Mười bức tranh Chăn Trâu (Thập Mục Ngưu Đồ)

TRANH ĐẠI THỪA

Dịch:

                     Tựa của Chu Hoằng

                    Kinh Di Giáo dạy : Ví như chăn trâu cầm roi xem chừng, không cho nó đi bừa vào lúa mạ. Đây là xuất phát mục chăn trâu.

                    Ké tiếp Mã Tổ hỏi Thạch Củng : "Ông ở đây làm gì?" Thạch Củng đáp : "Chăn trâu". Mã Tổ hỏi : "Trâu làm sao chăn?" Thạch Củng đáp : "Một phen ùa vào đồng cỏ nắm mũi lôi trở lại". Mã Tổ bảo : "Ông giỏi chăn trâu".

                    Lại, Thiền sư An ở núi Đại Qui nói : "Tôi ở Qui Sơn không học thiền Qui Sơn, chỉ chăn giữ một con trâu".

                    Lại, Thiền sư Đoan ở Bạch Vân hỏi Quách Công Phụ : "Trâu thuần chưa?".

                    Hoặc tự chăn hoặc dạy người chăn, thấy khá nhiều, từ xưa đến nay càng bày rõ ràng. Sau mới có người vẽ thành tranh. Ban đầu từ chưa chăn, rốt sau cả hai đều mất, phân chia thành mười mục. Con trâu hẳn theo thứ lớp, ban đầu đen từ từ trắng, rốt sau không còn cái trắng nào sánh bằng.

                    Phổ Minh lại ở mỗi mục làm một bài tụng, Phổ Minh chưa biết rõ người ở đâu? Tranh va tụng cũng chưa rõ do tay một người chăng? Nay miễn bàn. Chỉ là tranh ấy hình ảnh hiển bày mà ý thú rất sâu sắc. Bài tụng thì lời gần mà ý chỉ thì rất xa. Người học giữ bên mình làm bản đồ để xem xét đức nghiệp của mình. Cúi xuống, xét chổ mình đã tiến, ngước lên mong chổ mình chưa đến, mới mong tránh khỏi cái lỗi được ít cho là đủ, mà phải rơi vào tăng thượng mạn. Như thế sẽ giúp ích rất nhiều. Tôi bèn sao lục cho khắc lại bản gổ. Ngoài ra còn tìm trâu cho đến vào chợ, cũng gồm mười bức cùng với những bức tranh này đại đồng tiểu dị. Lại đến trong giáo lý phân biệt tiến tu theo thứ lớp có thể so sáng mà biết. Tôi đều in phụ vào sau sách để tiện tham khảo. Nếu là người một phen vượt lên là vào thẳng thì không nhọc roi vọt mà trâu trắng nằm sẳn sờ sờ trên dất, chẳng rơi vào gia cấp, chỉ trong một sát na năng sở đều mất. Thế là tranh hóa thành đồ bỏ, tụng thành lời thừa vậy.

TRANH THIỀN TÔNG

Dịch:

Tựa của Quách Am.

                    Chơn nguyên chư Phật chúng sanh cùng sẳn có, nhơn mê nên trầm luân tam giới, nhơn ngộ chóng thoát sanh tử. Do đó, có chư Phật có thể thành, chúng sanh có thể tạo.

                    Thế nên các bậc tiền hiền thương xót rộng nói các đường. Lý có thiên viên, giáo chia đốn tiệm. Từ thô đến tế, từ cạn đến sâu, rốt sau chỉ trong chớp mắt, Ngài Ca Diếp thấy hoa sen miệng cười chúm chím. Từ đây chánh pháp nhãn tạng được lưu thông trên trời, cõi người, nơi này, chốn khác. Người đạt được lý thì siêu tông vượt cách như đường chim không để dấu vết. Người nhận nơi sự thì kẹt câu lầm lời như rùa linh lê đuôi.

                    Khoảng này có Thiền Sư Thanh Cư xem căn khí chúng sanh hợp bệnh cho thuốc, làm bản đồ chăn trâu theo cơ nói giáo. Ban đầu dần dần trắng nói lên sức mạnh chưa đủ. Kế đến thuần chơn tiêu biểu căn cơ từ từ soi sáng. Sau rốt người trâu chẳng thấy, tượng trưng tâm pháp cả hai đều hết, lý ấy đã tột cội nguồn, pháp kia vẫn còn che đậy, khiến kẻ căn cơ bậc trung hạ nghi ngờ phân vân, rơi vào cõi hư vô hoặc kẹt vào thường kiến.

                    Nay Thiền sư Tắc Công nghĩ đến mô phạm của bậc tiền hiền, phát xuất từ đáy lòng mình làm những bài tụng hay, khiến ánh sáng xen nhau ban đầu từ chỗ mất trâu, rốt đến hoàn nguyên, khéo ứng hợp quần cơ như cứu người đói khát.

                    Rồi Từ Viễn nương đây sưu tầm diệu nghĩa lượm lặt chỗ huyền vi như con thủy mẫu muốn đi ăn phải nương con tôm làm mắt dẫn đường, ban đầu từ tìm trâu, đến rốt sau buông thỏng tay vào chợ.

                    Đó là gắng làm dậy sóng ngang sanh đầu sừng, còn không tâm có thể tìm nào có trâu có thể kiếm, đến buông tay vao chợ ma muội làm sao?

                    Huống là ông cha chẳng rõ, họa đến cháu con, chẳng ngại hoang đường thử làm đề xướng.

Tổng hợp các nguồn trên Internet