(Pháp Chỉ được dạy ở đây là khi các hành giả đã ngộ được tánh Viên Giác thanh tịnh, tuỳ theo cấp độ ngộ mà an trú trong đó làm nhân tu hành để tuỳ thuận vào tánh viên giác)

KINH

Thiện nam tử ! Nếu các Bồ tát ngộ được tánh Viên Giác thanh tịnh, thì y nơi tâm giác thanh tịnh này mà giữ cái tĩnh làm hạnh. Do lắng trong các niệm, biết thức là phiền nhiễu khuấy động, huệ thanh tĩnh phát sanh, thân tâm khách trần từ đây diệt hẳn: bên trong bèn phát ra tịch tĩnh khinh an. Do vì tịch tĩnh nên tâm chư Như Lai mười phương thế giới hiện rõ trong đó, như bóng hiện trong gương.
Phương tiện này gọi là Xa ma tha.

GIẢNG GIẢI

Tánh Viên Giác tự là chánh định, vốn không hề động; chỉ một chân hạnh, thuần ròng tịch tĩnh. Thế mà chúng ta từ bao giờ vẫn nhận cái thức phiền nhiễu khuấy động làm mình, lăng xăng khởi diệt theo vọng tưởng thân tâm khách trần, tự vọng động, tự sanh khởi tự hoại diệt, tự mình nhọc mỏi lăng xăng, làm tất cả những tà hạnh đó mà tự trói buộc mình, tự ngăn che với tánh Giác. Trở về tánh Giác chỉ là dẹp bỏ các chướng ngại phiền não khuấy động hư vọng tự mình tạo ra cho mình thành ra nghịch lại với chánh hạnh tịch tĩnh của tánh Giác. Tóm tắt, tu hành chỉ là làm những gì tánh Giác đang là, đó gọi là tùy thuận.

Muốn tu các phương tiện tương ưng với các phương diện của tánh Giác, trước tiên phải ngộ tánh Giác vốn thanh tịnh, không phiền nhiễu khuấy động. Ngộ này có những cấp độ: ở phàm phu là hiểu, ở Tam Hiền là biết (giác), và ở Mười Địa, ngộ là thể nhập tánh Giác Pháp thân. Dầu ngộ ở cấp độ nào, phàm phu thì tin, Tam Hiền thì “tương tợ giác”, Mười Địa thì “tùy phần giác”, thì đều noi theo ba phương diện vốn sẳn có của tánh Viên Giác mà tu cho đến viên mãn.
Để ngộ, để thấy, dù chỉ mới ban đầu, tánh Giác là gì, cách tốt nhất là nhờ một vị thầy, một thiện tri thức khai thị cho, và hành giả được ngộ, được thấy, rồi sau đó nhập.
Có một thiện tri thức uốn nắn, điều chỉnh cho cái thấy còn mơ hồ, còn có chỗ méo mó của mình. Sau đó thiền định về cái thấy ấy, và hạnh là sống cái thấy ấy bằng thân tâm, bằng tất cả cuộc sống trần thế của mình, để tất cả cuộc đời mình chỉ là tánh Giác, chỉ một vị tánh Giác. Cũng chính thiện tri thức điều chỉnh cho mình làm sao để thiền định đúng hơn, tốt hơn, khéo hơn, và chỉ cho mình hạnh (hành động) hoàn thiện nhất để hoàn toàn là tánh Giác, sống trong tánh Giác.
Tin hiểu tánh Giác vốn tịch tĩnh, vốn thanh tịnh thì dùng cái tâm giác thanh tịnh này mà giữ cái tĩnh làm hạnh. Giữ hạnh tĩnh này an trụ trong đó thì sẽ tương ưng tùy thuận cái tịch tĩnh bổn nguyên của tánh Giác. Lắng trong các niệm, xa lìa thức phiền nhiễu khuấy động, an trụ càng lúc càng sâu vào sự tịch tĩnh của tánh Giác, đó là tu Chỉ.
Tâm càng an trụ sâu vào tịch tĩnh thì “tâm chư Như Lai mười phương thế giới hiện rõ trong đó, như bóng hiện trong gương. Lúc ấy tâm là Đại Viên Cảnh Trí, trí như tấm gương lớn tròn sáng. Tâm như tấm gương tròn sáng này càng rộng càng sáng thì tâm chư Như Lai mười phương thế giới càng hiện rõ. Sở dĩ có sự hiện ra này bởi vì tâm ta và tâm chư Phật đồng một tánh Giác. Tâm ta yên lặng tới đâu, tâm Phật hiện ra tới đó.

An trụ trong tánh tịch tĩnh của tánh Giác (Chỉ) thì thấy thân tâm và thế giới là như huyễn (Quán). Như vậy, Quán không lìa Chỉ.
Cuối cùng tâm hành giả và tâm chư Phật hợp nhất như xưa nay vẫn thế; chỉ là một tấm gương sáng lớn rộng khắp mười phương, bình đẳng suốt ba thời, như hư không bất động, chứa tất cả pháp giới chúng sanh đều thanh tịnh. Tâm này là tâm Viên Giác.

Như trên đã nói, trong đạo Phật phương tiện và cứu cánh là một, phương tiện đến đâu cứu cánh hiện ra đến đó. Ở đây, cái thức phiền nhiễu khuấy động ngừng lặng đến đâu thì trí hiện ra đến đó, sự an trụ lắng trong mở rộng đến đâu thì tánh Giác mở rộng đến đó. Như tấm gương sáng, bợn nhơ hư huyễn tiêu tan đến đâu thì ánh sáng hiện bày đến đó, bao nhiêu phần bợn nhơ mất đi thì bấy nhiêu phần ánh sáng hiện diện. Chương Phổ Nhãn nói: “Đối trừ xa lìa như huyễn gọi là Bồ tát. Nhơ hết đối tiêu, bèn không có gì gọi là đối trừ nhơ huyễn. Khi chứng được các tướng huyễn hóa diệt mất, liền đắc thanh tịnh toàn khắp không có phương hướng, tánh Giác hiện rõ khắp cả hư không vô biên”.

Như vậy, pháp Chỉ là để tương ưng tùy thuận với tánh Chỉ hay Định vốn sẳn của tánh Viên Giác.

(Trích Kinh Viên Giác Lược Giảng, tác giả Đương Đạo, nxb Thiện Tri Thức)