_Thưa thầy cho con hỏi, con đọc được sách của ngài Padmasambhava có nói cái biết đơn thuần là Pháp thân. Như vậy cái biết đơn thuần chính là nền tảng, con xin thầy nói rõ về cái biết đơn thuần là như thế nào?
_Thì hồi nãy thầy trả lời ra đó rồi, khi mình biết đó chính là nền tảng, chính là cái ánh sáng, nhưng mà mình không chịu biết đơn thuần mình cứ lôi thôi nó sinh sự ra. Khi biết đó hoàn toàn là ánh sáng, nhưng mà khổ cái mình biết thì mình không chịu biết, mình biết cái mình quặt qua quặt lại lung tung xèng. Nên nhớ tất cả cái biết vụn vặt, cái biết lơ mơ của mình, ông sáu Minh thì biết làm ăn, ông này thì biết ngồi thiền, ông kia thì biết thuyết pháp, tất cả những cái biết vụn vặt của mình tùy theo nghiệp của mình phải hông? Tất cả đó là cái biết theo nghiệp của mình chớ gì?
Tất cả cái biết đó luôn luôn nằm trên nền tảng là cái biết đơn thuần, tất cả mọi sóng đều nằm trong đại dương.
Vấn đề là mình có biết được chuyện đó hay không, mình có thể nghiệm, có chứng nghiệm nổi hay không, phải hông?
Đó, mỗi người đều có cái biết, cái biết của mình nó vụn vặt nó vậy, nhưng mà mình phải biết cái biết của mình luôn luôn nằm trên cái biết đơn thuần. Và người nào thể nghiệm được điều đó, chứng ngộ được điều đó thì người đó bắt đầu giải thoát. Bởi vì cái biết của mình chỉ là sắc còn cái biết đơn thuần là Không.
Sắc tức thị Không: cái biết vụn vặt của mình chính là cái biết đơn thuần.
Còn cứ ôm lấy cái biết của mình thôi, tôi đàn ông thì tôi biết mấy chuyện đàn ông, còn mấy người đàn bà thì biết mấy chuyện đàn bà. Mà bây giờ mình làm sao theo mấy bà được, coi chuyện đàn bà là chuyện gì mình làm sao mình làm được? Vấn đề là chuyện đàn ông chuyện đàn bà gì cũng có cái biết riêng, phải hông? Nhưng mà cái biết riêng đó nó nằm trên cái biết đơn thuần hết.
Bây giờ tôi thấy ông này, tôi thấy là tôi biết, đó chính là tri kiến của tôi chớ gì? Tri kiến đó nó giới hạn, phải hông? Nhưng mà nên nhớ, cái tri kiến đó, cái thấy biết đó luôn luôn là ở trên cái thấy biết đơn thuần. Nếu anh biết điều đó, sắc tức thị Không, thức của mình là cái biết vụn vặt, cũng tức thị Không, thành ra cái biết vụn vặt của mình đó chính là cái biết đơn thuần.
Cũng như không gian vậy, bây giờ tôi nhốt không gian vô cái hộp nhỏ nhỏ, tôi thích cái gì nhỏ nhỏ tôi nhốt tôi vặn nắp lại, thì cái không gian đó với không gian ngoài vũ trụ bao la kia vẫn là một. Cái biết vụn vặt của tôi là cái không gian trong cái chai đó, phải hông? Với cái không gian bao la của cả vũ trụ này nó vẫn là một. Tu hành là biết cái đó thôi, chớ đừng có nói không gian trong cái chai không phải là không gian. Không gian trong cái chai nó có cái nghiệp của nó, nó tròn hay nó dài nó như cái hộp mực gì đó, bởi vì cái nghiệp nó nhỏ chừng đó thôi.
Nhưng mà mình biết cái không gian trong này và không gian ngoài kia là một. Cái biết vụn vặt của mình và cái biết đơn thuần như anh Quang Tồn nói nó là một.
Bởi vì không có cái biết đơn thuần đó lấy đâu mà có cái biết vụn vặt, phải hông?
Mà khi mình nhìn thấy được điều đó mình mới yên tâm được. Và yên tâm rồi lần lần mình mới thấy rõ ràng. Càng ngày nó càng rõ ràng đó là nhập đó, khai thị ngộ, ngộ là thấy được hai cái đó nó là một (cái biết vụn vặt và cái biết đơn thuần), nhưng mà nhiều khi nó vẫn lung tung nó quẫy lung tung hết. Nhập lần lần nó yên tâm, yên tâm đến cái độ là như ngài Huệ Trung Thượng Sĩ đời Trần của mình đó hỏi tại sao ông ăn cá gì đó, cái bà chị hỏi: Thầy là cư sĩ thầy cũng tu sao thầy lại ăn cá? Thì ông mới nói: Phật là Phật mà anh là anh. Khi mình tin một trăm phần trăm rồi mình mới dám nói câu đó. Phật là Phật anh là anh, chớ bắt anh theo Phật sao được?

Thành ra mình phải nhuần nhuyễn đến cái độ như vậy. Thành ra ngộ chưa đủ sức tự do tự tại đâu, lỡ ăn con cá cũng ăn chừng ăn lén đồ chớ đâu dám ăn trước mắt mọi người đâu. Khi bị hỏi, ông trả lời một cách rất tự nhiên: Phật là Phật anh là anh.

_Thưa thầy cho con hỏi cái thấy biết đơn thuần, có phải là cái thấy biết y như nó là, không thêm thắt gì, có nghĩa là không có nhận xét trong các vấn đề đó?
_Mà mình đừng có lầm là nó nằm trong cái thân một thước rưỡi này, cái biết đơn thuần gì kém giữ vậy, cái biết đơn thuần là vầy nè, đó! (Thầy quơ tay nắm tấm màng kế chỗ thầy ngồi đong đưa qua lại để chỉ cái biết)
Chớ mình đừng có lầm tưởng cái biết đơn thuần là nó nằm trong này, bữa nào mình chết thì nó chết luôn rồi sao?
(Mọi người đều cười)

Tánh Hải Kính ghi