AI LÀ NGƯỜI ĐANG TRẢI NGHIỆM?
Những gì mà bạn nghe, thấy, nếm, sờ hay ngửi dĩ nhiên là các đối tượng của
giác quan. Nhưng đó cũng là những gì bạn trải nghiệm. Nhưng ai là chủ thể của
những trải nghiệm đó? Nếu bạn nói rằng: “Dĩ nhiên là tôi, Jane Smith, kế toán
trưởng, 45 tuổi, người Mỹ… là ‘chủ thể’ đang trải nghiệm” thì bạn đã lầm. Jane
Smith hoặc bất cứ ai đã tự đồng nhất mình với khái niệm ở trong đầu rằng tôi là
Jane Smith (hay là gì gì đó) đều chỉ là đối tượng của sự trải nghiệm, mà không
phải là chủ thể của sự trải nghiệm.
Mỗi trải nghiệm đều có ba thành phần: cảm nhận do giác quan, ý nghĩ hay
hình ảnh ở trong tâm thức bạn, và cảm xúc. Ví dụ, tôi tên là Jane Smith, kế toán
trưởng, 45 tuổi, người Mỹ... đều là những ý nghĩ và vì thế trở thành một phần của
những gì bạn trải nghiệm khi bạn nghĩ đến những điều này. Tất cả những gì bạn
nói hay nghĩ về mình đều là đối tượng trải nghiệm, chứ không phải là chủ thể
đang trải nghiệm. Bạn có thể thêm vào một ngàn định nghĩa về bản thân bạn và
khi làm như thế, bạn chỉ làm tăng thêm tính phức tạp cho việc trải nghiệm về
mình. Nhưng dù có làm như thế thì bạn cũng không thể nào tìm ra được chủ thể,
cái làm ra những gì bạn trải nghiệm, mà nếu không có chủ thể đó thì sẽ không có
sự trải nghiệm xảy ra được.
Vậy thì ai là chủ thể? Chính bạn. Bạn là ai? Là Tâm, là Ý thức. Vậy, Ý thức là
gì? Ta không thể dùng ngôn từ và khái niệm để trả lời câu hỏi này, vì khi trả lời
như thế là ta sẽ làm sai lệch nó đi, biến nó thành một vật khác. Ý thức, hay từ
thường dùng là linh hồn, là điều bạn không thể hiểu theo nghĩa của từ này, và
việc tìm ra ý nghĩa của nó là một chuyện vô ích. Tất cả những hiểu biết nông cạn
của trí năng đều nằm trong thế giới nhị nguyên có đối lập chủ thể và khách thể;
cái biết và cái được nhận biết. Chủ thể, tức là ý thức, phần nhận biết ở trong bạn,
Nếu không có sự nhận biết đó thì không có cái gì có thể được nhận biết, được
cảm nhận, được nghĩ ra,... Chủ thể nhận thức ấy mãi mãi là một điều bí mật, bất
khả tư nghị7. Sở dĩ như vậy là vì chủ thể nhận biết ấy không nằm trong thế giới
của hình tướng. Bạn chỉ có thể biết những gì nằm trong thế giới của hình tướng,
nhưng nếu không có chiều không gian Vô Tướng thì thế giới hữu hình sẽ không
thể nào thể hiện ra được. Đó là khoảng không gian sáng chói trong đó thế giới
hiện tượng của chúng ta xuất hiện và ẩn tàng. Khoảng không gian đó chính là
Đời Sống và Tất Cả Những Gì Đang Hiện Hữu. Hiện Hữu ấy là miên viễn.
Những gì xảy ra trong chiều không gian đó chỉ là những cái tương đối và tạm
thời: những vui và buồn, được và mất, sống và chết...
Trở ngại lớn nhất ngăn cản bạn khám phá ra chiều không gian rộng thoáng ở
bên trong, trở ngại lớn nhất trong việc tìm ra chủ thể của tất cả những gì bạn trải
nghiệm là sự mê đắm đến mức tự đánh mất mình của bạn vào những trải nghiệm
đó. Điều này có nghĩa là Tâm tự đánh mất mình trong giấc mơ của hình tướng.
Bạn bị vướng mắc vào mỗi ý nghĩ, mỗi cảm xúc và mỗi trải nghiệm đến độ bạn
như đang ngủ mơ. Đây cũng là trạng thái bình thường của nhân loại trong hàng
ngàn năm.
Dù bạn không thể nhận biết được Tâm, nhưng bạn vẫn có thể có ý thức về nó
qua chính bản thân mình. Bạn có thể cảm nhận được nó một cách trực tiếp trong
bất kỳ tình huống nào, hay bất kỳ ở đâu. Bạn có thể cảm thấy nó ở đây và ngay
bây giờ qua chính sự Hiện Hữu của bạn, nó là khoảng không gian bên trong mà
qua đó những dòng chữ trên trang giấy này đang được nhận biết và trở thành
những ý nghĩ. Đó là Những Gì Đang Hiện Hữu. Những chữ bạn đang đọc và
đang nghĩ là ở tiền cảnh còn Những Gì Đang Hiện Hữu là cái lớp ở phía dưới, là
hậu cảnh nằm ẩn sau mọi trải nghiệm, mọi ý nghĩ, mọi cảm xúc.