XIX. PHẨM QUÁN HẠNH
03
 Lúc bấy giờ, cụ thọ Thiện Hiện đáp lời              Xá Lợi Tử: Như Tôn giả đã hỏi, thế nào gọi là quán các pháp? Xá Lợi              Tử! Các đại Bồ-tát, khi tu hành Bát-nhã-ba-la-mật-đa quán sắc chẳng              phải thường, chẳng phải vô thường; quán thọ, tưởng, hành, thức chẳng              phải thường, chẳng phải vô thường. Quán sắc chẳng phải lạc, chẳng              phải khổ; quán thọ, tưởng, hành, thức chẳng phải lạc, chẳng phải khổ.              Quán sắc chẳng phải ngã, chẳng phải vô ngã; quán thọ, tưởng, hành,              thức chẳng phải ngã, chẳng phải vô ngã. Quán sắc chẳng phải tịnh,              chẳng phải bất tịnh; quán thọ, tưởng, hành, thức chẳng phải tịnh,              chẳng phải bất tịnh. Quán sắc chẳng phải không, chẳng phải bất không;              quán thọ, tưởng, hành, thức chẳng phải không, chẳng phải bất không.              Quán sắc chẳng phải hữu tướng, chẳng phải vô tướng; quán thọ, tưởng,              hành, thức chẳng phải hữu tướng, chẳng phải vô tướng. Quán sắc chẳng              phải hữu nguyện, chẳng phải vô nguyện; quán thọ, tưởng, hành, thức              chẳng phải hữu nguyện, chẳng phải vô nguyện. Quán sắc chẳng phải              tịch tịnh, chẳng phải bất tịch tịnh; quán thọ, tưởng, hành, thức              chẳng phải tịch tịnh, chẳng phải bất tịch tịnh. Quán sắc chẳng phải              viễn ly, chẳng phải bất viễn ly; quán thọ, tưởng, hành, thức chẳng              phải viễn ly, chẳng phải bất viễn ly.              Xá Lợi Tử! Như thế gọi là quán các              pháp.              Xá Lợi Tử! Các đại Bồ-tát, khi tu hành              Bát-nhã-ba-la-mật-đa, quán nhãn xứ chẳng phải thường, chẳng phải vô              thường; quán nhĩ, tỷ, thiệt, thân, ý xứ chẳng phải thường, chẳng              phải vô thường. Quán nhãn xứ chẳng phải lạc, chẳng phải khổ; quán              nhĩ, tỷ, thiệt, thân, ý xứ chẳng phải lạc, chẳng phải khổ. Quán nhãn              xứ chẳng phải ngã, chẳng phải vô ngã; quán nhĩ, tỷ, thiệt, thân, ý              xứ chẳng phải ngã, chẳng phải vô ngã. Quán nhãn xứ chẳng phải tịnh,              chẳng phải bất tịnh; quán nhĩ, tỷ, thiệt, thân, ý xứ chẳng phải tịnh,              chẳng phải bất tịnh. Quán nhãn xứ chẳng phải không, chẳng phải bất              không; quán nhĩ, tỷ, thiệt, thân, ý xứ chẳng phải không, chẳng phải              bất không. Quán nhãn xứ chẳng phải hữu tướng, chẳng phải vô tướng;              quán nhĩ, tỷ, thiệt, thân, ý xứ chẳng phải hữu tướng, chẳng phải vô              tướng. Quán nhãn xứ chẳng phải hữu nguyện, chẳng phải vô nguyện;              quán nhĩ, tỷ, thiệt, thân, ý xứ chẳng phải hữu nguyện, chẳng phải vô              nguyện. Quán nhãn xứ chẳng phải tịch tịnh, chẳng phải bất tịch tịnh;              quán nhĩ, tỷ, thiệt, thân, ý xứ chẳng phải tịch tịnh, chẳng phải bất              tịch tịnh. Quán nhãn xứ chẳng phải viễn ly, chẳng phải bất viễn ly;              quán nhĩ, tỷ, thiệt, thân, ý xứ chẳng phải viễn ly, chẳng phải bất              viễn ly.              Xá Lợi Tử! Như thế gọi là quán các              pháp.              Xá Lợi Tử! Các đại Bồ-tát, khi tu hành              Bát-nhã-ba-la-mật-đa, quán sắc xứ chẳng phải thường, chẳng phải vô              thường; quán thanh, hương, vị, xúc, pháp xứ chẳng phải thường, chẳng              phải vô thường. Quán sắc xứ chẳng phải lạc, chẳng phải khổ; quán              thanh, hương, vị, xúc, pháp xứ chẳng phải lạc, chẳng phải khổ. Quán              sắc xứ chẳng phải ngã, chẳng phải vô ngã; quán thanh, hương, vị, xúc,              pháp xứ chẳng phải ngã, chẳng phải vô ngã. Quán sắc xứ chẳng phải              tịnh, chẳng phải bất tịnh; quán thanh, hương, vị, xúc, pháp xứ chẳng              phải tịnh, chẳng phải bất tịnh. Quán sắc xứ chẳng phải không, chẳng              phải bất không; quán thanh, hương, vị, xúc, pháp xứ chẳng phải không,              chẳng phải bất không. Quán sắc xứ chẳng phải hữu tướng, chẳng phải              vô tướng; quán thanh, hương, vị, xúc, pháp xứ chẳng phải hữu tướng,              chẳng phải vô tướng. Quán sắc xứ chẳng phải hữu nguyện, chẳng phải              vô nguyện; quán thanh, hương, vị, xúc, pháp xứ chẳng phải hữu nguyện,              chẳng phải vô nguyện. Quán sắc xứ chẳng phải tịch tịnh, chẳng phải              bất tịch tịnh; quán thanh, hương, vị, xúc, pháp xứ chẳng phải tịch              tịnh, chẳng phải bất tịch tịnh. Quán sắc xứ chẳng phải viễn ly,              chẳng phải bất viễn ly; quán thanh, hương, vị, xúc, pháp xứ chẳng              phải viễn ly, chẳng phải bất viễn ly.              Xá Lợi Tử! Như thế gọi là quán các              pháp.              Xá Lợi Tử! Các đại Bồ-tát, khi tu hành              Bát-nhã-ba-la-mật-đa, quán nhãn giới chẳng phải thường, chẳng phải              vô thường; quán sắc giới, nhãn thức giới và nhãn xúc cùng các thọ do              nhãn xúc làm duyên sanh ra chẳng phải thường, chẳng phải vô thường.              Quán nhãn giới chẳng phải lạc, chẳng phải khổ; quán sắc giới, nhãn              thức giới và nh thức giới và nhthọ do nhãn xúc làm duyên sanh ra              chẳng phải lạc, chẳng phải khổ. Quán nhãn giới chẳng phải ngã, chẳng              phải vô ngã; quán sắc giới, nhãn thức giới và nhãn xúc cùng các thọ              do nhãn xúc làm duyên sanh ra chẳng phải ngã, chẳng phải vô ngã.              Quán nhãn giới chẳng phải tịnh, chẳng phải bất tịnh; quán sắc giới,              nhãn thức giới và nhãn xúc cùng các thọ do nhãn xúc làm duyên sanh              ra chẳng phải tịnh, chẳng phải bất tịnh. Quán nhãn giới chẳng phải              không, chẳng phải bất không; quán sắc giới, nhãn thức giới và nhãn              xúc cùng các thọ do nhãn xúc làm duyên sanh ra chẳng phải không,              chẳng phải bất không. Quán nhãn giới chẳng phải hữu tướng, chẳng              phải vô tướng; quán sắc giới, nhãn thức giới và nhãn xúc cùng các              thọ do nhãn xúc làm duyên sanh ra chẳng phải hữu tướng, chẳng phải              vô tướng. Quán nhãn giới chẳng phải hữu nguyện, chẳng phải vô              nguyện; quán sắc giới, nhãn thức giới và nhãn xúc cùng các thọ do              nhãn xúc làm duyên sanh ra chẳng phải hữu nguyện, chẳng phải vô              nguyện. Quán nhãn giới chẳng phải tịch tịnh, chẳng phải bất tịch              tịnh; quán sắc giới, nhãn thức giới và nhãn xúc cùng các thọ do nhãn              xúc làm duyên sanh ra chẳng phải tịch tịnh, chẳng phải bất tịch              tịnh. Quán nhãn giới chẳng phải viễn ly, chẳng phải bất viễn ly;              quán sắc giới, nhãn thức giới và nhãn xúc cùng các thọ do nhãn xúc              làm duyên sanh ra chẳng phải viễn ly, chẳng phải bất viễn ly.              Xá Lợi Tử! Như thế gọi là quán các              pháp.              Xá Lợi Tử! Các đại Bồ-tát, khi tu hành              Bát-nhã-ba-la-mật-đa, quán nhĩ giới chẳng phải thường, chẳng phải vô              thường; quán thanh giới, nhĩ thức giới và nhĩ xúc cùng các thọ do              nhĩ xúc làm duyên sanh ra chẳng phải thường, chẳng phải vô thường.              Quán nhĩ giới chẳng phải lạc, chẳng phải khổ; quán thanh giới, nhĩ              thức giới và nhĩ xúc cùng các thọ do nhĩ xúc làm duyên sanh ra chẳng              phải lạc, chẳng phải khổ. Quán nhĩ giới chẳng phải ngã, chẳng phải              vô ngã; quán thanh giới, nhĩ thức giới và nhĩ xúc cùng các thọ do              nhĩ xúc làm duyên sanh ra chẳng phải ngã, chẳng phải vô ngã. Quán              nhĩ giới chẳng phải tịnh, chẳng phải bất tịnh; quán thanh giới, nhĩ              thức giới và nhĩ xúc cùng các thọ do nhĩ xúc làm duyên sanh ra chẳng              phải tịnh, chẳng phải bất tịnh. Quán nhĩ giới chẳng phải không,              chẳng phải bất không; quán thanh giới, nhĩ thức giới và nhĩ xúc cùng              các thọ do nhĩ xúc làm duyên sanh ra chẳng phải không, chẳng phải              bất không. Quán nhĩ giới chẳng phải hữu tướng, chẳng phải vô tướng;              quán thanh giới, nhĩ thức giới và nhĩ xúc cùng các thọ do nhĩ xúc              làm duyên sanh ra chẳng phải hữu tướng, chẳng phải vô tướng. Quán              nhĩ giới chẳng phải hữu nguyện, chẳng phải vô nguyện; quán thanh              giới, nhĩ thức giới và nhĩ xúc cùng các thọ do nhĩ xúc làm duyên              sanh ra chẳng phải hữu nguyện, chẳng phải vô nguyện. Quán nhĩ giới              chẳng phải tịch tịnh, chẳng phải bất tịch tịnh; quán thanh giới, nhĩ              thức giới và nhĩ xúc cùng các thọ do nhĩ xúc làm duyên sanh ra chẳng              phải tịch tịnh, chẳng phải bất tịch tịnh. Quán nhĩ giới chẳng phải              viễn ly, chẳng phải bất viễn ly; quán thanh giới, nhĩ thức giới và              nhĩ xúc cùng các thọ do nhĩ xúc làm duyên sanh ra chẳng phải viễn              ly, chẳng phải bất viễn ly.              Xá Lợi Tử! Như thế gọi là quán các              pháp.              Xá Lợi Tử! Các đại Bồ-tát, khi tu hành              Bát-nhã-ba-la-mật-đa, quán tỷ giới chẳng phải thường, chẳng phải vô              thường; quán hương giới, tỷ thức giới và tỷ xúc cùng các thọ do tỷ              xúc làm duyên sanh ra chẳng phải thường, chẳng phải vô thường. Quán              tỷ giới chẳng phải lạc, chẳng phải khổ; quán hương giới, tỷ thức              giới và tỷ xúc cùng các thọ do tỷ xúc làm duyên sanh ra chẳng phải              lạc, chẳng phải khổ. Quán tỷ giới chẳng phải ngã, chẳng phải vô ngã;              quán hương giới, tỷ thức giới và tỷ xúc cùng các thọ do tỷ xúc làm              duyên sanh ra chẳng phải ngã, chẳng phải vô ngã. Quán tỷ giới chẳng              phải tịnh, chẳng phải bất tịnh; quán hương giới, tỷ thức giới và tỷ              xúc cùng các thọ do tỷ xúc làm duyên sanh ra chẳng phải tịnh, chẳng              phải bất tịnh. Quán tỷ giới chẳng phải không, chẳng phải bất không;              quán hương giới, tỷ thức giới và tỷ xúc cùng các thọ do tỷ xúc làm              duyên sanh ra chẳng phải không, chẳng phải bất không. Quán tỷ giới              chẳng phải hữu tướng, chẳng phải vô tướng; quán hương giới, tỷ thức              giới và tỷ xúc cùng các thọ do tỷ xúc làm duyên sanh ra chẳng phải              hữu tướng, chẳng phải vô tướng. Quán tỷ giới chẳng phải hữu nguyện,              chẳng phải vô nguyện; quán hương giới, tỷ thức giới và tỷ xúc cùng              các thọ do tỷ xúc làm duyên sanh ra chẳng phải hữu nguyện, chẳng              phải vô nguyện. Quán tỷ giới chẳng phải tịch tịnh, chẳng phải bất              tịch tịnh; quán hương giới, tỷ thức giới và tỷ xúc cùng các thọ do              tỷ xúc làm duyên sanh ra chẳng phải tịch tịnh, chẳng phải bất tịch              tịnh. Quán tỷ giới chẳng phải viễn ly, chẳng phải bất viễn ly; quán              hương giới, tỷ thức giới và tỷ xúc cùng các thọ do tỷ xúc làm duyên              sanh ra chẳng phải viễn ly, chẳng phải bất viễn ly.              Xá Lợi Tử! Như thế gọi là quán các              pháp.              Xá Lợi Tử! Các đại Bồ-tát, khi tu hành              Bát-nhã-ba-la-mật-đa, quán thiệt giới chẳng phải thường, chẳng phải              vô thường; quán vị giới, thiệt thức giới và thiệt xúc cùng các thọ              do thiệt xúc làm duyên sanh ra chẳng phải thường, chẳng phải vô              thường. Quán thiệt giới chẳng phải lạc, chẳng phải khổ; quán vị              giới, thiệt thức giới và thiệt xúc cùng các thọ do thiệt xúc làm              duyên sanh ra chẳng phải lạc, chẳng phải khổ. Quán thiệt giới chẳng              phải ngã, chẳng phải vô ngã; quán vị giới, thiệt thức giới và thiệt              xúc cùng các thọ do thiệt xúc làm duyên sanh ra chẳng phải ngã,              chẳng phải vô ngã. Quán thiệt giới chẳng phải tịnh, chẳng phải bất              tịnh; quán vị giới, thiệt thức giới và thiệt xúc cùng các thọ do              thiệt xúc làm duyên sanh ra chẳng phải tịnh, chẳng phải bất tịnh.              Quán thiệt giới chẳng phải không, chẳng phải bất không; quán vị              giới, thiệt thức giới và thiệt xúc cùng các thọ do thiệt xúc làm              duyên sanh ra chẳng phải không, chẳng phải bất không. Quán thiệt              giới chẳng phải hữu tướng, chẳng phải vô tướng; quán vị giới, thiệt              thức giới và thiệt xúc cùng các thọ do thiệt xúc làm duyên sanh ra              chẳng phải hữu tướng, chẳng phải vô tướng. Quán thiệt giới chẳng              phải hữu nguyện, chẳng phải vô nguyện; quán vị giới, thiệt thức giới              và thiệt xúc cùng các thọ do thiệt xúc làm duyên sanh ra chẳng phải              hữu nguyện, chẳng phải vô nguyện. Quán thiệt giới chẳng phải tịch              tịnh, chẳng phải bất tịch tịnh; quán vị giới, thiệt thức giới và              thiệt xúc cùng các thọ do thiệt xúc làm duyên sanh ra chẳng phải              tịch tịnh, chẳng phải bất tịch tịnh. Quán thiệt giới chẳng phải viễn              ly, chẳng phải bất viễn ly; quán vị giới, thiệt thức giới và thiệt              xúc cùng các thọ do thiệt xúc làm duyên sanh ra chẳng phải viễn ly,              chẳng phải bất viễn ly.              Xá Lợi Tử! Như thế gọi là quán các              pháp.              Xá Lợi Tử! Các đại Bồ-tát, khi tu hành              Bát-nhã-ba-la-mật-đa, quán thân giới chẳng phải thường, chẳng phải              vô thường; quán xúc giới, thân thức giới và thân xúc cùng các thọ do              thân xúc làm duyên sanh ra chẳng phải thường, chẳng phải vô thường.              Quán thân giới chẳng phải lạc, chẳng phải khổ; quán xúc giới, thân              thức giới và thân xúc cùng các thọ do thân xúc làm duyên sanh ra              chẳng phải lạc, chẳng phải khổ. Quán thân giới chẳng phải ngã, chẳng              phải vô ngã; quán xúc giới, thân thức giới và thân xúc cùng các thọ              do thân xúc làm duyên sanh ra chẳng phải ngã, chẳng phải vô ngã.              Quán thân giới chẳng phải tịnh, chẳng phải bất tịnh; quán xúc giới,              thân thức giới và thân xúc cùng các thọ do thân xúc làm duyên sanh              ra chẳng phải tịnh, chẳng phải bất tịnh. Quán thân giới chẳng phải              không, chẳng phải bất không; quán xúc giới, thân thức giới và thân              xúc cùng các thọ do thân xúc làm duyên sanh ra chẳng phải không,              chẳng phải bất không. Quán thân giới chẳng phải hữu tướng, chẳng              phải vô tướng; quán xúc giới, thân thức giới và thân xúc cùng các              thọ do thân xúc làm duyên sanh ra chẳng phải hữu tướng, chẳng phải              vô tướng. Quán thân giới chẳng phải hữu nguyện, chẳng phải vô              nguyện; quán xúc giới, thân thức giới và thân xúc cùng các thọ do              thân xúc làm duyên sanh ra chẳng phải hữu nguyện, chẳng phải vô              nguyện. Quán thân giới chẳng phải tịch tịnh, chẳng phải bất tịch              tịnh; quán xúc giới, thân thức giới và thân xúc cùng các thọ do thân              xúc làm duyên sanh ra chẳng phải tịch tịnh, chẳng phải bất tịch              tịnh. Quán thân giới chẳng phải viễn ly, chẳng phải bất viễn ly;              quán xúc giới, thân thức giới và thân xúc cùng các thọ do thân xúc              làm duyên sanh ra chẳng phải viễn ly, chẳng phải bất viễn ly.              Xá Lợi Tử! Như thế gọi là quán các              pháp.              Xá Lợi Tử! Các đại Bồ-tát, khi tu hành              Bát-nhã-ba-la-mật-đa, quán ý giới chẳng phải thường, chẳng phải vô              thường; quán pháp giới, ý thức giới và ý xúc cùng các thọ do ý xúc              làm duyên sanh ra chẳng phải thường, chẳng phải vô thường. Quán ý              giới chẳng phải lạc, chẳng phải khổ; quán pháp giới, ý thức giới và              ý xúc cùng các thọ do ý xúc làm duyên sanh ra chẳng phải lạc, chẳng              phải khổ. Quán ý giới chẳng phải ngã, chẳng phải vô ngã; quán pháp              giới, ý thức giới và ý xúc cùng các thọ do ý xúc làm duyên sanh ra              chẳng phải ngã, chẳng phải vô ngã. Quán ý giới chẳng phải tịnh,              chẳng phải bất tịnh; quán pháp giới, ý thức giới và ý xúc cùng các              thọ do ý xúc làm duyên sanh ra chẳng phải tịnh, chẳng phải bất tịnh.              Quán ý giới chẳng phải không, chẳng phải bất không; quán pháp giới,              ý thức giới và ý xúc cùng các thọ do ý xúc làm duyên sanh ra chẳng              phải không, chẳng phải bất không. Quán ý giới chẳng phải hữu tướng,              chẳng phải vô tướng; quán pháp giới, ý thức giới và ý xúc cùng các              thọ do ý xúc làm duyên sanh ra chẳng phải hữu tướng, chẳng phải vô              tướng. Quán ý giới chẳng phải hữu nguyện, chẳng phải vô nguyện; quán              pháp giới, ý thức giới và ý xúc cùng các thọ do ý xúc làm duyên sanh              ra chẳng phải hữu nguyện, chẳng phải vô nguyện. Quán ý giới chẳng              phải tịch tịnh, chẳng phải bất tịch tịnh; quán pháp giới, ý thức              giới và ý xúc cùng các thọ do ý xúc làm duyên sanh ra chẳng phải              tịch tịnh, chẳng phải bất tịch tịnh. Quán ý giới chẳng phải viễn ly,              chẳng phải bất viễn ly; quán pháp giới, ý thức giới và ý xúc cùng              các thọ do ý xúc làm duyên sanh ra chẳng phải viễn ly, chẳng phải              bất viễn ly.              Xá Lợi Tử! Như thế gọi là quán các              pháp.              Xá Lợi Tử! Các đại Bồ-tát, khi tu hành              Bát-nhã-ba-la-mật-đa, quán địa giới chẳng phải thường, chẳng phải vô              thường; quán thủy, hỏa, phong, không, thức giới chẳng phải thường,              chẳng phải vô thường. Quán địa giới chẳng phải lạc, chẳng phải khổ;              quán thủy, hỏa, phong, không, thức giới chẳng phải lạc, chẳng phải              khổ. Quán địa giới chẳng phải ngã, chẳng phải vô ngã; quán thủy,              hỏa, phong, không, thức giới chẳng phải ngã, chẳng phải vô ngã. Quán              địa giới chẳng phải tịnh, chẳng phải bất tịnh; quán thủy, hỏa,              phong, không, thức giới chẳng phải tịnh, chẳng phải bất tịnh. Quán              địa giới chẳng phải không, chẳng phải bất không; quán thủy, hỏa,              phong, không, thức giới chẳng phải không, chẳng phải bất không. Quán              địa giới chẳng phải hữu tướng, chẳng phải vô tướng; quán thủy, hỏa,              phong, không, thức giới chẳng phải hữu tướng, chẳng phải vô tướng.              Quán địa giới chẳng phải hữu nguyện, chẳng phải vô nguyện; quán              thủy, hỏa, phong, không, thức giới chẳng phải hữu nguyện, chẳng phải              vô nguyện. Quán địa giới chẳng phải tịch tịnh, chẳng phải bất tịch              tịnh; quán thủy, hỏa, phong, không, thức giới chẳng phải tịch tịnh,              chẳng phải bất tịch tịnh. Quán địa giới chẳng phải viễn ly, chẳng              phải bất viễn ly; quán thủy, hỏa, phong, không, thức giới chẳng phải              viễn ly, chẳng phải bất viễn ly.              Xá Lợi Tử! Như thế gọi là quán các              pháp.              Xá Lợi Tử! Các đại Bồ-tát, khi tu hành              Bát-nhã-ba-la-mật-đa, quán Thánh đế khổ chẳng phải thường, chẳng              phải vô thường; quán Thánh đế tập, diệt, đạo chẳng phải thường,              chẳng phải vô thường. Quán Thánh đế khổ chẳng phải lạc, chẳng phải              khổ; quán Thánh đế tập, diệt, đạo chẳng phải lạc, chẳng phải khổ.              Quán Thánh đế khổ chẳng phải ngã, chẳng phải vô ngã; quán Thánh đế              tập, diệt, đạo chẳng phải ngã, chẳng phải vô ngã. Quán Thánh đế khổ              chẳng phải tịnh, chẳng phải bất tịnh; quán Thánh đế tập, diệt, đạo              chẳng phải tịnh, chẳng phải bất tịnh. Quán Thánh đế khổ chẳng phải              không, chẳng phải bất không; quán Thánh đế tập, diệt, đạo chẳng phải              không, chẳng phải bất không. Quán Thánh đế khổ chẳng phải hữu tướng,              chẳng phải vô tướng; quán Thánh đế tập, diệt, đạo chẳng phải hữu              tướng, chẳng phải vô tướng. Quán Thánh đế khổ chẳng phải hữu nguyện,              chẳng phải vô nguyện; quán Thánh đế tập, diệt, đạo chẳng phải hữu              nguyện, chẳng phải vô nguyện. Quán Thánh đế khổ chẳng phải tịch              tịnh, chẳng phải bất tịch tịnh; quán Thánh đế tập, diệt, đạo chẳng              phải tịch tịnh, chẳng phải bất tịch tịnh. Quán Thánh đế khổ chẳng              phải viễn ly, chẳng phải bất viễn ly; quán Thánh đế tập, diệt, đạo              chẳng phải viễn ly, chẳng phải bất viễn ly.              Xá Lợi Tử! Như thế gọi là quán các              pháp.              Xá Lợi Tử! Các đại Bồ-tát, khi tu hành              Bát-nhã-ba-la-mật-đa, quán vô minh chẳng phải thường, chẳng phải vô              thường; quán hành, thức, danh sắc, lục xứ, xúc, thọ, ái, thủ, hữu,              sanh, lão tử, sầu, than, khổ, ưu, não chẳng phải thường, chẳng phải              vô thường. Quán vô minh chẳng phải lạc, chẳng phải khổ; quán hành,              thức, danh sắc, lục xứ, xúc, thọ, ái, thủ, hữu, sanh, lão tử, sầu,              than, khổ, ưu, não chẳng phải lạc, chẳng phải khổ. Quán vô minh              chẳng phải ngã, chẳng phải vô ngã; quán hành, thức, danh sắc, lục              xứ, xúc, thọ, ái, thủ, hữu, sanh, lão tử, sầu, than, khổ, ưu, não              chẳng phải ngã, chẳng phải vô ngã. Quán vô minh chẳng phải tịnh,              chẳng phải bất tịnh; quán hành, thức, danh sắc, lục xứ, xúc, thọ,              ái, thủ, hữu, sanh, lão tử, sầu, than, khổ, ưu, não chẳng phải tịnh,              chẳng phải bất tịnh. Quán vô minh chẳng phải không, chẳng phải bất              không; quán hành, thức, danh sắc, lục xứ, xúc, thọ, ái, thủ, hữu,              sanh, lão tử, sầu, than, khổ, ưu, não chẳng phải không, chẳng phải              bất không. Quán vô minh chẳng phải hữu tướng, chẳng phải vô tướng;              quán hành, thức, danh sắc, lục xứ, xúc, thọ, ái, thủ, hữu, sanh, lão              tử, sầu, than, khổ, ưu, não chẳng phải hữu tướng, chẳng phải vô              tướng. Quán vô minh chẳng phải hữu nguyện, chẳng phải vô nguyện;              quán hành, thức, danh sắc, lục xứ, xúc, thọ, ái, thủ, hữu, sanh, lão              tử, sầu, than, khổ, ưu, não chẳng phải hữu nguyện, chẳng phải vô              nguyện. Quán vô minh chẳng phải tịch tịnh, chẳng phải bất tịch tịnh;              quán hành, thức, danh sắc, lục xứ, xúc, thọ, ái, thủ, hữu, sanh, lão              tử, sầu, than, khổ, ưu, não chẳng phải tịch tịnh, chẳng phải bất              tịch tịnh. Quán vô minh chẳng phải viễn ly, chẳng phải bất viễn ly;              quán hành, thức, danh sắc, lục xứ, xúc, thọ, ái, thủ, hữu, sanh, lão              tử, sầu, than, khổ, ưu, não chẳng phải viễn ly, chẳng phải bất viễn              ly.              Xá Lợi Tử! Như thế gọi là quán các              pháp.              Xá Lợi Tử! Các đại Bồ-tát, khi tu hành              Bát-nhã-ba-la-mật-đa, quán cái không nội chẳng phải thường, chẳng              phải vô thường; quán cái không ngoại, cái không nội ngoại, cái không              không, cái không lớn, cái không thắng nghĩa, cái không hữu vi, cái              không vô vi, cái không rốt ráo, cái không không biên giới, cái không              tản mạn, cái không không đổi khác, cái không bản tánh, cái không tự              tướng, cái không cộng tướng, cái không tất cả pháp, cái không chẳng              thể nắm bắt được, cái không không tánh, cái không tự tánh, cái không              không tánh tự tánh chẳng phải thường, chẳng phải vô thường. Quán cái              không nội chẳng phải lạc, chẳng phải khổ; quán cái không ngoại, cái              không nội ngoại, cái không không, cái không lớn, cái không thắng              nghĩa, cái không hữu vi, cái không vô vi, cái không rốt ráo, cái              không không biên giới, cái không tản mạn, cái không không đổi khác,              cái không bản tánh, cái không tự tướng, cái không cộng tướng, cái              không tất cả pháp, cái không chẳng thể nắm bắt được, cái không không              tánh, cái không tự tánh, cái không không tánh tự tánh chẳng phải              lạc, chẳng phải khổ. Quán cái không nội chẳng phải ngã, chẳng phải              vô ngã; quán cái không ngoại, cái không nội ngoại, cái không không,              cái không lớn, cái không thắng nghĩa, cái không hữu vi, cái không vô              vi, cái không rốt ráo, cái không không biên giới, cái không tản mạn,              cái không không đổi khác, cái không bản tánh, cái không tự tướng,              cái không cộng tướng, cái không tất cả pháp, cái không chẳng thể nắm              bắt được, cái không không tánh, cái không tự tánh, cái không không              tánh tự tánh chẳng phải ngã, chẳng phải vô ngã. Quán cái không nội              chẳng phải tịnh, chẳng phải bất tịnh; quán cái không ngoại, cái              không nội ngoại, cái không không, cái không lớn, cái không thắng              nghĩa, cái không hữu vi, cái không vô vi, cái không rốt ráo, cái              không không biên giới, cái không tản mạn, cái không không đổi khác,              cái không bản tánh, cái không tự tướng, cái không cộng tướng, cái              không tất cả pháp, cái không chẳng thể nắm bắt được, cái không không              tánh, cái không tự tánh, cái không không tánh tự tánh chẳng phải              tịnh, chẳng phải bất tịnh. Quán cái không nội chẳng phải không,              chẳng phải bất không; quán cái không ngoại, cái không nội ngoại, cái              không không, cái không lớn, cái không thắng nghĩa, cái không hữu vi,              cái không vô vi, cái không rốt ráo, cái không không biên giới, cái              không tản mạn, cái không không đổi khác, cái không bản tánh, cái              không tự tướng, cái không cộng tướng, cái không tất cả pháp, cái              không chẳng thể nắm bắt được, cái không không tánh, cái không tự              tánh, cái không không tánh tự tánh chẳng phải không, chẳng phải bất              không. Quán cái không nội chẳng phải hữu tướng, chẳng phải vô tướng;              quán cái không ngoại, cái không nội ngoại, cái không không, cái              không lớn, cái không thắng nghĩa, cái không hữu vi, cái không vô vi,              cái không rốt ráo, cái không không biên giới, cái không tản mạn, cái              không không đổi khác, cái không bản tánh, cái không tự tướng, cái              không cộng tướng, cái không tất cả pháp, cái không chẳng thể nắm bắt              được, cái không không tánh, cái không tự tánh, cái không không tánh              tự tánh chẳng phải hữu tướng, chẳng phải vô tướng. Quán cái không              nội chẳng phải hữu nguyện, chẳng phải vô nguyện; quán cái không              ngoại, cái không nội ngoại, cái không không, cái không lớn, cái              không thắng nghĩa, cái không hữu vi, cái không vô vi, cái không rốt              ráo, cái không không biên giới, cái không tản mạn, cái không không              đổi khác, cái không bản tánh, cái không tự tướng, cái không cộng              tướng, cái không tất cả pháp, cái không chẳng thể nắm bắt được, cái              không không tánh, cái không tự tánh, cái không không tánh tự tánh              chẳng phải hữu nguyện, chẳng phải vô nguyện. Quán cái không nội              chẳng phải tịch tịnh, chẳng phải bất tịch tịnh; quán cái không              ngoại, cái không nội ngoại, cái không không, cái không lớn, cái              không thắng nghĩa, cái không hữu vi, cái không vô vi, cái không rốt              ráo, cái không không biên giới, cái không tản mạn, cái không không              đổi khác, cái không bản tánh, cái không tự tướng, cái không cộng              tướng, cái không tất cả pháp, cái không chẳng thể nắm bắt được, cái              không không tánh, cái không tự tánh, cái không không tánh tự tánh              chẳng phải tịch tịnh, chẳng phải bất tịch tịnh. Quán cái không nội              chẳng phải viễn ly, chẳng phải bất viễn ly; quán cái không ngoại,              cái không nội ngoại, cái không không, cái không lớn, cái không thắng              nghĩa, cái không hữu vi, cái không vô vi, cái không rốt ráo, cái              không không biên giới, cái không tản mạn, cái không không đổi khác,              cái không bản tánh, cái không tự tướng, cái không cộng tướng, cái              không tất cả pháp, cái không chẳng thể nắm bắt được, cái không không              tánh, cái không tự tánh, cái không không tánh tự tánh chẳng phải              viễn ly, chẳng phải bất viễn ly.              Xá Lợi Tử! Như thế gọi là quán các              pháp.              Xá Lợi Tử! Các đại Bồ-tát, khi tu hành              Bát-nhã-ba-la-mật-đa, quán bố thí Ba-la-mật-đa chẳng phải thường,              chẳng phải vô thường; quán tịnh giới, an nhẫn, tinh tấn, tịnh lự,              Bát-nhã-ba-la-mật-đa chẳng phải thường, chẳng phải vô thường. Quán              bố thí Ba-la-mật-đa chẳng phải lạc, chẳng phải khổ; quán tịnh giới,              an nhẫn, tinh tấn, tịnh lự, Bát-nhã-ba-la-mật-đa chẳng phải lạc,              chẳng phải khổ. Quán bố thí Ba-la-mật-đa chẳng phải ngã, chẳng phải              vô ngã; quán tịnh giới, an nhẫn, tinh tấn, tịnh lự,              Bát-nhã-ba-la-mật-đa chẳng phải ngã, chẳng phải vô ngã. Quán bố thí              Ba-la-mật-đa chẳng phải tịnh, chẳng phải bất tịnh; quán tịnh giới,              an nhẫn, tinh tấn, tịnh lự, Bát-nhã-ba-la-mật-đa chẳng phải tịnh,              chẳng phải bất tịnh. Quán bố thí Ba-la-mật-đa chẳng phải không,              chẳng phải bất không; quán tịnh giới, an nhẫn, tinh tấn, tịnh lự,              Bát-nhã-ba-la-mật-đa chẳng phải không, chẳng phải bất không. Quán bố              thí Ba-la-mật-đa chẳng phải hữu tướng, chẳng phải vô tướng; quán              tịnh giới, an nhẫn, tinh tấn, tịnh lự, Bát-nhã-ba-la-mật-đa chẳng              phải hữu tướng, chẳng phải vô tướng. Quán bố thí Ba-la-mật-đa chẳng              phải hữu nguyện, chẳng phải vô nguyện; quán tịnh giới, an nhẫn, tinh              tấn, tịnh lự, Bát-nhã-ba-la-mật-đa chẳng phải hữu nguyện, chẳng phải              vô nguyện. Quán bố thí Ba-la-mật-đa chẳng phải tịch tịnh, chẳng phải              bất tịch tịnh; quán tịnh giới, an nhẫn, tinh tấn, tịnh lự,              Bát-nhã-ba-la-mật-đa chẳng phải tịch tịnh, chẳng phải bất tịch tịnh.              Quán bố thí Ba-la-mật-đa chẳng phải viễn ly, chẳng phải bất viễn ly;              quán tịnh giới, an nhẫn, tinh tấn, tịnh lự, Bát-nhã-ba-la-mật-đa              chẳng phải viễn ly, chẳng phải bất viễn ly.              Xá Lợi Tử! Như thế gọi là quán các              pháp.              Xá Lợi Tử! Các đại Bồ-tát, khi tu hành              Bát-nhã-ba-la-mật-đa, quán bốn tịnh lự chẳng phải thường, chẳng phải              vô thường; quán bốn vô lượng, bốn định vô sắc chẳng phải thường,              chẳng phải vô thường. Quán bốn tịnh lự chẳng phải lạc, chẳng phải              khổ; quán bốn vô lượng, bốn định vô sắc chẳng phải lạc, chẳng phải              khổ. Quán bốn tịnh lự chẳng phải ngã, chẳng phải vô ngã; quán bốn vô              lượng, bốn định vô sắc chẳng phải ngã, chẳng phải vô ngã. Quán bốn              tịnh lự chẳng phải tịnh, chẳng phải bất tịnh; quán bốn vô lượng, bốn              định vô sắc chẳng phải tịnh, chẳng phải bất tịnh. Quán bốn tịnh lự              chẳng phải không, chẳng phải bất không; quán bốn vô lượng, bốn định              vô sắc chẳng phải không, chẳng phải bất không. Quán bốn tịnh lự              chẳng phải hữu tướng, chẳng phải vô tướng; quán bốn vô lượng, bốn              định vô sắc chẳng phải hữu tướng, chẳng phải vô tướng. Quán bốn tịnh              lự chẳng phải hữu nguyện, chẳng phải vô nguyện; quán bốn vô lượng,              bốn định vô sắc chẳng phải hữu nguyện, chẳng phải vô nguyện. Quán              bốn tịnh lự chẳng phải tịch tịnh, chẳng phải bất tịch tịnh; quán bốn              vô lượng, bốn định vô sắc chẳng phải tịch tịnh, chẳng phải bất tịch              tịnh. Quán bốn tịnh lự chẳng phải viễn ly, chẳng phải bất viễn ly;              quán bốn vô lượng, bốn định vô sắc chẳng phải viễn ly, chẳng phải              bất viễn ly.              Xá Lợi Tử! Như thế gọi là quán các              pháp.              Xá Lợi Tử! Các đại Bồ-tát, khi tu hành              Bát-nhã-ba-la-mật-đa, quán tám giải thoát chẳng phải thường, chẳng              phải vô thường; quán tám thắng xứ, chín định thứ đệ, mười biến xứ              chẳng phải thường, chẳng phải vô thường. Quán tám giải thoát chẳng              phải lạc, chẳng phải khổ; quán tám thắng xứ, chín định thứ đệ, mười              biến xứ chẳng phải lạc, chẳng phải khổ. Quán tám giải thoát chẳng              phải ngã, chẳng phải vô ngã; quán tám thắng xứ, chín định thứ đệ,              mười biến xứ chẳng phải ngã, chẳng phải vô ngã. Quán tám giải thoát              chẳng phải tịnh, chẳng phải bất tịnh; quán tám thắng xứ, chín định              thứ đệ, mười biến xứ chẳng phải tịnh, chẳng phải bất tịnh. Quán tám              giải thoát chẳng phải không, chẳng phải bất không; quán tám thắng              xứ, chín định thứ đệ, mười biến xứ chẳng phải không, chẳng phải bất              không. Quán tám giải thoát chẳng phải hữu tướng, chẳng phải vô              tướng; quán tám thắng xứ, chín định thứ đệ, mười biến xứ chẳng phải              hữu tướng, chẳng phải vô tướng. Quán tám giải thoát chẳng phải hữu              nguyện, chẳng phải vô nguyện; quán tám thắng xứ, chín định thứ đệ,              mười biến xứ chẳng phải hữu nguyện, chẳng phải vô nguyện. Quán tám              giải thoát chẳng phải tịch tịnh, chẳng phải bất tịch tịnh; quán tám              thắng xứ, chín định thứ đệ, mười biến xứ chẳng phải tịch tịnh, chẳng              phải bất tịch tịnh. Quán tám giải thoát chẳng phải viễn ly, chẳng              phải bất viễn ly; quán tám thắng xứ, chín định thứ đệ, mười biến xứ              chẳng phải viễn ly, chẳng phải bất viễn ly.              Xá Lợi Tử! Như thế gọi là quán các              pháp.              Xá Lợi Tử! Các đại Bồ-tát, khi tu hành              Bát-nhã-ba-la-mật-đa, quán bốn niệm trụ chẳng phải thường, chẳng              phải vô thường; quán bốn chánh đoạn, bốn thần túc, năm căn, năm lực,              bảy chi đẳng giác, tám chi thánh đạo chẳng phải thường, chẳng phải              vô thường. Quán bốn niệm trụ chẳng phải lạc, chẳng phải khổ; quán              bốn chánh đoạn, bốn thần túc, năm căn, năm lực, bảy chi đẳng giác,              tám chi thánh đạo chẳng phải lạc, chẳng phải khổ. Quán bốn niệm trụ              chẳng phải ngã, chẳng phải vô ngã; quán bốn chánh đoạn, bốn thần              túc, năm căn, năm lực, bảy chi đẳng giác, tám chi thánh đạo chẳng              phải ngã, chẳng phải vô ngã. Quán bốn niệm trụ chẳng phải tịnh,              chẳng phải bất tịnh; quán bốn chánh đoạn, bốn thần túc, năm căn, năm              lực, bảy chi đẳng giác, tám chi thánh đạo chẳng phải tịnh, chẳng              phải bất tịnh. Quán bốn niệm trụ chẳng phải không, chẳng phải bất              không; quán bốn chánh đoạn, bốn thần túc, năm căn, năm lực, bảy chi              đẳng giác, tám chi thánh đạo chẳng phải không, chẳng phải bất không.              Quán bốn niệm trụ chẳng phải hữu tướng, chẳng phải vô tướng; quán              bốn chánh đoạn, bốn thần túc, năm căn, năm lực, bảy chi đẳng giác,              tám chi thánh đạo chẳng phải hữu tướng, chẳng phải vô tướng. Quán              bốn niệm trụ chẳng phải hữu nguyện, chẳng phải vô nguyện; quán bốn              chánh đoạn, bốn thần túc, năm căn, năm lực, bảy chi đẳng giác, tám              chi thánh đạo chẳng phải hữu nguyện, chẳng phải vô nguyện. Quán bốn              niệm trụ chẳng phải tịch tịnh, chẳng phải bất tịch tịnh; quán bốn              chánh đoạn, bốn thần túc, năm căn, năm lực, bảy chi đẳng giác, tám              chi thánh đạo chẳng phải tịch tịnh, chẳng phải bất tịch tịnh. Quán              bốn niệm trụ chẳng phải viễn ly, chẳng phải bất viễn ly; quán bốn              chánh đoạn, bốn thần túc, năm căn, năm lực, bảy chi đẳng giác, tám              chi thánh đạo chẳng phải viễn ly, chẳng phải bất viễn ly.              Xá Lợi Tử! Như thế gọi là quán các              pháp.              Xá Lợi Tử! Các đại Bồ-tát, khi tu hành              Bát-nhã-ba-la-mật-đa, quán pháp môn giải thoát không chẳng phải              thường, chẳng phải vô thường; quán pháp môn giải thoát vô tướng, vô              nguyện chẳng phải thường, chẳng phải vô thường. Quán pháp môn giải              thoát không chẳng phải lạc, chẳng phải khổ; quán pháp môn giải thoát              vô tướng, vô nguyện chẳng phải lạc, chẳng phải khổ. Quán pháp môn              giải thoát không chẳng phải ngã, chẳng phải vô ngã; quán pháp môn              giải thoát vô tướng, vô nguyện chẳng phải ngã, chẳng phải vô ngã.              Quán pháp môn giải thoát không chẳng phải tịnh, chẳng phải bất tịnh;              quán pháp môn giải thoát vô tướng, vô nguyện chẳng phải tịnh, chẳng              phải bất tịnh. Quán pháp môn giải thoát không chẳng phải không,              chẳng phải bất không; quán pháp môn giải thoát vô tướng, vô nguyện              chẳng phải không, chẳng phải bất không. Quán pháp môn giải thoát              không chẳng phải hữu tướng, chẳng phải vô tướng; quán pháp môn giải              thoát vô tướng, vô nguyện chẳng phải hữu tướng, chẳng phải vô tướng.              Quán pháp môn giải thoát không chẳng phải hữu nguyện, chẳng phải vô              nguyện; quán pháp môn giải thoát vô tướng, vô nguyện chẳng phải hữu              nguyện, chẳng phải vô nguyện. Quán pháp môn giải thoát không chẳng              phải tịch tịnh, chẳng phải bất tịch tịnh; quán pháp môn giải thoát              vô tướng, vô nguyện chẳng phải tịch tịnh, chẳng phải bất tịch tịnh.              Quán pháp môn giải thoát không chẳng phải viễn ly, chẳng phải bất              viễn ly; quán pháp môn giải thoát vô tướng, vô nguyện chẳng phải              viễn ly, chẳng phải bất viễn ly.              Xá Lợi Tử! Như thế gọi là quán các              pháp.              Xá Lợi Tử! Các đại Bồ-tát, khi tu hành              Bát-nhã-ba-la-mật-đa, quán năm loại mắt chẳng phải thường, chẳng              phải vô thường; quán sáu phép thần thông chẳng phải thường, chẳng              phải vô thường. Quán năm loại mắt chẳng phải lạc, chẳng phải khổ;              quán sáu phép thần thông chẳng phải lạc, chẳng phải khổ. Quán năm              loại mắt chẳng phải ngã, chẳng phải vô ngã; quán sáu phép thần thông              chẳng phải ngã, chẳng phải vô ngã. Quán năm loại mắt chẳng phải              tịnh, chẳng phải bất tịnh; quán sáu phép thần thông chẳng phải tịnh,              chẳng phải bất tịnh. Quán năm loại mắt chẳng phải không, chẳng phải              bất không; quán sáu phép thần thông chẳng phải không, chẳng phải bất              không. Quán năm loại mắt chẳng phải hữu tướng, chẳng phải vô tướng;              quán sáu phép thần thông chẳng phải hữu tướng, chẳng phải vô tướng.              Quán năm loại mắt chẳng phải hữu nguyện, chẳng phải vô nguyện; quán              sáu phép thần thông chẳng phải hữu nguyện, chẳng phải vô nguyện.              Quán năm loại mắt chẳng phải tịch tịnh, chẳng phải bất tịch tịnh;              quán sáu phép thần thông chẳng phải tịch tịnh, chẳng phải bất tịch              tịnh. Quán năm loại mắt chẳng phải viễn ly, chẳng phải bất viễn ly;              quán sáu phép thần thông chẳng phải viễn ly, chẳng phải bất viễn ly.              Xá Lợi Tử! Như thế gọi là quán các              pháp.              Xá Lợi Tử! Các đại Bồ-tát, khi tu hành              Bát-nhã-ba-la-mật-đa, quán mười lực của Phật chẳng phải thường,              chẳng phải vô thường; quán bốn điều không sợ, bốn sự hiểu biết thông              suốt, đại từ, đại bi, đại hỷ, đại xả, mười tám pháp Phật bất cộng              chẳng phải thường, chẳng phải vô thường. Quán mười lực của Phật              chẳng phải lạc, chẳng phải khổ; quán bốn điều không sợ, bốn sự hiểu              biết thông suốt, đại từ, đại bi, đại hỷ, đại xả, mười tám pháp Phật              bất cộng chẳng phải lạc, chẳng phải khổ. Quán mười lực của Phật              chẳng phải ngã, chẳng phải vô ngã; quán bốn điều không sợ, bốn sự              hiểu biết thông suốt, đại từ, đại bi, đại hỷ, đại xả, mười tám pháp              Phật bất cộng chẳng phải ngã, chẳng phải ngã, chẳng phảười lực của              Phật chẳng phải tịnh, chẳng phải bất tịnh; quán bốn điều không sợ,              bốn sự hiểu biết thông suốt, đại từ, đại bi, đại hỷ, đại xả, mười              tám pháp Phật bất cộng chẳng phải tịnh, chẳng phải bất tịnh. Quán              mười lực của Phật chẳng phải không, chẳng phải bất không; quán bốn              điều không sợ, bốn sự hiểu biết thông suốt, đại từ, đại bi, đại hỷ,              đại xả, mười tám pháp Phật bất cộng chẳng phải không, chẳng phải bất              không. Quán mười lực của Phật chẳng phải hữu tướng, chẳng phải vô              tướng; quán bốn điều không sợ, bốn sự hiểu biết thông suốt, đại từ,              đại bi, đại hỷ, đại xả, mười tám pháp Phật bất cộng chẳng phải hữu              tướng, chẳng phải vô tướng. Quán mười lực của Phật chẳng phải hữu              nguyện, chẳng phải vô nguyện; quán bốn điều không sợ, bốn sự hiểu              biết thông suốt, đại từ, đại bi, đại hỷ, đại xả, mười tám pháp Phật              bất cộng chẳng phải hữu nguyện, chẳng phải vô nguyện. Quán mười lực              của Phật chẳng phải tịch tịnh, chẳng phải bất tịch tịnh; quán bốn              điều không sợ, bốn sự hiểu biết thông suốt, đại từ, đại bi, đại hỷ,              đại xả, mười tám pháp Phật bất cộng chẳng phải tịch tịnh, chẳng phải              bất tịch tịnh. Quán mười lực của Phật chẳng phải viễn ly, chẳng phải              bất viễn ly; quán bốn điều không sợ, bốn sự hiểu biết thông suốt,              đại từ, đại bi, đại hỷ, đại xả, mười tám pháp Phật bất cộng chẳng              phải viễn ly, chẳng phải bất viễn ly.              Xá Lợi Tử! Như thế gọi là quán các              pháp.              Xá Lợi Tử! Các đại Bồ-tát, khi tu hành              Bát-nhã-ba-la-mật-đa, quán chơn như chẳng phải thường, chẳng phải vô              thường; quán pháp giới, pháp tánh, tánh bình đẳng, tánh ly sanh,              định pháp, trụ pháp, thật tế, cảnh giới hư không, cảnh giới bất tư              nghì chẳng phải thường, chẳng phải vô thường. Quán chơn như chẳng              phải lạc, chẳng phải khổ; quán pháp giới, pháp tánh, tánh bình đẳng,              tánh ly sanh, định pháp, trụ pháp, thật tế, cảnh giới hư không, cảnh              giới bất tư nghì chẳng phải lạc, chẳng phải khổ. Quán chơn như chẳng              phải ngã, chẳng phải vô ngã; quán pháp giới, pháp tánh, tánh bình              đẳng, tánh ly sanh, định pháp, trụ pháp, thật tế, cảnh giới hư              không, cảnh giới bất tư nghì chẳng phải ngã, chẳng phải vô ngã. Quán              chơn như chẳng phải tịnh, chẳng phải bất tịnh; quán pháp giới, pháp              tánh, tánh bình đẳng, tánh ly sanh, định pháp, trụ pháp, thật tế,              cảnh giới hư không, cảnh giới bất tư nghì chẳng phải tịnh, chẳng              phải bất tịnh. Quán chơn như chẳng phải không, chẳng phải bất không;              quán pháp giới, pháp tánh, tánh bình đẳng, tánh ly sanh, định pháp,              trụ pháp, thật tế, cảnh giới hư không, cảnh giới bất tư nghì chẳng              phải không, chẳng phải bất không. Quán chơn như chẳng phải hữu              tướng, chẳng phải vô tướng; quán pháp giới, pháp tánh, tánh bình              đẳng, tánh ly sanh, định pháp, trụ pháp, thật tế, cảnh giới hư              không, cảnh giới bất tư nghì chẳng phải hữu tướng, chẳng phải vô              tướng. Quán chơn như chẳng phải hữu nguyện, chẳng phải vô nguyện;              quán pháp giới, pháp tánh, tánh bình đẳng, tánh ly sanh, định pháp,              trụ pháp, thật tế, cảnh giới hư không, cảnh giới bất tư nghì chẳng              phải hữu nguyện, chẳng phải vô nguyện. Quán chơn như chẳng phải tịch              tịnh, chẳng phải bất tịch tịnh; quán pháp giới, pháp tánh, tánh bình              đẳng, tánh ly sanh, định pháp, trụ pháp, thật tế, cảnh giới hư              không, cảnh giới bất tư nghì chẳng phải tịch tịnh, chẳng phải bất              tịch tịnh. Quán chơn như chẳng phải viễn ly, chẳng phải bất viễn ly;              quán pháp giới, pháp tánh, tánh bình đẳng, tánh ly sanh, định pháp,              trụ pháp, thật tế, cảnh giới hư không, cảnh giới bất tư nghì chẳng              phải viễn ly, chẳng phải bất viễn ly.              Xá Lợi Tử! Như thế gọi là quán các              pháp.              Xá Lợi Tử! Các đại Bồ-tát, khi tu hành              Bát-nhã-ba-la-mật-đa, quán quả vị giác ngộ cao tột chẳng phải              thường, chẳng phải vô thường; quán trí nhất thiết, trí đạo tướng,              trí nhất thiết tướng chẳng phải thường, chẳng phải vô thường. Quán              quả vị giác ngộ cao tột chẳng phải lạc, chẳng phải khổ; quán trí              nhất thiết, trí đạo tướng, trí nhất thiết tướng chẳng phải lạc,              chẳng phải khổ. Quán quả vị giác ngộ cao tột chẳng phải ngã, chẳng              phải vô ngã; quán trí nhất thiết, trí đạo tướng, trí nhất thiết              tướng chẳng phải ngã, chẳng phải vô ngã. Quán quả vị giác ngộ cao              tột chẳng phải tịnh, chẳng phải bất tịnh; quán trí nhất thiết, trí              đạo tướng, trí nhất thiết tướng chẳng phải tịnh, chẳng phải bất              tịnh. Quán quả vị giác ngộ cao tột chẳng phải không, chẳng phải bất              không; quán trí nhất thiết, trí đạo tướng, trí nhất thiết tướng              chẳng phải không, chẳng phải bất không. Quán quả vị giác ngộ cao tột              chẳng phải hữu tướng, chẳng phải vô tướng; quán trí nhất thiết, trí              đạo tướng, trí nhất thiết tướng chẳng phải hữu tướng, chẳng phải vô              tướng. Quán quả vị giác ngộ cao tột chẳng phải hữu nguyện, chẳng              phải vô nguyện; quán trí nhất thiết, trí đạo tướng, trí nhất thiết              tướng chẳng phải hữu nguyện, chẳng phải vô nguyện. Quán quả vị giác              ngộ cao tột chẳng phải tịch tịnh, chẳng phải bất tịch tịnh; quán trí              nhất thiết, trí đạo tướng, trí nhất thiết tướng chẳng phải tịch              tịnh, chẳng phải bất tịch tịnh. Quán quả vị giác ngộ cao tột chẳng              phải viễn ly, chẳng phải bất viễn ly; quán trí nhất thiết, trí đạo              tướng, trí nhất thiết tướng chẳng phải viễn ly, chẳng phải bất viễn              ly.              Xá Lợi Tử! Như thế gọi là quán các              pháp.              Xá Lợi Tử! Các đại Bồ-tát, khi tu hành              Bát-nhã-ba-la-mật-đa, quán pháp không quên mất chẳng phải thường,              chẳng phải vô thường; quán tánh luôn luôn xả chẳng phải thường,              chẳng phải vô thường. Quán pháp không quên mất chẳng phải lạc, chẳng              phải khổ; quán tánh luôn luôn xả chẳng phải lạc, chẳng phải khổ.              Quán pháp không quên mất chẳng phải ngã, chẳng phải vô ngã; quán              tánh luôn luôn xả chẳng phải ngã, chẳng phải vô ngã. Quán pháp không              quên mất chẳng phải tịnh, chẳng phải bất tịnh; quán tánh luôn luôn              xả chẳng phải tịnh, chẳng phải bất tịnh. Quán pháp không quên mất              chẳng phải không, chẳng phải bất không; quán tánh luôn luôn xả chẳng              phải không, chẳng phải bất không. Quán pháp không quên mất chẳng              phải hữu tướng, chẳng phải vô tướng; quán tánh luôn luôn xả chẳng              phải hữu tướng, chẳng phải vô tướng. Quán pháp không quên mất chẳng              phải hữu nguyện, chẳng phải vô nguyện; quán tánh luôn luôn xả chẳng              phải hữu nguyện, chẳng phải vô nguyện. Quán pháp không quên mất              chẳng phải tịch tịnh, chẳng phải bất tịch tịnh; quán tánh luôn luôn              xả chẳng phải tịch tịnh, chẳng phải bất tịch tịnh. Quán pháp không              quên mất chẳng phải viễn ly, chẳng phải bất viễn ly; quán tánh luôn              luôn xả chẳng phải viễn ly, chẳng phải bất viễn ly.              Xá Lợi Tử! Như thế gọi là quán các              pháp.              Xá Lợi Tử! Các đại Bồ-tát, khi tu hành              Bát-nhã-ba-la-mật-đa, quán tất cả pháp môn Đà-la-ni chẳng phải              thường, chẳng phải vô thường; quán tất cả pháp môn Tam-ma-địa chẳng              phải thường, chẳng phải vô thường. Quán tất cả pháp môn Đà-la-ni              chẳng phải lạc, chẳng phải khổ; quán tất cả pháp môn Tam-ma-địa              chẳng phải lạc, chẳng phải khổ. Quán tất cả pháp môn Đà-la-ni chẳng              phải ngã, chẳng phải vô ngã; quán tất cả pháp môn Tam-ma-địa chẳng              phải ngã, chẳng phải vô ngã. Quán tất cả pháp môn Đà-la-ni chẳng              phải tịnh, chẳng phải bất tịnh; quán tất cả pháp môn Tam-ma-địa              chẳng phải tịnh, chẳng phải bất tịnh. Quán tất cả pháp môn Đà-la-ni              chẳng phải không, chẳng phải bất không; quán tất cả pháp môn              Tam-ma-địa chẳng phải không, chẳng phải bất không. Quán tất cả pháp              môn Đà-la-ni chẳng phải hữu tướng, chẳng phải vô tướng; quán tất cả              pháp môn Tam-ma-địa chẳng phải hữu tướng, chẳng phải vô tướng. Quán              tất cả pháp môn Đà-la-ni chẳng phải hữu nguyện, chẳng phải vô              nguyện; quán tất cả pháp môn Tam-ma-địa chẳng phải hữu nguyện, chẳng              phải vô nguyện. Quán tất cả pháp môn Đà-la-ni chẳng phải tịch tịnh,              chẳng phải bất tịch tịnh; quán tất cả pháp môn Tam-ma-địa chẳng phải              tịch tịnh, chẳng phải bất tịch tịnh. Quán tất cả pháp môn Đà-la-ni              chẳng phải viễn ly, chẳng phải bất viễn ly; quán tất cả pháp môn              Tam-ma-địa chẳng phải viễn ly, chẳng phải bất viễn ly.              Xá Lợi Tử! Như thế gọi là quán các              pháp.                          Xá Lợi Tử! Các đại Bồ-tát,              khi tu hành Bát-nhã-ba-la-mật-đa, nên quán các pháp như thế.
