phu, dị sanh nên với trong ấy mà học. Xá Lợi Tử thưa: Nếu vậy các pháp làm sao mà có được! Phật nói: Các pháp như vô sở hữu, như vậy mà có. Nếu đối pháp vô sở hữu như vậy, chẳng năng rõ thấu gọi tên vô minh.
Xá Lợi Tử thưa: Những pháp nào là vô sở hữu, nếu chẳng rõ thấu gọi tên vô minh? Phật nói: Sắc vô sở hữu; thọ tưởng hành thức vô sở hữu, vì nội không, ngoại không, nội ngoại không, không không, đại không, thắng nghĩa không, hữu vi không, vô vi không, tất cảnh không, vô tế không, tán không, vô biến dị không, bổn tánh không, tự tướng không, cộng tướng không, nhất thiết pháp không, bất khả đắc không, vô tánh không, tự tánh không và vô tánh tự tánh không vậy. Xá Lợi Tử! Nhãn xứ vô sở hữu; nhĩ tỷ thiệt thân ý xứ vô sở hữu, vì nội không cho đến vô tánh tự tánh không vậy. Sắc xứ vô sở hữu; thanh hương vị xúc pháp xứ vô sở hữu, vì nội không, cho đến vô tánh tự tánh không vậy. Xá Lợi Tử! Nhãn giới, sắc giới, nhãn thức giới và nhãn xúc, nhãn xúc làm duyên sanh ra các thọ vô sở hữu, vì nội không cho đến vô tánh tự tánh không vậy. Nhĩ giới, thanh giới, nhĩ thức giới và nhĩ xúc, nhĩ xúc làm duyên sanh ra các thọ vô sở hữu, vì nội không cho đến vô tánh tự tánh không vậy. Tỷ giới, hương giới, tỷ thức giới và tỷ xúc, tỷ xúc làm duyên sanh ra các thọ vô sở hữu, vì nội không cho đến vô tánh tự tánh không vậy. Thiệt giới, vị giới, thiệt thức giới và thiệt xúc, thiệt xúc làm duyên sanh ra các thọ vô sở hữu, vì nội không cho đến vô tánh tự tánh không vậy. Thân giới, xúc giới, thân xúc giới và thân xúc, thân xúc làm duyên sanh ra các thọ vô sở hữu, vì nội không cho đến vô tánh tự tánh không vậy. Ý giới, pháp giới, ý thức giới và ý xúc, ý xúc làm duyên sanh ra các thọ vô sở hữu, vì nội không cho đến vô tánh tự tánh không vậy.
Xá Lợi Tử! Ðịa giới vô sở hữu, thủy hỏa phong không thức giới vô sở hữu, vì nội không cho đến vô tánh tự tánh không vậy. Xá Lợi Tử! Dục giới vô sở hữu; Sắc giới, Vô sắc giới vô sở hữu, vì nội không cho đến vô tánh tự tánh không vậy. Xá Lợi Tử! Khổ thánh đế vô sở hữu, tập diệt đạo thánh đế vô sở hữu, vì nội không cho đến vô tánh tự tánh không vậy. Xá Lợi Tử! Tham sân si vô sở hữu, các kiến thủ vô sở hữu, vì nội không cho đến vô tánh tự tánh không vậy. Xá Lợi Tử! Bốn tĩnh lự vô sở hữu; bốn vô lượng, bốn vô sắc định vô sở hữu, vì nội không cho đến vô tánh tự tánh không vậy. Xá Lợi Tử! Bốn niệm trụ vô sở hữu; bốn chánh đoạn, bốn thần túc, năm căn, năm lực, bảy đẳng giác chi, tám thánh đạo chi vô sở hữu, vì nội không cho đến vô tánh tự tánh không vậy. Xá Lợi Tử! Bố thí Ba la mật đa vô sở hữu, tịnh giới an nhẫn tinh tiến tĩnh lự bát nhã Ba la mật đa vô sở hữu, vì nội không cho đến vô tánh tự tánh không vậy. Xá Lợi Tử! Năm nhãn vô sở hữu, sáu thần thông vô sở hữu, vì nội không cho đến vô tánh tự tánh không vậy. Xá Lợi Tử! Phật mười lực vô sở hữu; bốn vô sở úy, bốn vô ngại giải, đại từ, đại bi, đại hỷ, đại xả, mười tám pháp Phật bất cộng, nhất thiết trí, đạo tướng trí, nhất thiết tướng trí vô sở hữu, vì nội không cho đến vô tánh tự tánh không vậy. Xá Lợi Tử!
Xá Lợi Tử! Ngu phu, dị sanh nếu đối pháp vô sở hữu như vậy chẳng năng rõ thấu, gọi tên vô minh. Kia bởi thế lực vô minh và ái, phân biệt chấp trước hai bên đoạn thường. Do vì vậy nên chẳng biết chẳng thấy tánh các pháp vô sở hữu, và phân biệt các pháp. Do vì phân biệt nên mới chấp trước sắc thọ tưởng hành thức, cho đến chấp trước nhất thiết tướng trí. Do vì chấp trước nên phân biệt tánh các pháp vô sở hữu, do đấy đối các pháp chẳng biết chẳng thấy.
Xá Lợi Tử thưa: Ðối những pháp nào chẳng biết chẳng thấy? Phật nói: Ðối sắc chẳng biết chẳng thấy, đối thọ tưởng hành thức chẳng biết chẳng thấy. Cho đến đối nhất thiết tướng trí chẳng biết chẳng thấy. Bởi đối các pháp chẳng biết chẳng thấy, nên đọa nơi trong số ngu phu, dị sanh chẳng năng ra khỏi được! Xá Lợi Tử hỏi: Kia ở chỗ nào mà chẳng năng ra được? Phật đáp: Nó ở cõi Dục chẳng ra khỏi được, ở cõi Sắc chẳng ra khỏi được, ở cõi Vô sắc chẳng ra khỏi được. Do vì chẳng năng ra khỏi được, nên với pháp Thanh văn chẳng thành xong được, nên với pháp Thanh văn chẳng thành xong được, với pháp Ðộc giác chẳng thành xong được, với pháp Bồ tát chẳng thành xong được và đối với pháp Như Lai càng chẳng thành xong được nữa. Do vì chẳng thành xong, nên chẳng năng tín thọ được!
Xá Lợi Tử hỏi: Kia đối pháp nào chẳng năng tín thọ? Phật đáp: Nó đối sắc không chẳng năng tín thọ, đối thọ tưởng hành thức không chẳng năng tín thọ. Cho đến đối nhất thiết tướng trí không chẳng năng tín thọ. Do vì chẳng năng tín thọ, thời chẳng năng trụ được.
Xá Lợi Tử hỏi: Với pháp nào kia chẳng năng trụ? Phật đáp: Nghĩa là chẳng năng trụ bốn niệm trụ. Chẳng năng trụ bốn chánh đoạn, bốn thần túc, năm căn, năm lực, bảy đẳng giác chi, tám thánh đạo chi. Chẳng năng trụ bố thí Ba la mật đa, chẳng năng trụ tịnh giới an nhẫn tinh tiến tĩnh lự bát nhã Ba la mật đa. Chẳng năng trụ bực Bất thối chuyển. Chẳng năng trụ Phật mười lực; chẳng năng trụ bốn vô sở úy, bốn vô ngại giải, đại từ, đại bi, đại hỷ, đại xả, mười tám pháp Phật bất cộng, nhất thiết trí, đạo tướng trí, nhất thiết tướng trí. Do đấy nên gọi tên ngu phu, dị sanh, vì đối với các pháp chấp trước hữu tánh.
Xá Lợi Tử hỏi: Kia đối pháp nào chấp trước hữu tánh? Phật đáp: Xá Lợi Tử! nói đối sắc chấp trước hữu tánh, đối thọ tưởng hành thức chấp trước hữu tánh. Xá Lợi Tử! Nói đối nhãn xứ chấp trước hữu tánh, đối nhĩ tỷ thiệt thân ý xứ chấp trước hữu tánh. Ðối sắc xứ chấp trước hữu tánh, đối thanh hương vị xúc pháp xứ chấp trước hữu tánh. Xá Lợi Tử! Nó đối nhãn giới, sắc giới, nhãn thức giới và nhãn xúc, nhãn xúc làm duyên sanh ra các thọ chấp trước hữu tánh. Ðối nhĩ giới, thanh giới, nhĩ thức giới và nhĩ xúc, nhĩ xúc làm duyên sanh ra các thọ chấp trước hữu tánh. Ðối tỷ giới, hương giới, tỷ thức giới và tỷ xúc, tỷ xúc làm duyên sanh ra các thọ chấp trước hữu tánh. Ðối thiệt giới, vị giới, thiệt thức giới và thiệt xúc, thiệt xúc làm duyên sanh ra các thọ chấp trước hữu tánh. Ðối thân giới, xúc giới, thân thức giới và thân xúc, thân xúc làm duyên sanh ra các thọ chấp trước hữu tánh. Ðối ý giới, pháp giới, ý thức giới và ý xúc, ý xúc làm duyên sanh ra các thọ chấp trước hữu tánh.
Xá Lợi Tử! Nói đối địa giới chấp trước hữu tánh, đối thủy hỏa phong không thức giới chấp trước hữu tánh. Xá Lợi Tử! Nó đối Dục giới chấp trước hữu tánh; đối Sắc, Vô sắc giới chấp trước hữu tánh. Xá Lợi Tử! Nó đối khổ thánh đế chấp trước hữu tánh, đối tập diệt đạo thánh đế chấp trước hữu tánh. Xá Lợi Tử! Nó đối vô minh chấp trước hữu tánh, đối hành thức danh-sắc lục-xứ xúc thọ ái thủ hữu sanh lão tử sầu thán khổ ưu não chấp trước hữu tánh. Xá Lợi Tử! Nó đối tham sân si chấp trước hữu tánh, đối các kiến thủ chấp trước hữu tánh. Xá Lợi Tử! Nó đối bốn tĩnh lự chấp trước hữu tánh, đối bốn vô lượng, bốn vô sắc định chấp trước hữu tánh. Xá Lợi Tử! Nó đối bốn niệm trụ chấp trước hữu tánh; đối bốn chánh đoạn, bốn thần túc, năm căn, năm lực, bảy đẳng giác chi, tám thánh đạo chi chấp trước hữu tánh. Xá Lợi Tử! Nó đối bố thí Ba la mật đa chấp trước hữu tánh; đối tịnh giới an nhẫn tinh tiến tĩnh lự bát nhã Ba la mật đa chấp trước hữu tánh. Xá Lợi Tử! Nó đối năm nhãn chấp trước hữu tánh; đối sáu thần thông chấp trước hữu tánh. Xá Lợi Tử! Nó đối Phật mười lực chấp trước hữu tánh, đối bốn vô sở úy, bốn vô ngại giải, đại từ, đại bi, đại hỷ, đại xả, mười tám pháp Phật bất cộng, nhất thiết trí, đạo tướng trí, nhất thiết tướng trí chấp trước hữu tánh.
Xá Lợi Tử! Ngu phu, dị sanh vì đối các pháp chấp trước hữu tánh, đối các pháp không chẳng năng tín thọ. Do chẳng năng tín thọ, nên chẳng năng thành xong bao nhiêu thánh pháp Thanh văn, Ðộc giác, Bồ tát và Như Lai, nên với thánh pháp chẳng năng an trụ được! Vậy nên Xá Lợi Tử! Các Bồ tát Ma ha tát muốn học Bát nhã Ba la mật đa, muốn thành xong nhất thiết trí, đạo tướng trí, nhất thiết tướng trí, phải lấy vô sở đắc làm phương tiện như ưng mà học.
Bấy giờ, Xá Lợi Tử thưa Phật: Bạch Thế Tôn! Hãy có Bồ tát Ma ha tát làm học như vậy chẳng phải học Bát nhã Ba la mật đa, chẳng năng thành xong Nhất thiết trí trí chăng? Phật bảo Xá Lợi Tử: Có Bồ tát Ma ha tát làm học như vậy chẳng phải học Bát nhã Ba la mật đa, chẳng năng thành xong Nhất thiết trí trí. Xá Lợi Tử thưa: Bạch Thế Tôn! Vì duyên nào có Bồ tát Ma ha tát làm học như vậy chẳng phải học Bát nhã Ba la mật đa, chẳng năng thành xong Nhất thiết trí trí? Phật nói: Xá Lợi Tử! Nếu Bồ tát Ma ha tát không có phương tiện khéo léo, đối bát nhã Ba la mật đa phân biệt chấp trước; đối tĩnh lự tinh tiến an nhẫn tịnh giới bố thí Ba la mật đa phân biệt chấp trước. Bồ tát Ma ha tát như vậy, làm học như vậy chẳng phải học Bát nhã Ba la mật đa, chẳng năng thành xong Nhất thiết trí trí.
Xá Lợi Tử! Nếu Bồ tát Ma ha tát không phương tiện khéo léo, đối sắc phân biệt chấp trước; đối thọ tưởng hành thức phân biệt chấp trước. Bồ tát Ma ha tát như vậy, làm học như vậy chẳng phải học Bát nhã Ba la mật đa, chẳng năng thành xong Nhất thiết trí trí. Xá Lợi Tử! Nếu Bồ tát Ma ha tát không phương tiện khéo léo, đối nhãn xứ phân biệt chấp trước; đối nhĩ tỷ thiệt thân ý xứ phân biệt chấp trước, Bồ tát Ma ha tát như vậy, làm học như vậy, chẳng phải học Bát nhã Ba la mật đa, chẳng năng thành xong Nhất thiết trí trí.
Xá Lợi Tử! Nếu Bồ tát Ma ha tát không phương tiện khéo léo, đối sắc xứ phân biệt chấp trước; đối thanh hương vị xúc pháp xứ phân biệt chấp trước. Bồ tát Ma ha tát như vậy, làm học như vậy, chẳng phải học Bát nhã Ba la mật đa, chẳng năng thành xong Nhất thiết trí trí.
Xá Lợi Tử! Nếu Bồ tát Ma ha tát không phương tiện khéo léo, đối nhãn giới, sắc giới, nhãn thức giới và nhãn xúc, nhãn xúc làm duyên sanh ra các thọ phân biệt chấp trước. Bồ tát Ma ha tát như vậy, làm học như vậy, chẳng phải học Bát nhã Ba la mật đa, chẳng năng thành xong Nhất thiết trí trí.
Xá Lợi Tử! Nếu Bồ tát Ma ha tát không phương tiện khéo léo, đối nhĩ giới, thanh giới, nhĩ thức giới và nhĩ xúc, nhĩ xúc làm duyên sanh ra các thọ phân biệt chấp trước. Bồ tát Ma ha tát như vậy, làm học như vậy, chẳng phải học Bát nhã Ba la mật đa, chẳng năng thành xong Nhất thiết trí trí.
Xá Lợi Tử! Nếu Bồ tát Ma ha tát không phương tiện khéo léo, đối tỷ giới, hương giới, tỷ thức giới và tỷ xúc, tỷ xúc làm duyên sanh ra các thọ phân biệt chấp trước. Bồ tát Ma ha tát như vậy, làm học như vậy, chẳng phải học Bát nhã Ba la mật đa, chẳng năng thành xong Nhất thiết trí trí.
Xá Lợi Tử! Nếu Bồ tát Ma ha tát không phương tiện khéo léo, đối thiệt giới, vị giới, thiệt thức giới và thiệt xúc, thiệt xúc làm duyên sanh ra các thọ phân biệt chấp trước. Bồ tát Ma ha tát như vậy, làm học như vậy, chẳng phải học Bát nhã Ba la mật đa, chẳng năng thành xong Nhất thiết trí trí.
Xá Lợi Tử! Nếu Bồ tát Ma ha tát không phương tiện khéo léo, đối thân giới, xúc giới, thân thức giới và thân xúc, thân xúc làm duyên sanh ra các thọ phân biệt chấp trước. Bồ tát Ma ha tát như vậy, làm học như vậy, chẳng phải học Bát nhã Ba la mật đa, chẳng năng thành xong Nhất thiết trí trí.
Xá Lợi Tử! Nếu Bồ tát Ma ha tát không phương tiện khéo léo, đối ý giới, pháp giới, ý thức giới và ý xúc, ý xúc làm duyên sanh ra các thọ phân biệt chấp trước. Bồ tát Ma ha tát như vậy, làm học như vậy, chẳng phải học Bát nhã Ba la mật đa, chẳng năng thành xong Nhất thiết trí trí.
Xá Lợi Tử! Nếu Bồ tát Ma ha tát không phương tiện khéo léo, đối địa giới phân biệt chấp trước, đối thủy hỏa phong không thức giới phân biệt chấp trước. Bồ tát Ma ha tát như vậy, làm học như vậy, chẳng phải học Bát nhã Ba la mật đa, chẳng năng thành xong Nhất thiết trí trí.
Xá Lợi Tử! Nếu Bồ tát Ma ha tát không phương tiện khéo léo, đối khổ thánh đế phân biệt chấp trước, đối tập diệt đạo thánh đế phân biệt chấp trước. Bồ tát Ma ha tát như vậy, làm học như vậy, chẳng phải học Bát nhã Ba la mật đa, chẳng năng thành xong Nhất thiết trí trí.
Xá Lợi Tử! Nếu Bồ tát Ma ha tát không phương tiện khéo léo, đối vô minh phân biệt chấp trước, đối hành thức danh-sắc lục-xứ xúc thọ ái thủ hữu sanh lão tử sầu thán khổ ưu não phân biệt chấp trước. Bồ tát Ma ha tát như vậy, làm học như vậy, chẳng phải học Bát nhã Ba la mật đa, chẳng năng thành xong Nhất thiết trí trí.
Xá Lợi Tử! Nếu Bồ tát Ma ha tát không phương tiện khéo léo, đối bốn tĩnh lự phân biệt chấp trước, đối bốn vô lượng, bốn vô sắc định phân biệt chấp trước. Bồ tát Ma ha tát như vậy, làm học như vậy, chẳng phải học Bát nhã Ba la mật đa, chẳng năng thành xong Nhất thiết trí trí.
Xá Lợi Tử! Nếu Bồ tát Ma ha tát không phương tiện khéo léo, đối bốn niệm trụ phân biệt chấp trước, đối bốn chánh đoạn, bốn thần túc, năm căn, năm lực, bảy đẳng giác chi, tám thánh đạo chi phân biệt chấp trước. Bồ tát Ma ha tát như vậy, làm học như vậy, chẳng phải học Bát nhã Ba la mật đa, chẳng năng thành xong Nhất thiết trí trí.
Xá Lợi Tử! Nếu Bồ tát Ma ha tát không phương tiện khéo léo, đối năm nhãn phân biệt chấp trước, đối sáu thần thông phân biệt chấp trước. Bồ tát Ma ha tát như vậy, làm học như vậy, chẳng phải học Bát nhã Ba la mật đa, chẳng năng thành xong Nhất thiết trí trí.
Xá Lợi Tử! Nếu Bồ tát Ma ha tát không phương tiện khéo léo, đối Phật mười lực phân biệt chấp trước; đối bốn vô sở úy, bốn vô ngại giải, đại từ, đại bị, đại hỷ, đại xả, mười tám pháp Phật bất cộng, nhất thiết trí, đạo tướng trí, nhất thiết tướng trí phân biệt chấp trước. Bồ tát Ma ha tát như vậy, làm học như vậy, chẳng phải học Bát nhã Ba la mật đa, chẳng năng thành xong Nhất thiết trí trí.
Xá Lợi Tử! Vì nhân duyên này có Bồ tát Ma ha tát làm học như vậy, chẳng phải học Bát nhã Ba la mật đa, chẳng năng thành xong Nhất thiết trí trí. Xá Lợi Tử thưa: Bồ tát Ma ha tát như vậy, làm học như vậy, chẳng phải học Bát nhã Ba la mật đa, chẳng năng thành xong Nhất thiết trí trí ư? Phật nói: Ðúng như vậy. Bồ tát Ma ha tát, làm học như vậy, chẳng phải học Bát nhã Ba la mật đa, chẳng năng thành xong Nhất thiết trí trí.
Khi ấy, Xá Lợi Tử lại thưa Phật nữa: Bạch Thế Tôn! Làm thế nào khi Bồ tát Ma ha tát tu hành Bát nhã Ba la mật đa, học Bát nhã Ba la mật đa này thì năng thành xong Nhất thiết trí trí? Phật bảo: Xá Lợi Tử! Nếu Bồ tát Ma ha tát khi tu hành Bát nhã Ba la mật đa chẳng tháy Bát nhã Ba la mật đa, cho đến chẳng thấy nhất thiết tướng trí, là học Bát nhã Ba la mật đa, thì năng thành xong Nhất thiết trí trí. Vì sao thế? Lấy vô sở đắc làm phương tiện vậy.
Xá Lợi Tử thưa: Bồ tát Ma ha tát này đối pháp nào vô sở đắc làm phương tiện? Phật dạy: Bồ tát Ma ha tát này đối bố thí Ba la mật đa vô sở đắc làm phương tiện; đối tịnh giới an nhẫn tinh tiến tĩnh lự bát nhã Ba la mật đa vô sở đắc làm phương tiện. Cho đến đối Phật mười lực vô sở đắc làm phương tiện; đối bốn vô sở úy, bốn vô ngại giải, đại từ, đại bi, đại hỷ, đại xả, mười tám pháp Phật bất cộng, nhất thiết trí, đạo tướng trí, nhất thiết tướng trí vô sở đắc làm phương tiện.
Xá Lợi Tử thưa: Bồ tát Ma ha tát này khi tu hành Bát nhã Ba la mật đa, vì cớ sao lấy vô sở đắc làm phương tiện? Phật dạy: Bồ tát Ma ha tát này khi tu hành Bát nhã Ba la mật đa, vì nội không vậy, nên vô sở đắc làm phương tiện. Cho đến vô tánh tự tánh không vậy, nên vô sở đắc làm phương tiện.
Xá Lợi Tử! Như vậy, Bồ tát Ma ha tát khi tu hành Bát nhã Ba la mật đa, là học Bát nhã Ba la mật đa, thì năng thành xong Nhất thiết trí trí!
