07
 Xá Lợi Tử! Như cái danh pháp môn giải              thoát không, chỉ là cái bên ngoài được thâu nhiếp, đối với mười              phương, ba đời, không từ đâu đến, không đi về đâu, cũng không trụ ở              đâu. Trong pháp môn giải thoát không không có danh; trong danh không              có pháp môn giải thoát không, chẳng phải hiệp, chẳng phải ly, chỉ              giả bày ra. Vì sao? Vì pháp môn giải thoát không cùng với danh, tự              tánh đều là không. Trong cái không của tự tánh, hoặc pháp môn giải              thoát không, hoặc danh đều không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được. Như              cái danh pháp môn giải thoát vô tướng, vô nguyện, chỉ là cái bên              ngoài được thâu nhiếp, đối với mười phương, ba đời, không từ đâu đến,              không đi về đâu, cũng không trụ ở đâu. Trong pháp môn giải thoát vô              tướng, vô nguyện không có danh; trong danh không có pháp môn giải              thoát vô tướng, vô nguyện, chẳng phải hiệp, chẳng phải ly, chỉ giả              bày ra. Vì sao? Vì pháp môn giải thoát vô tướng, vô nguyện cùng với              danh, tự tánh đều là không. Trong cái không của tự tánh, hoặc pháp              môn giải thoát vô tướng, vô nguyện, hoặc danh đều không sở hữu,              chẳng thể nắm bắt được. Cái danh đại Bồ-tát cũng lại như vậy, chỉ là              cái bên ngoài được thâu nhiếp, đối với mười phương, ba đời, không từ              đâu đến, không đi về đâu, cũng không trụ ở đâu. Trong đại Bồ-tát              không có danh; trong danh không có đại Bồ-tát, chẳng phải hiệp,              chẳng phải ly, chỉ giả bày ra. Vì sao? Vì đại Bồ-tát cùng với danh,              tự tánh đều là không. Trong cái không của tự tánh, hoặc đại Bồ-tát,              hoặc danh đều không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được.               Xá Lợi Tử! Do duyên cớ này, nên tôi              nói là đại Bồ-tát chỉ có giả danh.              Xá Lợi Tử! Như cái danh năm loại mắt,              chỉ là cái bên ngoài được thâu nhiếp, đối với mười phương, ba đời,              không từ đâu đến, không đi về đâu, cũng không trụ ở đâu. Trong năm              loại mắt không có danh; trong danh không có năm loại mắt, chẳng phải              hiệp, chẳng phải ly, chỉ giả bày ra. Vì sao? Vì năm loại mắt cùng              với danh, tự tánh đều là không. Trong cái không của tự tánh, hoặc              năm loại mắt, hoặc danh đều không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được.              Như cái danh sáu phép thần thông, chỉ là cái bên ngoài được thâu              nhiếp, đối với mười phương, ba đời, không từ đâu đến, không đi về              đâu, cũng không trụ ở đâu. Trong sáu phép thần thông không có danh;              trong danh không có sáu phép thần thông, chẳng phải hiệp, chẳng phải              ly, chỉ giả bày ra. Vì sao? Vì sáu phép thần thông cùng với danh, tự              tánh đều là không. Trong cái không của tự tánh, hoặc sáu phép thần              thông, hoặc danh đều không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được. Cái danh              đại Bồ-tát cũng lại như vậy, chỉ là cái bên ngoài được thâu nhiếp,              đối với mười phương, ba đời, không từ đâu đến, không đi về đâu, cũng              không trụ ở đâu. Trong đại Bồ-tát không có danh; trong danh không có              đại Bồ-tát, chẳng phải hiệp, chẳng phải ly, chỉ giả bày ra. Vì sao?              Vì đại Bồ-tát cùng với danh, tự tánh đều là không. Trong cái không              của tự tánh, hoặc đại Bồ-tát, hoặc danh đều không sở hữu, chẳng thể              nắm bắt được.               Xá Lợi Tử! Do duyên cớ này, nên tôi              nói là đại Bồ-tát chỉ có giả danh.              Xá Lợi Tử! Như cái danh mười lực của              Phật, chỉ là cái bên ngoài được thâu nhiếp, đối với mười phương, ba              đời, không từ đâu đến, không đi về đâu, cũng không trụ ở đâu. Trong              mười lực của Phật không có danh; trong danh không có mười lực của              Phật, chẳng phải hiệp, chẳng phải ly, chỉ giả bày ra. Vì sao? Vì              mười lực của Phật cùng với danh, tự tánh đều là không. Trong cái              không của tự tánh, hoặc mười lực của Phật, hoặc danh đều không sở              hữu, chẳng thể nắm bắt được. Như cái danh bốn điều không sợ, bốn sự              hiểu biết thông suốt, đại từ, đại bi, đại hỷ, đại xả, mười tám pháp              Phật bất cộng chỉ là cái bên ngoài được thâu nhiếp, đối với mười              phương, ba đời, không từ đâu đến, không đi về đâu, cũng không trụ ở              đâu. Trong bốn điều không sợ, bốn sự hiểu biết thông suốt, đại từ,              đại bi, đại hỷ, đại xả, mười tám pháp Phật bất cộng không có danh;              trong danh không có bốn điều không sợ, bốn sự hiểu biết thông suốt,              đại từ, đại bi, đại hỷ, đại xả, mười tám pháp Phật bất cộng, chẳng              phải hiệp, chẳng phải ly, chỉ giả bày ra. Vì sao? Vì bốn điều không              sợ, bốn sự hiểu biết thông suốt, đại từ, đại bi, đại hỷ, đại xả,              mười tám pháp Phật bất cộng cùng với danh, tự tánh đều là không.              Trong cái không của tự tánh, hoặc bốn điều không sợ, bốn sự hiểu              biết thông suốt, đại từ, đại bi, đại hỷ, đại xả, mười tám pháp Phật              bất cộng, hoặc danh đều không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được. Cái              danh đại Bồ-tát cũng lại như vậy, chỉ là cái bên ngoài được thâu              nhiếp, đối với mười phương, ba đời, không từ đâu đến, không đi về              đâu, cũng không trụ ở đâu. Trong đại Bồ-tát không có danh; trong              danh không có đại Bồ-tát, chẳng phải hiệp, chẳng phải ly, chỉ giả              bày ra. Vì sao? Vì đại Bồ-tát cùng với danh, tự tánh đều là không.              Trong cái không của tự tánh, hoặc đại Bồ-tát, hoặc danh đều không sở              hữu, chẳng thể nắm bắt được.               Xá Lợi Tử! Do duyên cớ này, nên tôi              nói là đại Bồ-tát chỉ có giả danh.              Xá Lợi Tử! Như cái danh trí nhất thiết,              chỉ là cái bên ngoài được thâu nhiếp, đối với mười phương, ba đời,              không từ đâu đến, không đi về đâu, cũng không trụ ở đâu. Trong trí              nhất thiết không có danh; trong danh không có trí nhất thiết, chẳng              phải hiệp, chẳng phải ly, chỉ giả bày ra. Vì sao? Vì trí nhất thiết              cùng với danh, tự tánh đều là không. Trong cái không của tự tánh,              hoặc trí nhất thiết, hoặc danh đều không sở hữu, chẳng thể nắm bắt              được. Như cái danh trí đạo tướng, trí nhất thiết tướng, chỉ là cái              bên ngoài được thâu nhiếp, đối với mười phương, ba đời, không từ đâu              đến, không đi về đâu, cũng không trụ ở đâu. Trong trí đạo tướng, trí              nhất thiết tướng không có danh; trong danh không có trí đạo tướng,              trí nhất thiết tướng, chẳng phải hiệp, chẳng phải ly, chỉ giả bày ra.              Vì sao? Vì trí đạo tướng, trí nhất thiết tướng cùng với danh, tự              tánh đều là không. Trong cái không của tự tánh, hoặc trí đạo tướng,              trí nhất thiết tướng, hoặc danh đều không sở hữu, chẳng thể nắm bắt              được. Cái danh đại Bồ-tát cũng lại như vậy, chỉ là cái bên ngoài              được thâu nhiếp, đối với mười phương, ba đời, không từ đâu đến,              không đi về đâu, cũng không trụ ở đâu. Trong đại Bồ-tát không có              danh; trong danh không có đại Bồ-tát, chẳng phải hiệp, chẳng phải ly,              chỉ giả bày ra. Vì sao? Vì đại Bồ-tát cùng với danh, tự tánh đều là              không. Trong cái không của tự tánh, hoặc đại Bồ-tát, hoặc danh đều              không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được.               Xá Lợi Tử! Do duyên cớ này, nên tôi              nói là đại Bồ-tát chỉ có giả danh.              Xá Lợi Tử! Như cái danh pháp không              quên mất, chỉ là cái bên ngoài được thâu nhiếp, đối với mười phương,              ba đời, không từ đâu đến, không đi về đâu, cũng không trụ ở đâu.              Trong pháp không quên mất không có danh; trong danh không có pháp              không quên mất, chẳng phải hiệp, chẳng phải ly, chỉ giả bày ra. Vì              sao? Vì pháp không quên mất cùng với danh, tự tánh đều là không.              Trong cái không của tự tánh, hoặc pháp không quên mất, hoặc danh đều              không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được. Như cái danh tánh luôn luôn xả,              chỉ là cái bên ngoài được thâu nhiếp, đối với mười phương, ba đời,              không từ đâu đến, không đi về đâu, cũng không trụ ở đâu. Trong tánh              luôn luôn xả không có danh; trong danh không có tánh luôn luôn xả,              chẳng phải hiệp, chẳng phải ly, chỉ giả bày ra. Vì sao? Vì tánh luôn              luôn xả cùng với danh, tự tánh đều là không. Trong cái không của tự              tánh, hoặc tánh luôn luôn xả, hoặc danh đều không sở hữu, chẳng thể              nắm bắt được. Cái danh đại Bồ-tát cũng lại như vậy, chỉ là cái bên              ngoài được thâu nhiếp, đối với mười phương, ba đời, không từ đâu đến,              không đi về đâu, cũng không trụ ở đâu. Trong đại Bồ-tát không có              danh; trong danh không có đại Bồ-tát, chẳng phải hiệp, chẳng phải ly,              chỉ giả bày ra. Vì sao? Vì đại Bồ-tát cùng với danh, tự tánh đều là              không. Trong cái không của tự tánh, hoặc đại Bồ-tát, hoặc danh đều              không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được.               Xá Lợi Tử! Do duyên cớ này, nên tôi              nói là đại Bồ-tát chỉ có giả danh.              Xá Lợi Tử! Như cái danh tất cả pháp              môn Đà-la-ni, chỉ là cái bên ngoài được thâu nhiếp, đối với mười              phương, ba đời, không từ đâu đến, không đi về đâu, cũng không trụ ở              đâu. Trong tất cả pháp môn Đà-la-ni không có danh; trong danh không              có tất cả pháp môn Đà-la-ni, chẳng phải hiệp, chẳng phải ly, chỉ giả              bày ra. Vì sao? Vì tất cả pháp môn Đà-la-ni cùng với danh, tự tánh              đều là không. Trong cái không của tự tánh, hoặc tất cả pháp môn              Đà-la-ni, hoặc danh đều không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được. Như              cái danh tất cả pháp môn Tam-ma-địa, chỉ là cái bên ngoài được thâu              nhiếp, đối với mười phương, ba đời, không từ đâu đến, không đi về              đâu, cũng không trụ ở đâu. Trong tất cả pháp môn Tam-ma-địa không có              danh; trong danh không có tất cả pháp môn Tam-ma-địa, chẳng phải              hiệp, chẳng phải ly, chỉ giả bày ra. Vì sao? Vì tất cả pháp môn              Tam-ma-địa cùng với danh, tự tánh đều là không. Trong cái không của              tự tánh, hoặc tất cả pháp môn Tam-ma-địa, hoặc danh đều không sở hữu,              chẳng thể nắm bắt được. Cái danh đại Bồ-tát cũng lại như vậy, chỉ là              cái bên ngoài được thâu nhiếp, đối với mười phương, ba đời, không từ              đâu đến, không đi về đâu, cũng không trụ ở đâu. Trong đại Bồ-tát              không có danh; trong danh không có đại Bồ-tát, chẳng phải hiệp,              chẳng phải ly, chỉ giả bày ra. Vì sao? Vì đại Bồ-tát cùng với danh,              tự tánh đều là không. Trong cái không của tự tánh, hoặc đại Bồ-tát,              hoặc danh đều không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được.               Xá Lợi Tử! Do duyên cớ này, nên tôi              nói là đại Bồ-tát chỉ có giả danh.              Xá Lợi Tử! Như cái danh không nội, chỉ              là cái bên ngoài được thâu nhiếp, đối với mười phương, ba đời, không              từ đâu đến, không đi về đâu, cũng không trụ ở đâu. Trong cái không              nội không có danh; trong danh không có cái không nội, chẳng phải              hiệp, chẳng phải ly, chỉ giả bày ra. Vì sao? Vì cái không nội cùng              với danh, tự tánh đều là không. Trong cái không của tự tánh, hoặc              cái không nội, hoặc danh đều không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được.              Như cái danh không ngoại, không nội ngoại, không không, không lớn,              không thắng nghĩa, không hữu vi, không vô vi, không rốt ráo, không              không biên giới, không tản mạn, không không đổi khác, không bổn tánh,              không tự tướng, không cộng tướng, không tất cả pháp, không chẳng thể              nắm bắt được, không không tánh, không tự tánh, không không tánh tự              tánh, chỉ là cái bên ngoài được thâu nhiếp, đối với mười phương, ba              đời, không từ đâu đến, không đi về đâu, cũng không trụ ở đâu. Trong              cái không ngoại cho đến cái không không tánh tự tánh không có danh;              trong danh không có cái không ngoại cho đến cái không không tánh tự              tánh, chẳng phải hiệp, chẳng phải ly, chỉ giả bày ra. Vì sao? Vì cái              không ngoại cho đến cái không không tánh tự tánh cùng với danh, tự              tánh đều là không. Trong cái không của tự tánh, hoặc cái không ngoại              cho đến cái không không tánh tự tánh, hoặc danh đều không sở hữu,              chẳng thể nắm bắt được. Cái danh đại Bồ-tát cũng lại như vậy, chỉ là              cái bên ngoài được thâu nhiếp, đối với mười phương, ba đời, không từ              đâu đến, không đi về đâu, cũng không trụ ở đâu. Trong đại Bồ-tát              không có danh; trong danh không có đại Bồ-tát, chẳng phải hiệp,              chẳng phải ly, chỉ giả bày ra. Vì sao? Vì đại Bồ-tát cùng với danh,              tự tánh đều là không. Trong cái không của tự tánh, hoặc đại Bồ-tát,              hoặc danh đều không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được.               Xá Lợi Tử! Do duyên cớ này, nên tôi              nói là đại Bồ-tát chỉ có giả danh.              Xá Lợi Tử! Như cái danh chơn như, chỉ              là cái bên ngoài được thâu nhiếp, đối với mười phương, ba đời, không              từ đâu đến, không đi về đâu, cũng không trụ ở đâu. Trong chơn như              không có danh; trong danh không có chơn như, chẳng phải hiệp, chẳng              phải ly, chỉ giả bày ra. Vì sao? Vì chơn như cùng với danh, tự tánh              đều là không. Trong cái không của tự tánh, hoặc chơn như, hoặc danh              đều không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được. Như cái danh pháp giới,              pháp tánh, tánh chẳng hư vọng, tánh chẳng đổi khác, cảnh giới bất tư              nghì, cảnh giới hư không, cảnh giới đoạn, cảnh giới ly, cảnh giới              diệt, tánh bình đẳng, tánh ly sanh, pháp định, pháp trụ, cảnh giới              vô tánh, cảnh giới vô tướng, cảnh giới vô tác, cảnh giới vô vi, cảnh              giới an ổn, cảnh giới tịch tịnh, bổn vô, thật tế, cứu cánh Niết-bàn,              chỉ là cái bên ngoài được thâu nhiếp, đối với mười phương, ba đời,              không từ đâu đến, không đi về đâu, cũng không trụ ở đâu. Trong pháp              giới cho đến cứu cánh Niết-bàn không có danh; trong danh không có              pháp giới cho đến cứu cánh Niết-bàn, chẳng phải hiệp, chẳng phải ly,              chỉ giả bày ra. Vì sao? Vì pháp giới cho đến cứu cánh Niết-bàn cùng              với danh, tự tánh đều là không. Trong cái không của tự tánh, hoặc              pháp giới cho đến cứu cánh Niết-bàn, hoặc danh đều không sở hữu,              chẳng thể nắm bắt được. Cái danh đại Bồ-tát cũng lại như vậy, chỉ là              cái bên ngoài được thâu nhiếp, đối với mười phương, ba đời, không từ              đâu đến, không đi về đâu, cũng không trụ ở đâu. Trong đại Bồ-tát              không có danh; trong danh không có đại Bồ-tát, chẳng phải hiệp,              chẳng phải ly, chỉ giả bày ra. Vì sao? Vì đại Bồ-tát cùng với danh,              tự tánh đều là không. Trong cái không của tự tánh, hoặc đại Bồ-tát,              hoặc danh đều không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được.               Xá Lợi Tử! Do duyên cớ này, nên tôi              nói là đại Bồ-tát chỉ có giả danh.              Xá Lợi Tử! Như cái danh bậc Cực hỷ,              chỉ là cái bên ngoài được thâu nhiếp, đối với mười phương, ba đời,              không từ đâu đến, không đi về đâu, cũng không trụ ở đâu. Trong bậc              Cực hỷ không có danh; trong danh không có bậc Cực hỷ, chẳng phải              hiệp, chẳng phải ly, chỉ giả bày ra. Vì sao? Vì bậc Cực hỷ cùng với              danh, tự tánh đều là không. Trong cái không của tự tánh, hoặc bậc              Cực hỷ, hoặc danh đều không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được. Như cái              danh bậc Ly cấu, bậc Phát quang, bậc Diệm tuệ, bậc Cực nan thắng,              bậc Hiện tiền, bậc Viễn hành, bậc Bất động, bậc Thiện tuệ, bậc Pháp              vân, chỉ là cái bên ngoài được thâu nhiếp, đối với mười phương, ba              đời, không từ đâu đến, không đi về đâu, cũng không trụ ở đâu. Trong              bậc Ly cấu cho đến bậc Pháp vân không có danh; trong danh không có              bậc Ly cấu cho đến bậc Pháp vân, chẳng phải hiệp, chẳng phải ly, chỉ              giả bày ra. Vì sao? Vì bậc Ly cấu cho đến bậc Pháp vân cùng với              danh, tự tánh đều là không. Trong cái không của tự tánh, hoặc bậc Ly              cấu cho đến bậc Pháp vân, hoặc danh đều không sở hữu, chẳng thể nắm              bắt được. Cái danh đại Bồ-tát cũng lại như vậy, chỉ là cái bên ngoài              được thâu nhiếp, đối với mười phương, ba đời, không từ đâu đến,              không đi về đâu, cũng không trụ ở đâu. Trong đại Bồ-tát không có              danh; trong danh không có đại Bồ-tát, chẳng phải hiệp, chẳng phải              ly, chỉ giả bày ra. Vì sao? Vì đại Bồ-tát cùng với danh, tự tánh đều              là không. Trong cái không của tự tánh, hoặc đại Bồ-tát, hoặc danh              đều không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được.               Xá Lợi Tử! Do duyên cớ này, nên tôi              nói là đại Bồ-tát chỉ có giả danh.              Xá Lợi Tử! Như cái danh bậc phàm phu,              chỉ là cái bên ngoài được thâu nhiếp, đối với mười phương, ba đời,              không từ đâu đến, không đi về đâu, cũng không trụ ở đâu. Trong bậc              phàm phu không có danh; trong danh không có bậc phàm phu, chẳng phải              hiệp, chẳng phải ly, chỉ giả bày ra. Vì sao? Vì bậc phàm phu cùng              với danh, tự tánh đều là không. Trong cái không của tự tánh, hoặc              bậc phàm phu, hoặc danh đều không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được.              Như cái danh bậc chủng tánh, bậc Ðệ bát, bậc Cụ kiến, bậc Bạc, bậc              Ly dục, bậc Dĩ biện, bậc Ðộc-giác, bậc Bồ-tát, bậc Như lai, chỉ là              cái bên ngoài được thâu nhiếp, đối với mười phương, ba đời, không từ              đâu đến, không đi về đâu, cũng không trụ ở đâu. Trong bậc chủng tánh              cho đến bậc Như lai không có danh; trong danh không có bậc chủng              tánh cho đến bậc Như lai, chẳng phải hiệp, chẳng phải ly, chỉ giả              bày ra. Vì sao? Vì bậc chủng tánh cho đến bậc Như lai cùng với danh,              tự tánh đều là không. Trong cái không của tự tánh, hoặc bậc chủng              tánh cho đến bậc Như lai, hoặc danh đều không sở hữu, chẳng thể nắm              bắt được. Cái danh đại Bồ-tát cũng lại như vậy, chỉ là cái bên ngoài              được thâu nhiếp, đối với mười phương, ba đời, không từ đâu đến,              không đi về đâu, cũng không trụ ở đâu. Trong đại Bồ-tát không có              danh; trong danh không có đại Bồ-tát, chẳng phải hiệp, chẳng phải              ly, chỉ giả bày ra. Vì sao? Vì đại Bồ-tát cùng với danh, tự tánh đều              là không. Trong cái không của tự tánh, hoặc đại Bồ-tát, hoặc danh              đều không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được.               Xá Lợi Tử! Do duyên cớ này, nên tôi              nói là đại Bồ-tát chỉ có giả danh.              Xá Lợi Tử! Như cái danh Thanh-văn              thừa, chỉ là cái bên ngoài được thâu nhiếp, đối với mười phương, ba              đời, không từ đâu đến, không đi về đâu, cũng không trụ ở đâu. Trong              Thanh-văn thừa không có danh; trong danh không có Thanh-văn thừa,              chẳng phải hiệp, chẳng phải ly, chỉ giả bày ra. Vì sao? Vì Thanh-văn              thừa cùng với danh, tự tánh đều là không. Trong cái không của tự              tánh, hoặc Thanh-văn thừa, hoặc danh đều không sở hữu, chẳng thể nắm              bắt được. Như cái danh Ðộc-giác thừa, Ðại-thừa, chỉ là cái bên ngoài              được thâu nhiếp, đối với mười phương, ba đời, không từ đâu đến,              không đi về đâu, cũng không trụ ở đâu. Trong Ðộc-giác thừa, Ðại-thừa              không có danh; trong danh không có Ðộc-giác thừa, Ðại-thừa, chẳng              phải hiệp, chẳng phải ly, chỉ giả bày ra. Vì sao? Vì Ðộc-giác thừa,              Ðại-thừa cùng với danh, tự tánh đều là không. Trong cái không của tự              tánh, hoặc Ðộc-giác thừa, Ðại-thừa, hoặc danh đều không sở hữu,              chẳng thể nắm bắt được. Cái danh đại Bồ-tát cũng lại như vậy, chỉ là              cái bên ngoài được thâu nhiếp, đối với mười phương, ba đời, không từ              đâu đến, không đi về đâu, cũng không trụ ở đâu. Trong đại Bồ-tát              không có danh; trong danh không có đại Bồ-tát, chẳng phải hiệp,              chẳng phải ly, chỉ giả bày ra. Vì sao? Vì đại Bồ-tát cùng với danh,              tự tánh đều là không. Trong cái không của tự tánh, hoặc đại Bồ-tát,              hoặc danh đều không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được.               Xá Lợi Tử! Do duyên cớ này, nên tôi              nói là đại Bồ-tát chỉ có giả danh.              Lúc bấy giờ, cụ thọ Thiện Hiện lại đáp              lời Xá Lợi Tử: Như Tôn giả đã hỏi: Vì duyên cớ gì mà nói, như nói là              ngã v.v... rốt ráo đều chẳng sanh?               Xá Lợi Tử! Ngã rốt ráo hoàn toàn không              sở hữu, đã chẳng thể nắm bắt được, thì tại sao có sanh? Hữu tình,              dòng sinh mạng, sự sanh, sự dưỡng, sự trưởng thành, chủ thể luân              hồi, người do người sanh, ngã tối thắng, khả năng làm việc, khả năng              khiến người làm việc, khả năng tạo nghiệp, khả năng khiến người tạo              nghiệp, tự thọ quả báo, khiến người thọ quả báo, cái biết, cái thấy,              rốt ráo đều không sở hữu, đã chẳng thể nắm bắt được, thì tại sao có              sanh? Thọ, tưởng, hành, thức rốt ráo đều không sở hữu, đã chẳng thể              nắm bắt được, thì tại sao có sanh?              Xá Lợi Tử! Nhãn xứ rốt ráo hoàn toàn              không sở hữu, đã chẳng thể nắm bắt được, thì tại sao có sanh? Nhĩ,              tỷ, thiệt, thân, ý xứ rốt ráo đều không sở hữu, đã chẳng thể nắm bắt              được, thì tại sao có sanh?               Xá Lợi Tử! Sắc xứ rốt ráo hoàn toàn              không sở hữu, đã chẳng thể nắm bắt được, thì tại sao có sanh? Thanh,              hương, vị, xúc, pháp xứ rốt ráo đều không sở hữu, đã chẳng thể nắm              bắt được, thì tại sao có sanh?              Xá Lợi Tử! Nhãn giới rốt ráo không sở              hữu, đã chẳng thể nắm bắt được, thì tại sao có sanh? Sắc giới, nhãn              thức giới và nhãn xúc cùng các thọ do nhãn xúc làm duyên sanh ra rốt              ráo đều không sở hữu, đã chẳng thể nắm bắt được, thì tại sao có              sanh?              Xá Lợi Tử! Nhĩ giới, rốt ráo không sở              hữu, đã chẳng thể nắm bắt được, thì tại sao có sanh? Thanh giới, nhĩ              thức giới và nhĩ xúc cùng các thọ do nhĩ xúc làm duyên sanh ra, rốt              ráo đều không sở hữu, đã chẳng thể nắm bắt được, thì tại sao có              sanh?               Xá Lợi Tử! Tỷ giới, rốt ráo không sở              hữu, đã chẳng thể nắm bắt được, thì tại sao có sanh? Hương giới, tỷ              thức giới và tỷ xúc cùng các thọ do tỷ xúc làm duyên sanh ra, rốt              ráo đều không sở hữu, đã chẳng thể nắm bắt được, thì tại sao có              sanh?               Xá Lợi Tử! Thiệt giới, rốt ráo không              sở hữu, đã chẳng thể nắm bắt được, thì tại sao có sanh? Vị giới,              thiệt thức giới và thiệt xúc cùng các thọ do thiệt xúc làm duyên              sanh ra, rốt ráo đều không sở hữu, đã chẳng thể nắm bắt được, thì              tại sao có sanh?               Xá Lợi Tử! Thân giới, rốt ráo không sở              hữu, đã chẳng thể nắm bắt được, thì tại sao có sanh? Xúc giới, thân              thức giới và thân xúc cùng các thọ do thân xúc làm duyên sanh ra,              rốt ráo đều không sở hữu, đã chẳng thể nắm bắt được, thì tại sao có              sanh?               Xá Lợi Tử! Ý giới, rốt ráo không sở              hữu, đã chẳng thể nắm bắt được, thì tại sao có sanh? Pháp giới, ý              thức giới và ý xúc cùng các thọ do ý xúc làm duyên sanh ra, rốt ráo              đều không sở hữu, đã chẳng thể nắm bắt được, thì tại sao có sanh?              Xá Lợi Tử! Ðịa giới, rốt ráo không sở              hữu, đã chẳng thể nắm bắt được, thì tại sao có sanh? Thủy, hỏa,              phong, không, thức giới, rốt ráo đều không sở hữu, đã chẳng thể nắm              bắt được, thì tại sao có sanh?               Xá Lợi Tử! Vô minh, rốt ráo không sở              hữu, đã chẳng thể nắm bắt được, thì tại sao có sanh? Hành, thức,              danh sắc, lục xứ, xúc, thọ, ái, thủ, hữu, sanh, lão tử, sầu, than,              khổ, ưu, não, rốt ráo đều không sở hữu, đã chẳng thể nắm bắt được,              thì tại sao có sanh?              Xá Lợi Tử! Cái không nội, rốt ráo              không sở hữu, đã chẳng thể nắm bắt được, thì tại sao có sanh? cái              không ngoại, cái không nội ngoại, cái không không, cái không lớn,              cái không thắng nghĩa, cái không hữu vi, cái không vô vi, cái không              rốt ráo, cái không không biên giới, cái không tản mạn, cái không              không đổi khác, cái không bản tánh, cái không tự tướng, cái không              cộng tướng, cái không tất cả pháp, cái không chẳng thể nắm bắt được,              cái không không tánh, cái không tự tánh, cái không không tánh tự              tánh, rốt ráo đều không sở hữu, đã chẳng thể nắm bắt được, thì tại              sao có sanh?              Xá Lợi Tử! Bố thí Ba-la-mật-đa, rốt              ráo không sở hữu, đã chẳng thể nắm bắt được, thì tại sao có sanh?              Tịnh giới, an nhẫn, tinh tấn, tịnh lự, Bát-nhã Ba-la-mật-đa, rốt ráo              đều không sở hữu, đã chẳng thể nắm bắt được, thì tại sao có sanh?                           Xá Lợi Tử! Bốn tịnh lự, rốt ráo không              sở hữu, đã chẳng thể nắm bắt được, thì tại sao có sanh? Bốn vô              lượng, bốn định vô sắc, rốt ráo đều không sở hữu, đã chẳng thể nắm              bắt được, thì tại sao có sanh?               Xá Lợi Tử! Tám giải thoát, rốt ráo              không sở hữu, đã chẳng thể nắm bắt được, thì tại sao có sanh? Tám              thắng xứ, chín định thứ đệ, mười biến xứ, rốt ráo đều không sở hữu,              đã chẳng thể nắm bắt được, thì tại sao có sanh?               Xá Lợi Tử! Bốn niệm trụ, rốt ráo không              sở hữu, đã chẳng thể nắm bắt được, thì tại sao có sanh? Bốn chánh              đoạn, bốn thần túc, năm căn, năm lực, bảy chi đẳng giác, tám chi              thánh đạo, rốt ráo đều không sở hữu, đã chẳng thể nắm bắt được, thì              tại sao có sanh?              Xá Lợi Tử! Pháp môn giải thoát không,              rốt ráo không sở hữu, đã chẳng thể nắm bắt được, thì tại sao có              sanh? Pháp môn giải thoát vô tướng, vô nguyện, rốt ráo đều không sở              hữu, đã chẳng thể nắm bắt được, thì tại sao có sanh?              Xá Lợi Tử! Năm loại mắt, rốt ráo không              sở hữu, đã chẳng thể nắm bắt được, thì tại sao có sanh? Sáu phép              thần thông, rốt ráo không sở hữu, đã chẳng thể nắm bắt được, thì tại              sao có sanh?               Xá Lợi Tử! Mười lực của Phật, rốt ráo              không sở hữu, đã chẳng thể nắm bắt được, thì tại sao có sanh? Bốn              điều không sợ, bốn sự hiểu biết thông suốt, đại từ, đại bi, đại hỷ,              đại xả, mười tám pháp Phật bất cộng, rốt ráo đều không sở hữu, đã              chẳng thể nắm bắt được, thì tại sao có sanh?              Xá Lợi Tử! Trí nhất thiết, rốt ráo              không sở hữu, đã chẳng thể nắm bắt được, thì tại sao có sanh? Trí              đạo tướng, trí nhất thiết tướng, rốt ráo đều không sở hữu, đã chẳng              thể nắm bắt được, thì tại sao có sanh?              Xá Lợi Tử! Pháp không quên mất, rốt              ráo không sở hữu, đã chẳng thể nắm bắt được, thì tại sao có sanh?              Tánh luôn luôn xả, rốt ráo đều không sở hữu, đã chẳng thể nắm bắt              được, thì tại sao có sanh?               Xá Lợi Tử! Tất cả pháp môn Đà-la-ni,              rốt ráo không sở hữu, đã chẳng thể nắm bắt được, thì tại sao có              sanh? Tất cả pháp môn Tam-ma-địa, rốt ráo không sở hữu, đã chẳng thể              nắm bắt được, thì tại sao có sanh?              Xá Lợi Tử! Bậc Cực hỷ, rốt ráo không              sở hữu, đã chẳng thể nắm bắt được, thì tại sao có sanh? bậc Ly cấu,              bậc Phát quang, bậc Diệm tuệ, bậc Cực nan thắng, bậc Hiện tiền, bậc              Viễn hành, bậc Bất động, bậc Thiện tuệ, bậc Pháp vân, rốt ráo đều              không sở hữu, đã chẳng thể nắm bắt được, thì tại sao có sanh?              Xá Lợi Tử! Bậc phàm phu, rốt ráo không              sở hữu, đã chẳng thể nắm bắt được, thì tại sao có sanh? Bậc chủng              tánh, bậc Ðệ bát, bậc Cụ kiến, bậc Bạc, bậc Ly dục, bậc Dĩ biện, bậc              Ðộc-giác, bậc Bồ-tát, bậc Như lai, rốt ráo đều không sở hữu, đã              chẳng thể nắm bắt được, thì tại sao có sanh?               Xá Lợi Tử! Thanh-văn thừa, rốt ráo              không sở hữu, đã chẳng thể nắm bắt được, thì tại sao có sanh?              Ðộc-giác thừa, Ðại-thừa, rốt ráo đều không sở hữu, đã chẳng thể nắm              bắt được, thì tại sao có sanh?              Xá Lợi Tử! Do duyên cớ này, nên tôi              nói là ngã  v.v... rốt ráo chẳng sanh.              Lúc bấy giờ, cụ thọ Thiện Hiện lại đáp              lời Xá Lợi Tử: Như Tôn giả đã hỏi, vì duyên cớ gì mà nói các pháp              cũng vậy, đều không có tự tánh?               Xá Lợi Tử! Các pháp đều không tự tánh              hòa hiệp. Vì sao? Vì hòa hợp nên có pháp, tự tánh là không.                            Khi ấy, Xá Lợi Tử hỏi Thiện Hiện: Pháp              nào không có tự tánh hòa hiệp?              Thiện Hiện đáp: Xá Lợi Tử! Sắc không              có tự tánh hòa hiệp; thọ, tưởng, hành, thức đều không có tự tánh hòa              hiệp.              Xá Lợi Tử! Nhãn xứ không có tự tánh              hòa hiệp; nhĩ, tỷ, thiệt, thân, ý xứ đều không có tự tánh hòa hiệp.              Xá Lợi Tử! Sắc xứ không có tự tánh hòa              hiệp; thanh, hương, vị, xúc, pháp xứ đều không có tự tánh hòa hiệp.              Xá Lợi Tử! Nhãn giới không có tự tánh              hòa hiệp; sắc giới, nhãn thức giới và nhãn xúc cùng các thọ do nhãn              xúc làm duyên sanh ra đều không có tự tánh hòa hiệp.               Xá Lợi Tử! Nhĩ giới không có tự tánh              hòa hiệp; thanh giới, nhĩ thức giới và nhĩ xúc cùng các thọ do nhĩ              xúc làm duyên sanh ra đều không có tự tánh hòa hiệp.               Xá Lợi Tử! Tỷ giới không có tự tánh              hòa hiệp; hương giới, tỷ thức giới và tỷ xúc cùng các thọ do tỷ xúc              làm duyên sanh ra đều không có tự tánh hòa hiệp.               Xá Lợi Tử! Thiệt giới không có tự tánh              hòa hiệp; vị giới, thiệt thức giới và thiệt xúc cùng các thọ do              thiệt xúc làm duyên sanh ra đều không có tự tánh hòa hiệp.              Xá Lợi Tử! Thân giới không có tự tánh              hòa hiệp; xúc giới, thân thức giới và thân xúc cùng các thọ do thân              xúc làm duyên sanh ra đều không có tự tánh hòa hiệp.               Xá Lợi Tử! Ý giới không có tự tánh hòa              hiệp; Pháp giới, ý thức giới và ý xúc cùng các thọ do ý xúc làm              duyên sanh ra đều không có tự tánh hòa hiệp.              Xá Lợi Tử! Ðịa giới đều không có tự              tánh hòa hiệp; thủy, hỏa, phong, không, thức giới đều không có tự              tánh hòa hiệp.              Xá Lợi Tử! Vô minh không có tự tánh              hòa hiệp; hành, thức, danh sắc, lục xứ, xúc, thọ, ái, thủ, hữu,              sanh, lão tử, sầu, than, khổ, ưu, não đều không có tự tánh hòa hiệp.              Xá Lợi Tử! Cái không nội không có tự              tánh hòa hiệp; cái không ngoại, cái không nội ngoại, cái không              không, cái không lớn, cái không thắng nghĩa, cái không hữu vi, cái              không vô vi, cái không rốt ráo, cái không không biên giới, cái không              tản mạn, cái không không đổi khác, cái không bản tánh, cái không tự              tướng, cái không cộng tướng, cái không tất cả pháp, cái không chẳng              thể nắm bắt được, cái không không tánh, cái không tự tánh, cái không              không tánh tự tánh đều không có tự tánh hòa hiệp.              Xá Lợi Tử! Bố thí Ba-la-mật-đa không              có tự tánh hòa hiệp; tịnh giới, an nhẫn, tinh tấn, tịnh lự, Bát-nhã              Ba-la-mật-đa đều không có tự tánh hòa hiệp.              Xá Lợi Tử! Bốn tịnh lự không có tự              tánh hòa hiệp; bốn vô lượng, bốn định vô sắc đều không có tự tánh              hòa hiệp.               Xá Lợi Tử! Tám giải thoát không có tự              tánh hòa hiệp; tám thắng xứ, chín định thứ đệ, mười biến xứ đều              không có tự tánh hòa hiệp.               Xá Lợi Tử! Bốn niệm trụ không có tự              tánh hòa hiệp; Bốn chánh đoạn, bốn thần túc, năm căn, năm lực, bảy              chi đẳng giác, tám chi thánh đạo đều không có tự tánh hòa hiệp.              Xá Lợi Tử! Pháp môn giải thoát không              không có tự tánh hòa hiệp; pháp môn giải thoát vô tướng, vô nguyện              đều không có tự tánh hòa hiệp.               Xá Lợi Tử! Năm loại mắt không có tự              tánh hòa hiệp; sáu phép thần thông không có tự tánh hòa hiệp.                            Xá Lợi Tử! Mười lực của Phật không có              tự tánh hòa hiệp; bốn điều không sợ, bốn sự hiểu biết thông suốt,              đại từ, đại bi, đại hỷ, đại xả, mười tám pháp Phật bất cộng đều              không có tự tánh hòa hiệp.              Xá Lợi Tử! Trí nhất thiết không có tự              tánh hòa hiệp; trí đạo tướng, trí nhất thiết tướng đều không có tự              tánh hòa hiệp.               Xá Lợi Tử! Pháp không quên mất không              có tự tánh hòa hiệp; tánh luôn luôn xả không có tự tánh hòa hiệp.                           Xá Lợi Tử! Tất cả pháp môn Đà-la-ni              đều không có tự tánh hòa hiệp; tất cả pháp môn Tam-ma-địa đều không              có tự tánh hòa hiệp.                          Xá Lợi Tử! Bậc Cực hỷ              không có tự tánh hòa hiệp; bậc Ly cấu, bậc Phát quang, bậc Diệm tuệ,              bậc Cực nan thắng, bậc Hiện tiền, bậc Viễn hành, bậc Bất động, bậc              Thiện tuệ, bậc Pháp vân đều không có tự tánh hòa hiệp.              Xá Lợi Tử! Bậc phàm phu không có tự              tánh hòa hiệp; bậc chủng tánh, bậc Ðệ bát, bậc Cụ kiến, bậc Bạc, bậc              Ly dục, bậc Dĩ biện, bậc Ðộc-giác, bậc Bồ-tát, bậc Như lai đều không              có tự tánh hòa hiệp.               Xá Lợi Tử! Thanh-văn thừa không có tự              tánh hòa hiệp; Ðộc-giác thừa, Ðại-thừa đều không có tự tánh hòa              hiệp.              Xá Lợi Tử! Do duyên cớ này, nên tôi              nói là các pháp cũng vậy, đều có không tự tánh.              Lại nữa, Xá Lợi Tử! Các pháp chẳng              phải thường, cũng không tan mất. Vì sao? Vì nếu pháp chẳng phải              thường thì không có tánh chấm dứt.               Khi ấy, Xá Lợi Tử hỏi Thiện Hiện: Pháp              nào chẳng phải thường, cũng không tan mất?              Thiện Hiện đáp: Xá Lợi Tử! Sắc chẳng              phải thường, cũng không tan mất; thọ, tưởng, hành, thức chẳng phải              thường, cũng không tan mất.               Xá Lợi Tử! Nhãn xứ chẳng phải thường,              cũng không tan mất; nhĩ, tỷ, thiệt, thân, ý xứ chẳng phải thường,              cũng không tan mất.               Xá Lợi Tử! Sắc xứ chẳng phải thường,              cũng không tan mất; thanh, hương, vị, xúc, pháp xứ chẳng phải              thường, cũng không tan mất.               Xá Lợi Tử! Nhãn giới chẳng phải              thường, cũng không tan mất; sắc giới, nhãn thức giới và nhãn xúc              cùng các thọ do nhãn xúc làm duyên sanh ra chẳng phải thường, cũng              không tan mất.               Xá Lợi Tử! Nhĩ giới chẳng phải thường,              cũng không tan mất; thanh giới, nhĩ thức giới và nhĩ xúc cùng các              thọ do nhĩ xúc làm duyên sanh ra chẳng phải thường, cũng không tan              mất.              Xá Lợi Tử! Tỷ giới chẳng phải thường,              cũng không tan mất; hương giới, tỷ thức giới và tỷ xúc cùng các thọ              do tỷ xúc làm duyên sanh ra chẳng phải thường, cũng không tan mất.                           Xá Lợi Tử! Thiệt giới chẳng phải              thường, cũng không tan mất; vị giới, thiệt thức giới và thiệt xúc              cùng các thọ do thiệt xúc làm duyên sanh ra chẳng phải thường, cũng              không tan mất.               Xá Lợi Tử! Thân giới chẳng phải              thường, cũng không tan mất; xúc giới, thân thức giới và thân xúc              cùng các thọ do thân xúc làm duyên sanh ra chẳng phải thường, cũng              không tan mất.               Xá Lợi Tử! Ý giới chẳng phải thường,              cũng không tan mất; pháp giới, ý thức giới và ý xúc cùng các thọ do              ý xúc làm duyên sanh ra chẳng phải thường, cũng không tan mất.              Xá Lợi Tử! Ðịa giới chẳng phải thường,              cũng không tan mất; thủy, hỏa, phong, không, thức giới chẳng phải              thường, cũng không tan mất.               Xá Lợi Tử! Thánh đế khổ chẳng phải              thường, cũng không tan mất; Thánh đế tập, diệt, đạo chẳng phải              thường, cũng không tan mất.               Xá Lợi Tử! Vô minh chẳng phải thường,              cũng không tan mất; hành, thức, danh sắc, lục xứ, xúc, thọ, ái, thủ,              hữu, sanh, lão tử, sầu, than, khổ, ưu, não chẳng phải thường, cũng              không tan mất.              Xá Lợi Tử! Cái không nội chẳng phải              thường, cũng không tan mất; cái không ngoại, cái không nội ngoại,              cái không không, cái không lớn, cái không thắng nghĩa, cái không hữu              vi, cái không vô vi, cái không rốt ráo, cái không không biên giới,              cái không tản mạn, cái không không đổi khác, cái không bản tánh, cái              không tự tướng, cái không cộng tướng, cái không tất cả pháp, cái              không chẳng thể nắm bắt được, cái không không tánh, cái không tự              tánh, cái không không tánh tự tánh chẳng phải thường, cũng không tan              mất.              Xá Lợi Tử! Bố thí Ba-la-mật-đa chẳng              phải thường, cũng không tan mất; tịnh giới, an nhẫn, tinh tấn, tịnh              lự, Bát-nhã Ba-la-mật-đa chẳng phải thường, cũng không tan mất.                           Xá Lợi Tử! Bốn tịnh lự chẳng phải              thường, cũng không tan mất; bốn vô lượng, bốn định vô sắc chẳng phải              thường, cũng không tan mất.               Xá Lợi Tử! Tám giải thoát chẳng phải              thường, cũng không tan mất; tám thắng xứ, chín định thứ đệ, mười              biến xứ chẳng phải thường, cũng không tan mất.               Xá Lợi Tử! Bốn niệm trụ chẳng phải              thường, cũng không tan mất; bốn chánh đoạn, bốn thần túc, năm căn,              năm lực, bảy chi đẳng giác, tám chi thánh đạo chẳng phải thường,              cũng không tan mất.               Xá Lợi Tử! Pháp môn giải thoát không              chẳng phải thường, cũng không tan mất; pháp môn giải thoát vô tướng,              vô nguyện chẳng phải thường, cũng không tan mất.               Xá Lợi Tử! Năm loại mắt chẳng phải              thường, cũng không tan mất; sáu phép thần thông chẳng phải thường,              cũng không tan mất.              Xá Lợi Tử! Mười lực của Phật chẳng              phải thường, cũng không tan mất; bốn điều không sợ, bốn sự hiểu biết              thông suốt, đại từ, đại bi, đại hỷ, đại xả, mười tám pháp Phật bất              cộng chẳng phải thường, cũng không tan mất.               Xá Lợi Tử! Trí nhất thiết chẳng phải              thường, cũng không tan mất; trí đạo tướng, trí nhất thiết tướng              chẳng phải thường, cũng không tan mất.               Xá Lợi Tử! Pháp không quên mất chẳng              phải thường, cũng không tan mất; tánh luôn luôn xả chẳng phải              thường, cũng không tan mất.               Xá Lợi Tử! Tất cả pháp môn Đà-la-ni              chẳng phải thường, cũng không tan mất; Tất cả pháp môn Tam-ma-địa              chẳng phải thường, cũng không tan mất.              Xá Lợi Tử! Bậc Cực hỷ chẳng phải              thường, cũng không tan mất; bậc Ly cấu, bậc Phát quang, bậc Diệm              tuệ, bậc Cực nan thắng, bậc Hiện tiền, bậc Viễn hành, bậc Bất động,              bậc Thiện tuệ, bậc Pháp vân chẳng phải thường, cũng không tan mất.                           Xá Lợi Tử! Bậc phàm phu chẳng phải              thường, cũng không tan mất; bậc chủng tánh, bậc Ðệ bát, bậc Cụ kiến,              bậc Bạc, bậc Ly dục, bậc Dĩ biện, bậc Ðộc-giác, bậc Bồ-tát, bậc Như              lai chẳng phải thường, cũng không tan mất.               Xá Lợi Tử! Thanh-văn thừa chẳng phải              thường, cũng không tan mất; Ðộc-giác thừa, Ðại-thừa chẳng phải              thường, cũng không tan mất.              Xá Lợi Tử! Do duyên cớ này, nên tôi              nói là các pháp cũng vậy, đều không có tự tánh.              Lại nữa, Xá Lợi Tử! Các pháp chẳng              phải lạc, cũng không tan mất. Vì sao? Vì nếu pháp chẳng phải lạc,              thì không có tánh chấm dứt.               Khi ấy Xá Lợi Tử hỏi Thiện Hiện: Pháp              nào chẳng phải lạc, cũng không tan mất?              Thiện Hiện đáp: Xá Lợi Tử! Sắc chẳng              phải lạc, cũng không tan mất; thọ, tưởng, hành, thức chẳng phải lạc,              cũng không tan mất.               Xá Lợi Tử! Nhãn xứ chẳng phải lạc,              cũng không tan mất; nhĩ, tỷ, thiệt, thân, ý xứ chẳng phải lạc, cũng              không tan mất.               Xá Lợi Tử! Sắc xứ chẳng phải lạc, cũng              không tan mất; thanh, hương, vị, xúc, pháp xứ chẳng phải lạc, cũng              không tan mất.               Xá Lợi Tử! Nhãn giới chẳng phải lạc,              cũng không tan mất; sắc giới, nhãn thức giới và nhãn xúc cùng các              thọ do nhãn xúc làm duyên sanh ra chẳng phải lạc, cũng không tan              mất.               Xá Lợi Tử! Nhĩ giới chẳng phải lạc,              cũng không tan mất; thanh giới, nhĩ thức giới và nhĩ xúc cùng các              thọ do nhĩ xúc làm duyên sanh ra chẳng phải lạc, cũng không tan mất.                           Xá Lợi Tử! Tỷ giới chẳng phải lạc,              cũng không tan mất; hương giới, tỷ thức giới và tỷ xúc cùng các thọ              do tỷ xúc làm duyên sanh ra chẳng phải lạc, cũng không tan mất.                           Xá Lợi Tử! Thiệt giới chẳng phải lạc,              cũng không tan mất; vị giới, thiệt thức giới và thiệt xúc cùng các              thọ do thiệt xúc làm duyên sanh ra chẳng phải lạc, cũng không tan              mất.               Xá Lợi Tử! Thân giới chẳng phải lạc,              cũng không tan mất; xúc giới, thân thức giới và thân xúc cùng các              thọ do thân xúc làm duyên sanh ra chẳng phải lạc, cũng không tan              mất.               Xá Lợi Tử! Ý giới chẳng phải lạc, cũng              không tan mất; pháp giới, ý thức giới và ý xúc cùng các thọ do ý xúc              làm duyên sanh ra chẳng phải lạc, cũng không tan mất.              Xá Lợi Tử! Ðịa giới chẳng phải lạc,              cũng không tan mất; thủy, hỏa, phong, không, thức giới chẳng phải              lạc, cũng không tan mất.               Xá Lợi Tử! Thánh đế khổ chẳng phải              lạc, cũng không tan mất; Thánh đế tập, diệt, đạo chẳng phải lạc,              cũng không tan mất.               Xá Lợi Tử! Vô minh chẳng phải lạc,              cũng không tan mất; hành, thức, danh sắc, lục xứ, xúc, thọ, ái, thủ,              hữu, sanh, lão tử, sầu, than, khổ, ưu, não chẳng phải lạc, cũng              không tan mất.              Xá Lợi Tử! Cái không nội chẳng phải              lạc, cũng không tan mất; cái không ngoại, cái không nội ngoại, cái              không không, cái không lớn, cái không thắng nghĩa, cái không hữu vi,              cái không vô vi, cái không rốt ráo, cái không không biên giới, cái              không tản mạn, cái không không đổi khác, cái không bản tánh, cái              không tự tướng, cái không cộng tướng, cái không tất cả pháp, cái              không chẳng thể nắm bắt được, cái không không tánh, cái không tự              tánh, cái không không tánh tự tánh chẳng phải lạc, cũng không tan              mất;              Xá Lợi Tử! Bố thí Ba-la-mật-đa chẳng              phải lạc, cũng không tan mất; tịnh giới, an nhẫn, tinh tấn, tịnh lự,              Bát-nhã Ba-la-mật-đa chẳng phải lạc, cũng không tan mất.               Xá Lợi Tử! Bốn tịnh lự chẳng phải lạc,              cũng không tan mất; bốn vô lượng, bốn định vô sắc chẳng phải lạc,              cũng không tan mất.               Xá Lợi Tử! Tám giải thoát chẳng phải              lạc, cũng không tan mất; tám thắng xứ, chín định thứ đệ, mười biến              xứ chẳng phải lạc, cũng không tan mất.               Xá Lợi Tử! Bốn niệm trụ chẳng phải              lạc, cũng không tan mất; bốn chánh đoạn, bốn thần túc, năm căn, năm              lực, bảy chi đẳng giác, tám chi thánh đạo chẳng phải lạc, cũng không              tan mất.               Xá Lợi Tử! Pháp môn giải thoát không              chẳng phải lạc, cũng không tan mất; pháp môn giải thoát vô tướng, vô              nguyện chẳng phải lạc, cũng không tan mất.               Xá Lợi Tử! Năm loại mắt chẳng phải              lạc, cũng không tan mất; sáu phép thần thông chẳng phải lạc, cũng              không tan mất.              Xá Lợi Tử! Mười lực của Phật chẳng              phải lạc, cũng không tan mất; bốn điều không sợ, bốn sự hiểu biết              thông suốt, đại từ, đại bi, đại hỷ, đại xả, mười tám pháp Phật bất              cộng chẳng phải lạc, cũng không tan mất.               Xá Lợi Tử! Trí nhất thiết chẳng phải              lạc, cũng không tan mất; trí đạo tướng, trí nhất thiết tướng chẳng              phải lạc, cũng không tan mất.               Xá Lợi Tử! Pháp không quên mất chẳng              phải lạc, cũng không tan mất; tánh luôn luôn xả chẳng phải lạc, cũng              không tan mất.               Xá Lợi Tử! Tất cả pháp môn Đà-la-ni              chẳng phải lạc, cũng không tan mất; tất cả pháp môn Tam-ma-địa chẳng              phải lạc, cũng không tan mất.              Xá Lợi Tử! Bậc Cực hỷ chẳng phải lạc,              cũng không tan mất; bậc Ly cấu, bậc Phát quang, bậc Diệm tuệ, bậc              Cực nan thắng, bậc Hiện tiền, bậc Viễn hành, bậc Bất động, bậc Thiện              tuệ, bậc Pháp vân chẳng phải lạc, cũng không tan mất.               Xá Lợi Tử! Bậc phàm phu chẳng phải              lạc, cũng không tan mất; bậc chủng tánh, bậc Ðệ bát, bậc Cụ kiến,              bậc Bạc, bậc Ly dục, bậc Dĩ biện, bậc Ðộc-giác, bậc Bồ-tát, bậc Như              lai chẳng phải lạc, cũng không tan mất.               Xá Lợi Tử! Thanh-văn thừa chẳng phải              lạc, cũng không tan mất; Ðộc-giác thừa, Ðại-thừa chẳng phải lạc,              cũng không tan mất.              Xá Lợi Tử! Do duyên cớ này, nên tôi              nói là các pháp cũng vậy, đều không có tự tánh.              Lại nữa, Xá Lợi Tử! Các pháp chẳng              phải ngã, cũng không tan mất. Vì sao? Vì nếu pháp chẳng phải ngã,              thì không có tánh chấm dứt.               Khi ấy, Xá Lợi Tử hỏi Thiện Hiện: Pháp              nào chẳng phải ngã, cũng không tan mất?              Thiện Hiện đáp: Xá Lợi Tử! Sắc chẳng              phải ngã, cũng không tan mất; thọ, tưởng, hành, thức chẳng phải ngã,              cũng không tan mất.               Xá Lợi Tử! Nhãn xứ chẳng phải ngã,              cũng không tan mất; nhĩ, tỷ, thiệt, thân, ý xứ chẳng phải ngã, cũng              không tan mất.               Xá Lợi Tử! Sắc xứ chẳng phải ngã, cũng              không tan mất; thanh, hương, vị, xúc, pháp xứ chẳng phải ngã, cũng              không tan mất.               Xá Lợi Tử! Nhãn giới chẳng phải ngã,              cũng không tan mất; sắc giới, nhãn thức giới và nhãn xúc cùng các              thọ do nhãn xúc làm duyên sanh ra chẳng phải ngã, cũng không tan              mất.               Xá Lợi Tử! Nhĩ giới chẳng phải ngã,              cũng không tan mất; thanh giới, nhĩ thức giới và nhĩ xúc cùng các              thọ do nhĩ xúc làm duyên sanh ra chẳng phải ngã, cũng không tan mất.                           Xá Lợi Tử! Tỷ giới chẳng phải ngã,              cũng không tan mất; hương giới, tỷ thức giới và tỷ xúc cùng các thọ              do tỷ xúc làm duyên sanh ra chẳng phải ngã, cũng không tan mất.                           Xá Lợi Tử! Thiệt giới chẳng phải ngã,              cũng không tan mất; vị giới, thiệt thức giới và thiệt xúc cùng các              thọ do thiệt xúc làm duyên sanh ra chẳng phải ngã, cũng không tan              mất.               Xá Lợi Tử! Thân giới chẳng phải ngã,              cũng không tan mất; xúc giới, thân thức giới và thân xúc cùng các              thọ do thân xúc làm duyên sanh ra chẳng phải ngã, cũng không tan              mất.               Xá Lợi Tử! Ý giới chẳng phải ngã, cũng              không tan mất; pháp giới, ý thức giới và ý xúc cùng các thọ do ý xúc              làm duyên sanh ra chẳng phải ngã, cũng không tan mất.              Xá Lợi Tử! Ðịa giới chẳng phải ngã,              cũng không tan mất; thủy, hỏa, phong, không, thức giới chẳng phải              ngã, cũng không tan mất.               Xá Lợi Tử! Thánh đế khổ chẳng phải              ngã, cũng không tan mất; thánh đế tập, diệt, đạo chẳng phải ngã,              cũng không tan mất.               Xá Lợi Tử! Vô minh chẳng phải ngã,              cũng không tan mất; hành, thức, danh sắc, lục xứ, xúc, thọ, ái, thủ,              hữu, sanh, lão tử, sầu, than, khổ, ưu, não chẳng phải ngã, cũng              không tan mất.              Xá Lợi Tử! Cái không nội chẳng phải              ngã, cũng không tan mất; cái không ngoại, cái không nội ngoại, cái              không không, cái không lớn, cái không thắng nghĩa, cái không hữu vi,              cái không vô vi, cái không rốt ráo, cái không không biên giới, cái              không tản mạn, cái không không đổi khác, cái không bản tánh, cái              không tự tướng, cái không cộng tướng, cái không tất cả pháp, cái              không chẳng thể nắm bắt được, cái không không tánh, cái không tự              tánh, cái không không tánh tự tánh chẳng phải ngã, cũng không tan              mất.
